AKŞAM
YAŞAR KIZILBAĞ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 1 Ocak 2019'da kenevir üretimine teşvik konusundaki açıklamasının ardından bu alanda girişimler de çıkmaya başladı. Samsun'da kenevirin sanayileşmesi için ilk tesis kurulurken ilk tescilli yerli tohumlar Vezir ve Narlı'dan üretilen kenevirler de hasat edildi. UOB Grup tarafından Keneviro markasıyla Samsun'un Havza ilçesinde üretime geçecek tesis ham ve boyalı elyaf üretimi, boyalı ve ham iplik üretimi, kıtık üretimi, kıtıktan yüzde 100 doğal kedi kumu ve hayvan altlığı üretimi yapacak.
30 milyon dolarlık yatırımla kurulan ve ocak başında tam kapasite üretime geçecek fabrikada binasında, kenevir alanında çalışmalar yapan akademisyenle birlikte toplantı düzenleyen Keneviro Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Balkuv, "Kenevir mucize bir bitki. Bu yatırım milli bir projedir" dedi.
2022 yılının başında Keneviro'yu kurduklarını ve mart ayında 19 Mayıs Üniversitesi'nde ıslah çalışması tamamlanan yerli sertifikalı tohum Narlı'nın ihalesine girdiklerinianlatan Balkuv, "İhaleyi kazandık ve Narlı'nın 10 yıllık üretim ve satış haklarını aldık. İlk yıl verilen Narlı anaç tohumlar ve yerel Narlı Saray tohumu ile sözleşmeli tarım modeli ile 700 dekar ekim yaptık. 2023 yılında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün geliştirmiş olduğu sertifikalı Yılmaz tohumunu da ihale ile 10 yıllık üretim ve satış haklarını aldık. 2023'te yine sözleşmeli tarım modeli ile 301 çiftçimizle 5 bin 200 dekar kenevir ektik ve 15 çiftçimizle 1500 dekar keten ekiyoruz" dedi.
1 Kasım itibarıyla tesiste üretimin başladığını belirten Balkuv "İlk etapta elyaf, iplik ve kıtık üretimi planlıyoruz. Ayrıca yüzde 100 doğal kedi kumu ve hayvan altlığı üreteceğiz. Ürettiğimiz kedi kumuna Happy Kitty markasını koyduk. İlk olarak 2 fuara katıldık ve büyük ilgi gördük" dedi. Balkuv tesiste 2024'te 400 kişi, 2025'te ise 600 kişi istihdam edeceklerini anlattı.
Kenevir projesiyle ilgili çalışmalar yürüten Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç endüstriyel kenevirin yaygınlaştırılması gerektiğini belirterek "Narlı ve Vezir tohumlarının ardından 11 tohum adayımız daha var" dedi. Aytaç ürettikleri kenevirdeki uyuşturucu maddesinin yok denecek kadar az olduğunu belirterek "İlk yıl 10 dekar ekim yaptık. Hırsızlık oldu. Ama 2. yıl çalmadılar. Anladılarki bu malda iş yok" dedi.
19 Mayıs Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal "Kenevirle ilgili üniversitemizin patent aldığı, ticarileştirdiği yaklaşık 32 proje var. Sadece tekstil değil gıda ve kağıt alanında da projelerimiz var. 'Keneviro'nun sahaya girmesi güçlü bir ümit oldu" dedi.
100'ün üzerinde farklı ürün üretmeyi sağlayan endüstriyel kenevir, eski dönemlerde sicim, halat, yelken ve kumaş üretiminde, 1920'den sonra bioyağ, bioyakıt ve kompozit üretiminde kullanıldı. Ancak daha sonra kötü niyetli kullanımlar nedeniyle ekimi yasaklandı. Türkiye de bu ülkelerden biriydi. 2016 yılında Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğle ise ekimi izme bağlandı. 2019 yılında da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kenevir üretimini yeniden yaygınlaştırmak karar aldıklarını açıklamasının ardından, 20 şehir pilot bölge olarak belirlendi.