Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasında yapılan göç mutabakatının Afgan ve Suriyelileri kapsayacak şekilde güncellenmesi gerektiğine işaret ederek, "Afganlar konusunda 'biz para veriyoruz Afganları ülkede tutun, gelmesin' anlayışı olursa böyle bir iş birliği olmaz." dedi.
AA'da yer alan habere göre; Çavuşoğlu, Hollanda Dışişleri Bakanı Sigrid Kaag ile Dışişleri Bakanlığındaki görüşmesinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
AB göç mutabakatının Afganları kapsayacak şekilde güncellenmesinin gündemde olup olmadığının sorulması üzerine Çavuşoğlu, bu mutabakat çerçevesinde Yunanistan'ın geri gönderdiği düzensiz göçmenler arasında Türkiye'nin ayrım yapmadığını söyledi.
Çavuşoğlu, bunun karşılığında AB'nin 20 bin kişiden fazla Suriyeliyi kabul ettiğini hatırlatarak şunları kaydetti:
"Afganlar konusunda 'biz para veriyoruz Afganları ülkede tutun, gelmesin' anlayışı olursa böyle bir iş birliği olmaz. Bu Afganların yarın Afganistan'da güvenlik ve istikrar tesis edilirse bunların gönüllü ve onurlu bir şekilde geri gönderilmesi dahil, Suriyelilerin güvenli bir şekilde Suriye'ye gönderilmesi dahil birçok konuyu kapsayacak şekilde bizim bu mutabakatı güncellememiz lazım. Çünkü bu sorun giderek büyüyor. Sorun da yaratıyor. AB içinde sorunsa Türkiye için de sorun."
Afganların ülkeden tahliyesine ilişkin bir soru üzerine, Ankara'nın tahliyeler konusunda birçok ülkeye yardım ettiğini belirten Çavuşoğlu, Türkiye'nin bu konuda ahlaki ve insani sorumluluğunu fazlasıyla yerine getirdiğini söyledi.
Çavuşoğlu, "Herhangi bir ülkenin tahliye edeceği Afganların ülkemizde belli bir süre kalması mümkün değil, böyle bir teklif gelse de kabul etmeyeceğimizi başından beri söylüyoruz." dedi.
Hollanda'dan kendilerine bu yönde bir teklif gelmediğini kaydeden Çavuşoğlu, ancak farklı ülkelerin tahliyeler sırasında transit olarak Türkiye'yi yakıt ikmali için kullanabileceğini ve Türkiye'nin bu konuda elinden gelen desteği vereceğini söyledi.
Çavuşoğlu, "Ama başından beri gerek inceleme ya da vize ya başka sebeplerle ülkemizde Afganların bu şekilde barınmasına hayır dedik." diye konuştu.
Kaag ile görüşmesinde Afganistan'daki son gelişmeleri değerlendirdiklerini kaydeden Çavuşoğlu, "En büyük temennimiz bir an önce düzenin ve istikrarın sağlanmasıdır." dedi.
Çavuşoğlu, bunun için geçiş sürecinin kapsayıcı şekilde tamamlanması ve ülkede otoritenin sağlanması gerektiğini belirterek, Afganistan'daki tüm taraflar ve 3. ülkelere bu yönde mesaj vermeyi sürdürdüklerini dile getirdi.
Afganistan'da ciddi açlık tehlikesinin olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, insani yardımları doğrudan Afgan halkına ulaştırmak için yardım kuruluşlarının güvenliğinin sağlanması gerektiğini kaydetti.
Afganistan krizinin derinleşmesinin bölgeye olası etkisini ele aldıklarını da aktaran Çavuşoğlu, "Kriz derinleşirse, hem bölgemizi hem de ötesini tehdit edebilecek gelişmeler olabilir." dedi.
Çavuşoğlu, Afganistan'da durum daha da kötüleşirse insanların her yolu deneyeceğini gördüklerini, bu konuda uluslararası toplumun çalışması gerektiğini vurguladı.
Bu konuda iş birliği çağrısı yapan Çavuşoğlu, Afganistan'ın komşusu olan ülkelere nasıl yardım yapılacağının değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
Afganistan'daki son gelişmeleri nasıl değerlendirdiklerine ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, Afganistan'la ilgili mevkidaşlarıyla sürekli görüşmeler yaptığını ve G7 Dışişleri Bakanları toplantısında da düşüncelerini paylaştıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, Afganistan'da atılacak adımların koordine edilmesi gerektiğini belirterek, bunun Türkiye ya da Katar'ın tek başına üstlenebileceği bir mesele olmadığını dile getirdi.
Kabil Havalimanı'nın işletilmesiyle ilgili iki aşamalı adım atılabileceğini kaydeden Çavuşoğlu, bunlardan bir tanesinin Afganistan'dan ayrılacak askeri uçuşlar için olabileceğini belirtti.
Çavuşoğlu, ticari uçuşların başlayabilmesi için ise şartların tamamen oluşması gerektiğine işaret ederek, bu konuda sorumluluğu kimin üstleneceğini değerlendirdiklerini söyledi.
Taliban'dan ve bazı ülkelerden de bu konuda Türkiye ile iş birliği talepleri olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, "En önemli şey havalimanının dışarıdaki ve içerideki güvenliği. Bu konuda herkesin emin olacağı şekilde güvenliğin tesis edilmesi gerekiyor. Bu konudaki düşüncelerimize de Taliban'a ilettik." dedi.
Çavuşoğlu, bu konuda uzman şirketlerin olduğunu sözlerine ekledi.
Öte yandan Kaag ile ikili ilişkileri de ele aldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, "Ekonomik iş birliğimiz gelişiyor. Ticaretimiz artıyor. Karşılıklı yatırımlar artıyor. Hollanda Türkiye'deki en büyük yatırımcı. Bu yatırımlar giderek artıyor. Aynı şekilde Hollanda'da Türk yatırımlarının miktarı artıyor. En son 7 milyar doların üstündeydi." diye konuştu.
Çavuşoğlu, AB ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesi gibi bazı konularda adım atılması gerektiğine dikkati çekti.
AB ile Türkiye arasında yapılan göç mutabakatının güncellenmesine ilişkin soruya Çavuşoğlu, Türkiye'nin üzerine düşeni yaptığı yanıtını vererek, "Avrupa ülkelerine giden göçmen sayısı yüzde 95 oranında azaldı. Maalesef, Avrupa Birliği kendi yükümlülüklerini yerine getiremedi." ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, göç mutabakatının güncellenmesi konusunda Türkiye'nin düşünce ve önerilerini 1 ay içinde AB'ye ilettiğini belirterek, AB'nin aradan 1 yıl geçmesine rağmen Türkiye'ye dönüş yapmadığını, "Nasıl olsa şimdi pandemi var. İnsanlar hareket edemez. Dolayısıyla acele etmeyelim" düşüncesiyle hareket ettiğini söyledi.
Türkiye'nin göç mutabakatının güncellenmesi konusunda ısrarı sonucunda AB'nin tek taraflı bir karar aldığını belirterek, "Bu sadece bir karar. Oysa 2016'da olduğu gibi, bizim oturup konuşup bunu müzakere ederek bir mutabakata bağlamamız lazım. Öyle 'ben istediğim gibi karar alırım. Biraz para vereyim Türkiye mültecileri tutsun' anlayışı işlemez." dedi.
Çavuşoğlu, gerçekçi çözümler üretilmesi gerektiğine işaret ederek, Afganistan'da ve komşu ülkelerdeki Afganlara yapacakları yardımlar dahil, göç mutabakatının kapsamlı bir şekilde güncellenmesi konusunda AB'ye düşüncellerini ilettiklerini ancak henüz olumlu adım görmediklerini söyledi.