Star Gazetesi
İlk yerli otomobil girişimi 'Devrim'den 60 yıl sonra, 2018 yılında Türkiye'nin otomobilini üretmek hedefiyle Togg kuruldu. Geçen süreç beraberinde birçok tartışmayı getirirken hatta yerli otomobille alay ederek ve 'yerli olmadığını iddia ederek' birtakım eleştiriler yapılırken, buna karşılık olarak, "Devrim arabalarının önü kesilmeseydi, şu an Türkiye'de sanayi çok daha ileride olurdu" görüşü hakim oldu.
Gündemdeki tartışmalara bir yanıt da Başkan Erdoğan'dan geldi. Erdoğan bir konuşmasında "Gümüş Motor teşebbüsünden 65 yıl sonra hala motorumuzu kendimiz üretemiyor olmanın sancılarını çekiyoruz." demişti. Peki o dönem başlatılan bu girişimler neden bir sonuca bağlanamadı.
İLK AYAKKABI PROTESTOSU
Hikayenin en başına gelinecek olursa hatta her ne kadar Irak'lı El Zeydi'nin Bush'a fırlattığı ayakkabı tarihe geçmiş olsa da, dünya da ilk ayakkabılı protestonun patenti de Türkiye'ye ait çıktı.
PEKİ BU PROTESTONUN NEDENİ VE HEDEFİ KİMDİ?
Yıl 1961, yer Ankara. Birinci Otomotiv Sanayi Kongresi yapılıyor, kongreye işadamları, bürokratlar, mühendisler, gazeteciler katılmıştı. Kongre'nin öncülüğünü yapan isimse daha sonra Türkiye'nin siyasi hayatına damgasını vuracak olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan'dı.
Erbakan,1956 yılında daha 30 yaşında iken Gümüş Motor Fabrikasını kurarak Türkiye'nin ilk büyük sanayi hamlesini gerçekleştirmiş, yine 1960 yılında Ankara'da yapılan Sanayi Kongresi'nde ilk kez "Türkiye'nin kendi otomobilini üretebileceği" fikrini ortaya atmıştı. 1961 yılındaki Otomotiv Kongresi bu çabaların bir sonucu toplanmıştı. Kongre salonu oldukça kalabalık ve heyecanlıydı. Salonda Türkiye'nin kendi otomobilini üretebileceğinin inancı ile heyecanlanan mühendislerin yanı sıra, hangi hedef, hangi amaçla bilinmeksizin yerli otomobil fikrine karşı çıkanlar da bulunmaktaydı.
Bunlardan biri de, Bernar Nahum'du. Bernar Nahum, Koç Otomotiv Grubu'nun temsilcisi olarak toplantıdaydı.
Parantez açalım: Vehbi Koç ile Bernar Nahum 1944 yılında tanışmış, bu tanışma Koç Grubu için tarihi bir dönüm noktası olmuş, . Grup hızla büyümeye ve küresel bir şirket olmaya başlamıştı. Koç ile Nahum ortaklaşa Otokoç'u kurmuş ve başına da Nahum atanmıştı.
GELELİM AYAKKABILI EYLEME:
Bernar Nahum, Birinci Otomotiv Kongresi'nde konuşurken salondaki hava giderek elektriklenmeye başlamıştı. Çünkü Otokoç'un ortağı ve yöneticisi Nahum, salondaki heyecanın aksine otomotiv sanayinin zorluklarından bahsetmekte ve yerli otomobil fikrine karşı çıkmaktaydı.
O sırada ön sıralarda ise Makina Kimya Endüstrisi'nde (MKE) çalışan Erbakan'ın ekibinden olduğu anlaşılan bir mühendis oturmaktaydı.
Nahum, "Bursa'da şeftali üretmek otomotiv üretmekten hem daha kolay hem daha kazançlıdır" dediği anda da ortalık karışmış, Nahum'un "otomotiv yerine şeftali üretmeyi" önermesine dayanamayan genç mühendis ayağından çıkardığı postalı kürsüye fırlatmıştı. Postal, Nahum'un alnına çarparken, MKE'li mühendis "Bize otomobili siz ürettirmiyorsunuz, sizler bizi batıya mahkûm ve mecbur ediyorsunuz!" diye bağırmaktaydı.
Çok bilinmese de bu olay ilk ayakkabılı protesto eylemi olarak tarihe geçmiş bulunmaktadır.
Her şeye rağmen Türkiye'nin ilk yerli otomobili "Devrim"i yapma fikri bu kongrenin sonucunda ortaya çıktı. Fakat yapılmasına rağmen benzin koymayı unuttukları(!) için yürümedi ve öylece kaldı.
Oysa Erbakan ilk yerli otomobil fikrini 50 yıl önce ortaya attığında, otomotiv sektörünün devleri henüz kurulmamışlardı.