Yıllık enflasyonda 16 ay öncesine dönüş... TÜFE'de yıllık artış 48.58

Ekim ayında TÜFE, giyim ve gıdadaki yükselişin etkisiyle beklentiyi biraz aştı. TÜFE aylık % 2.88 artarken yıllık enflasyon % 48.58'le Temmuz 2023'ten bu yanaki en düşük rakamı gördü.

Akşam Gazetesi

Ekim ayında perakende fiyatlar yüzde 2.88 olarak yurtiçi üretici fiyatları ise yüzde 1.29 arttı. Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 49.38'den yüzde 48.58'e geriledi. Yurt içi üretici fiyatları ise yıllık bazda yüzde 32.24 oldu. Böylece TÜFE yıllık bazda Temmuz 2023'ten, Yİ-ÜFE de Mart 2021'den bu yana en düşük oran olarak kayıtlara geçti.

GİYİM, ZAMLARI ETKİLEDİ

Aylık tüketici enflasyonu ekimde giyim ve gıda fiyatlarının etkisiyle beklentinin üzerinde gerçekleşse de bir önceki ayın altında kaldı. TÜİK verilerine göre, aylık bazda en yüksek artış yüzde 14.32 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Giyim ve ayakkabı grubunu yüzde 4.33 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 3.52 ile haberleşme izledi.

EĞİTİM-KİRA ZİRVEDE

Yıllık olarak bakıldığında ise ekimde en yüksek artış yüzde 93.6 ile eğitim grubunda kaydedildi. Eğitim grubunun ardından en yüksek artış yüzde 89.39 ile kirayı da içeren konut harcamaları; yüzde 62,09 ile lokanta ve otel harcamalarında oldu. Geçen ay aylık bazda en fazla fiyat artışı yüzde 24.98 ile taze sebzelerde görüldü. Bu grubu yüzde 20.2 ile kadın giyim, yüzde 17.31 ile çocuk giyim izledi. Geçen ay aylık bazda en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 19.06 ile evcil hayvanlarla ilgili ürünlerde gerçekleşti. Bunu yüzde 13.9 ile uçak bileti, yüzde 8.25 ile otobüs bileti izledi.

'REFAHI ARTIRMAK İÇİN HEDEFİMİZ TEK HANE'

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, toplumsal refahı artırmak amacıyla uyguladıkları ekonomi programıyla dezenflasyon sürecinin gelecek dönemde daha da güçlenmesini ve tek haneli enflasyona ulaşmayı hedeflediklerini bildirdi. Yılmaz, programlarına duyulan güvenin neticesinde dezenflasyon sürecini tesis etmeye devam ettiklerini belirtti. Yılmaz 2024 yılının son çeyreğinde dönemsel fiyatlama etkisinin azalmasını bekliyoruz" dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise "Ekimde yıllık enflasyon mayısa göre 26.9 puan gerileyerek yüzde 48.6 oldu. Geriye dönük fiyatlama davranışının yüksek olduğu kira ve eğitimde yıllık artışlar enflasyondaki düşüşü sınırlandırıyor" dedi.

BU YIL FAİZ İNDİRİMİ ZOR

Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından dikkatler Merkez Bankası'na çevrildi. Ekonomistler enflasyon rakamlarının Merkez Bankası'nın elini rahatlatacak sinyaller vermediği görüşünde. Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ege Yazgan, Merkez Bankası'nın politika faizine bu yıl dokunma olasılığının kalmadığını söyledi. Ekonomist Veyis Fertekligil de faiz indiriminin gelecek yılın ilk çeyreğine kaldığına işaret etti. Ekonomist Haluk Bürümcekçi de politika faizinde indirimin asgari ücret gibi kritik kararların sonrasına bırakılması gerektiğini söyledi.

KİRADA ZAM TAVANI % 63.46

Ekim ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıklamasıyla konut ve işyeri kira artış oranları da belli oldu. Buna göre kira ve işyerlerine kasımda tavan zam oranı yüzde 62.02 olarak uygulanacak. Geçen ay söz konusu oran 63,47 oarak açıklanmıştı. Normal şartlarda TÜFE verilerine göre hesaplanan kira artış oranları, son 2 senedir yüzde 25'le sınırlandırılmıştı. Temmuz ayı itibarıyla bu sınır kalktı ve sözleşme yenileyecek olan kiracılar, artık TÜFE üzerinden zam yapıyor. Konut ve işyeri kiralarına 12 aylık TÜFE ortalaması üzerinden artış yapılıyor.

EMEKLİNİN 4 AYLIK ZAMMI % 12

Ekim ayı enflasyonun açıklanmayısla birlikte memur ve emeklinin 4 aylık zammı şekillendi. Buna göre SGK ve Bağ-Kur emeklileri 4 ayda kümülatif yüzde 12.03 enflasyon zammı hak etti. Bu oran memur ve memur emeklilerine yapılacak maaş zamlarının hesaplanmasında da kritik bir rol oynayacak. Memura yapılan zam, toplu sözleşme zammı ve ortaya çıkan enflasyon farkı ile belirleniyor. Memura temmuzda enflasyon farkına ilave olarak yüzde 10 toplu sözleşme zammı yapılmıştı. Buna göre memurun 4 aylık enflasyon farkı yüzde 2 oldu. Bu rakama ocak ayında yüzde 6 toplu sözleşme zammı eklenecek. Böylece zam oranı netleşecek.

EN ÇOK ARTANLAR (%)

Taze sebze 24.98

Kadın giyim 20.2

Çocuk giyim 17.31

Erkek giyim 14.14

Taze meyveler 12.79

İlaçlar 10.97

DÜŞENLER (%)

Evcil hay. ür -19.06

Uçak bileti -13.9

Otobüs bileti -8.25

Dizel otomobil -6.13

Bebek giyim -4.73

Patates -4.56

VERGİ, CEZA VE HARÇLARA % 43.9 ARTIŞ GÖRÜNDÜ

Pasaport, ehliyet, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), Emlek ve Gelir Vergisi gibi birçok kalemi etkileyen yeniden değerleme oranı, ekim ayı enflasyon rakamının açıklanmasıyla belli oldu. 2025'te yeniden değerleme oranı yüzde 43.93 olarak uygulanacak. Buna göre ehliyet, pasaport, trafik cezaları, vergi ve harçlar yüzde 43.9 oranında artacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden değerleme oranını yüzde 50 artırma veya yüzde 50 azaltma yetkisi bulunuyor. Şayet bir değişim olmazsa yılbaşında yurtdışı telefon harcı 45 bin 614, en düşük trafik cezası 994 lira olacak. Motor silindir hacmi 1300 ve altı olan yeni araçlarda MTV 3.359 TL'den 4.834 TL'ye yükselecek.

ÇIKIŞ HARCI 720 TL

Yurtdışı çıkış harcı 12 Ağustos'ta 150 TL'den 500 TL'ye yükseltilmişti. Yeni yıldan itibaren çıkış harcı 719.65 TL olacak. Yeniden değerleme oranı her yıl ekim ayında 12 aylık ÜFE oranında belirleniyor.

En düşük MTV 4834 lira oluyor

Kalemler 2024 2025

Ehliyet harcı (A) 1.308 1.882

Ehliyet harcı (B) 3.945 5.678

Pasaport harcı (6 ay) 1.639 2.359

Pasaport harcı (1 yıl) 2.396 3.448

Pasaport harcı (3 yıl) 5.558 8.000

Pasaport harcı (3 yıl üzeri) 7.833 11.274

Telefon kayıt harcı 31.692 45.614

Yurtdışı çıkış harcı 500 720

En düşük MTV 3.359 4.834

En düşük ceza 994 liraya çıkıyor

Ceza türü 2024 2025

Kırmızı ışık cezası 1.506 2.167

Hatalı park cezası 691 994

Hız sınırı aşma (% 10) 1.506 2.167

Hız sınırı aşma (% 50) 6.439 9.267

Alkollü araç kullanma 6.439 9.267

Araçta telefonla konuşma 1.510 2.173

Ruhsatsız araç kullanma 6.439 9.267

Kış lastiği takmama 4.069 5.856

Muayene yaptırmamak 1.506 2.167