2018 yılı uzay ve keşifler açısından bir hayli heyecan verici bir yıl olmuştu. Geçtiğimiz yıl, kullanılabilir en güçlü roket olan SpaceX'in Falcon Heavy roketi ilk uçuşunu gerçekleştirmiş ve Mars yörüngesine bir araba göndermişti. O tarihi görüntü çoğumuzun akıllarına kazınmış, Mars'ın yeraltı yapısı hakkında bilgiler verecek olan InSight uzay aracı kızıl gezegene inmiş ve “insan yapımı en hızlı nesne” unvanını kazanan Parker Solar Probe Güneş'in Korona bölgesine doğru yolculuğa çıkmıştı. 2018’in bu yoğun temposunun ardından 2019 da astronomi alanında heyecan verici yoğun bir yıl olacak.
İnsan yapımı en hızlı nesne unvanını kazanan Parker Solar Probe'un bir illüstrasyonu
Daha 2019'un ilk saatlerinde büyük bir uzay keşfi gerçekleşti ve New Horizons (Yeni Ufuklar) uzay aracı Ultima Thule isimli gök cismini ziyaret ederek insan yapımı bir uzay aracının ziyaret ettiği en uzak gök cismi olarak kayıtlara geçti. Ardından 3 Ocak'ta Çin, Chang'e-4 uzay aracını Ay'ın karanlık yüzüne indirerek Ay'ın bu bölgesine iniş yapan ilk ülke olarak tarihe geçti.
Chang'e-4 uzay aracının Ay yüzeyinden gönderdiği ilk görüntü
Astronotlar Amerikan topraklarından tekrar uzaya gidebilecek
NASA’nın 2011 yılında uzay mekiğinin yaptığı son insanlı uçuşun ardından 9 yıldır ülkesinden uzaya astronot gönderemeyen ABD, Uluslararası Uzay İstasyonu'na gidecek astronotlarını Rusya'nın Soyuz kapsülleri ile gönderiyordu. 2019 yılı itibarıyla NASA astronotları Amerikan topraklarından uzaya seyahat edebilecek. NASA ve diğer uzay ajansları için mürettebat taşıyan yeni kapsüller üreten SpaceX ve Boeing’in bu kapsülleri büyük ihtimalle 2019'da fırlatma rampalarında yerini alacak.
SpaceX'in Crev Dragon kapsülü ve Boeing’in Starliner kapsülü
Özel şirketler uzay yolculuklarını bir adım daha öteye taşıyacak
TM Dijital Haber Merkezi’nden Gökhan Ertaş’ın haberine göre; Geçtiğimiz yıl kullanılabilir en güçlü roket olan Falcon Heavy ilk uçuşunu gerçekleştirmiş, özel bir roket şirketi olan Rocket Lab'ın Electron roketi 3 kez başarıyla fırlatılmış, son uçuşunda ise 14 ticari uyduyu yörüngesine göndermişti. Virgin Galactic'in SpaceShipTwo aracı ilk defa 82 kilometre yükseğe kadar çıkıp, sorunsuz bir şekilde inmeyi başarmış, 80 kilometrelik atmosfer sınırını ilk defa aşmıştı.
Rocket Lab'ın Electron roketi
2019 yılında etkinliklerini daha da artırarak devam ettirecek olan özel şirketlerden Virgin Galactic’in, SpaceShipTwo isimli uzay aracıyla ticari faaliyetlerine başlaması ve ilk uzay turistini taşıması bekleniyor. Ayrıca Amazon'un kurucusu Jeff Bezos, Elon Musk'ın roketi Falcon 9 gibi dikey iniş yapabilen roketi Blue Origin'i test edip geliştirmeye devam ediyor. Bezos da bu roket ile uzay turizmine katılanlar arasındaki yerini alacak gibi görünüyor.
Virgin Galactic’in, SpaceShipTwo uzay aracı
2019 yılının ilk yarısında Elon Musk'ın geliştirdiği en güçlü roket olan Falcon Heavy, uzaya ilk uydu gönderme faaliyetini gerçekleştirecek.
Geçen yılın uzay misyonları 2019'da yeni keşifler yapabilir
2018'de, bilimsel araştırmaları ilerletmek için derin uzay ve diğer gezegenlere dört büyük görev başlatıldı. NASA, Güneş’i incelemek için Parker Solar Probe'u, Mars'taki tektonik faaliyeti incelemek için Insight'ı ve Güneş sistemi dışındaki yaşanabilir gezegenleri aramak için tasarlanan uzay aracı TESS'i gönderdi. Ayrıca, Avrupa-Japon ortak girişimi BepiColombo misyonu, Merkür'e uzun bir yolculuk için yola çıktı, ki bu yolculuk 2025'e kadar sürecek.
Ötegezegen avcısı TESS uzay aracının gönderdiği bir görüntü
Bu uzay araçlarından elde edilen verilerin 2019 yılı içerisinde bilim insanlarına ulaşması bekleniyor. 2018'de Parker Solar Probe, Güneş'in kütle atılımını ve Merkür'ü görüntülemiş, TESS uzay aracı da öte gezegen barındırabilecek 73 yıldızı tespit etmişti.
Parker Solar Probe'un Güneş'in kütle atılımını ve Merkür'ü görüntülediği an
2019'da gökyüzünde neler göreceğiz?
2019 Ocak ayında Süper Ay, Ay tutulması ve meteor yağmuru bizleri bekliyor
Quadrantid Meteor Yağmuru 3 Ocak gecesi zirveye ulaşacak.
Quadrantid Meteor Yağmuru yılın en görkemli meteor yağmurlarından birisi olarak biliniyor. Uygun hava koşulları ve şehir ışıklarından olabildiğince uzak bir yerde saatte yaklaşık 40 meteor görülebiliyor. Quadrantid Meteor Yağmuru'nda oldukça net olarak görülebilen parlak meteorlar diğer meteor yağmurlarına göre çok daha uzun süreli gözlemlenebilir.
Ay, 20 Ocak akşamı normalden yüzde 14 daha büyük, yüzde 30 daha parlak görünecek. İlerleyen saatlerde ise tutulma evresine geçecek ve tam Ay tutulması yaşanacak. Süper Ay'ın tamamı, tam Ay tutulmasının ise bir bölümü Türkiye'nin bazı bölgelerinden izlenebilecek.
6 Mayıs'ta Eta Aquarid Meteor Yağmuru gerçekleşecek.
2 Temmuz'da ülkemizden gözlenemeyecek olan tam Güneş tutulması, en iyi Arjantin ve Şili'den gözlenecek.
16 Temmuz'da ülkemizden gözlenebilecek parçalı Ay tutulması, 29 Temmuz'da Delta-Aquarid meteor yağmuru yaşanacak.
12 Ağustos'ta yılın en görkemli meteor yağmuru olan Perseid meteor yağmuru doruk noktasına ulaşacak ve saatte ortalama 60 meteor gözlenecek.
Merkür, 11 Kasım’da Güneş'in önünden geçecek. Geçiş, ülkemizden 15:35:27'de gözlenmeye başlayacak ve 21:04:14'te sone erecek.
Leonid meteor yağmuru 17 Kasım’da doruk noktasına ulaşacak.
Geminid meteor yağmuru 13 Aralık’ta doruk noktasına ulaşacak.
26 Aralık’ta gerçekleşecek ve ülkemizden gözlenemeyecek olan halkalı Güneş tutulması, Türkiye saatiyle 05:29:51'de başlayıp, 11:05:44’te sona erecek.
2019 detaylı gökyüzü takvimini sizler için derledik
OCAK
3-4 Ocak: Quadrantid meteor yağmuru (saatte 40 meteor), Dünya günberi konumunda (0.983 AB)
6 Ocak: Venüs en büyük batı uzanımında (47°), Ay yeniay evresinde, parçalı güneş tutulması (Doğu Asya ve Kuzey Pasifikten gözlenebilecek, ülkemizden gözlenemeyecek)
9 Ocak: Ay enöte konumunda 406114 km uzaklıkta
13 Ocak: Merkür Satürn ile yakın geçişte (1.7°)
14 Ocak: Ay ilkdördünde
21 Ocak: Tam Ay tutulması, Ay enberi konumunda 357344 km uzaklıkta (Süper Ay)
22 Ocak: Venüs ile Jüpiter yakın geçişte
ŞUBAT
1 Şubat: Ay, Satürn, Jüpiter ve Venüs yakın konumda
5 Şubat: Ay yeniay evresinde
13 Şubat: Ay ilkdördün evresinde
15 Şubat: Galileo Günü (Galileo'nun 454. doğum günü)
18 Şubat: Venüs Satürn ile yakın geçişte (1.1 Derece)
19 Şubat: Ay dolunay evresinde
26 Şubat: Ay sondördün evresinde
27 Şubat: Merkür en büyük doğu uzanımında (18.1 Derece)
MART
4 Mart: Ay Enöte konumunda (406390 km)
6 Mart: Ay yeniay evresinde
14 Mart: Ay ilkdördün evresinde
19 Mart: Ay enöte konumunda (359380 km)
20 Mart: Gece-gündüz süreleri eşit
21 Mart: Ay dolunay evresinde
23 Mart: Mars yaz ekinoksu
29 Mart: Ay ile Satürn yakın konumda
NİSAN
1 Nisan: Ay enöte konumda (405576 km)
5 Nisan: Ay yeniay evresinde
11 Nisan: Merkür en büyük batı uzanımında (28 derece)
12 Nisan: Ay ilkdördün evresinde
17 Nisan: Ay enberi konumunda (364208 km)
19 Nisan: Ay dolunay evresinde
22 Nisan: Dünya günü
26 Nisan: Ay sondördün evresinde
MAYIS
5 Mayıs: Ay yeniay evresinde
6 Mayıs: Eta Aquarid Meteor Yağmuru (saatte yaklaşık 30 adet)
12 Mayıs: Ay ilkdördün evresinde
14 Mayıs: Ay enberi konumunda (369015 km)
19 Mayıs: Ay dolunay evresinde
26 Mayıs: Ay sondördün evresinde, Ay enöte konumunda (401133 km)
HAZİRAN
3 Haziran: Ay yeniay evresinde
8 Haziran: Ay enberi konumunda (368506 km)
10 Haziran: Ay ilkdördün evresinde, Jüpiter karşı konumda
17 Haziran: Ay dolunay evresinde
19 Haziran: Merkür Mars ile yakın geçişte (0.2 derece)
23 Haziran: Ay enöte konumunda (404548 km)
25 Haziran: Ay sondördün evresinde
30 Haziran: Asteroid günü
TEMMUZ
2 Temmuz: Tam Güneş tutulması. Arjantin ve Şili'den gözlenecek olan tutulma ülkemizden gözlenemeyecek.
4 Temmuz: Yer enöte noktasında (152 milyon km). Ay, Mars'ın önünden geçiyor.
7 Temmuz: Merkür, Mars'ın 3.8 derece yakınında.
9 Temmuz: Temmuz Satürn, karşıkonumda.
16 Temmuz: Parçalı Ay tutulması. Ülkemizden gözlenebilecek tutulma, Ay'ın Türkiye saati ile 21:43:53'te yarı-gölge konisine girmesi ile başlayacak. 23:01:43'te tam bölge konisine giren Ay, 00:30:43'te tutulmanın ortasında olacak. Daha sonra sırasıyla 01:59:39'da tam gölge konisinden, 03:17:36'da da yarı-gölge konisinden çıkacak ve tutulma sona erecektir. Ay, Yer'in tam gölge konisinden 2sa57dk56sn, yarı-gölge konisinden ise 5sa33dk43sn sürede geçecek. Ay, Satürn'ün önünden geçiyor. Ay, Plüton'un önünden geçiyor.
24 Temmuz: Merkür, Venüs'ün 5.7 derece yakınında.
29 Temmuz: Güney Delta-Aquarid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih. Kova takımyıldızı doğrultusunda gözlenecek olan meteor yağmurunda, saatte yaklaşık 15-20 meteor gözlenmesi beklenmektedir.
AĞUSTOS
9 Ağustos: Merkür, en büyük batı uzanımında (19 derece).
12 Ağustos: Ay, Satürn'ün önünden geçiyor. Ay, Plüton'un önünden geçiyor. Perseid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih. 17 Temmuz'dan 24 Ağustos'a kadar devam eden bu meteor yağmuru 12 Ağustos gecesi maksimuma ulaşacaktır. Saatte ortalama 60 meteor gözlenmesi beklenmektedir. Meteorlar Kahraman (Perseus) takımyıldızı doğrultusundan gelecektir.
14 Ağustos: Venüs, Mars'ın 0.3 derece yakınından geçiyor.
EYLÜL
3 Eylül: Merkür, Mars'ın 0.7 derece yakınından geçiyor.
8 Eylül: Ay, Satürn'ün önünden geçiyor.
9 Eylül: Ay, Plüton'un önünden geçiyor. Neptün, karşıkonumda.
13 Eylül: Merkür, Venüs'ün 0.3 derece yakınından geçiyor.
23 Eylül: Sonbahar ılımı (UT 07:50)
EKİM
4 Ekim: Dünya Uzay Haftası'nın ilk günü
5 Ekim: Uluslararası Ay Gözlemi gecesi. Ay, Satürn'ün önünden geçiyor
6 Ekim: Ay, Plüton'un önünden geçiyor
8 Ekim: Mars için yaz gündönümü
9 Ekim: Draconid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih (saatte yaklaşık 20 tane)
20 Ekim: Merkür, en büyük doğu uzanımında (25 derece)
21 Ekim: Orionid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih (saatte yaklaşık 60 tane)
27 Ekim: Uranüs, karşıkonumda
30 Ekim: Merkür, Venüs'ün 2.7 derece yakınından geçiyor
KASIM
2 Kasım: Ay, Satürn'ün önünden geçiyor Ay, Plüton'un önünden geçiyor
11 Kasım: Merkür, Güneş'in önünden geçiyor. Geçiş ülkemizden 15:35:27'de gözlenmeye başlayacak. 21:04:14'te sone erecek olan geçiş, Güneş'in batımına kadar gözlenebilecek.
17 Kasım: Leonid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih (saatte yaklaşık 15 tane)
24 Kasım: Venüs, Jüpiter'in 1.4 derece yakınından geçiyor
28 Kasım: Ay, Jüpiter'in önünden geçiyor. Merkür, en büyük batı uzanımında (20 derece)
29 Kasım: Ay, Satürn'ün önünden geçiyor
30 Kasım: Ay, Plüton'un önünden geçiyor
ARALIK
13 Aralık: Geminid meteor yağmurunun en şiddetli olduğu tarih
26 Aralık: Halkalı Güneş tutulması. Ülkemizden gözlenemeyecek olan tutulma, ülkemiz saatiyle 05:29:51'de başlayıp, 11:05:44'te sona erecektir
27 Aralık: Ay, Plüton'un önünden geçiyor
29 Aralık: Ay, Venüs'ün önünden geçiyor