ŞENAY BÜYÜKKÖŞDERE
MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, artan yatırım iştahına karşın, sanayicinin arsa sorununun bu talebe sekte vurduğunu söyledi. "Türkiye üretim üssü olmaya doğru gidiyor ama sanayi alanlarını genişletilmesi konusunda maalesef sıkışmış durumdayız" diyen Asmalı, üretimlerini Türkiye'ye kaydırmak isteyen Avrupalı firma sayısının da arttığına dikkat çekti. Asmalı, bu noktada bir de uyarıda bulundu: Türkiye'yi ucuz işgücü, ucuz elektrik, ucuz hammadde sağlayacak pazar olarak görenleri değil, AR-GE yapmaya gönüllü firmaları seçmemiz gerek.
Avrupa ciddi bir doğalgaz sorunuyla karşı karşıya. Bu durum Türkiye'ye nasıl yansır?
Almanya gibi gayri safi milli hasılası Türkiye'nin 5 katı olan, oldukça zengin ülkeler 'kışı nasıl geçireceğiz' diye düşünüyor. Ama Türk halkı olarak bizim şu anda hiç böyle bir endişemiz yok. Demek ki paranız olsa bile satın alamayacağınız şeyler var. Bu açıdan bakıldığı zaman Türkiye'nin özellikle Rusya, Ukrayna Savaşı'nda izlediği hakkaniyetli politikanın ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. Çünkü Türkiye savaşının ilk başladığı andan itibaren 'ne Ukrayna'dan vazgeçeriz ne Rusya'dan vazgeçeriz' dedi. Tabii Avrupa ekonomisinin enerji kriziyle beraber resesyona girmesi Türkiye'nin ihracat potansiyeli için elbette belli riskler taşıyor. Ancak bu gelişmenin Türkiye'ye pozitif yansımalar da olabilir. Seramik gibi, çimento gibi enerjiye yoğun olarak kullanan sektörlerde Türkiye'nin Avrupa ülkelerine yaptığı ihracatın artacağını öngörebiliriz. Salgının ardından Çin başta olmak üzere Doğu Asya'daki bir takım tedarik merkezlerinin üretim merkezlerinin Türkiye'ye kaydığı bir gerçek. Türkiye bu manada üretim üssü olmaya doğru gidiyor. Bu noktada lojistik avantajlarmızı da kullanarak avantaja çevirmiş durumdayız. Dolayısıyla Avrupa'daki bu resesyonun bize büyük bir fırsat penceresi de açacağını düşünüyoruz.
ALMANYA'NIN 15'TE 1'İ
MÜSİAD üyeleri arasında bu talep artışına paralel olarak kapasite artıranlar, veya yeni işbirliklerine gidenler var mı ya da Türkiye'ye yatırıma gelecek firmalar duyuyor musunuz?
Yabancı şirketlerin Türkiye'ye yatırım yapma iştahında son zamanlarda artış görüyoruz. Üretimlerin bir kısmını Türkiye'ye kaydırma noktasında girişimleri olan firmalar var. Tabii bizim bu noktada dikkat etmemiz gereken husus Türkiye'yi bir ucuz işgücü, ucuz elektrik, ucuz hammadde sağlayacak bir pazar olarak değil, yüksek teknoloji yatırımlarının yapılacağı bir pazar olarak görmelerini sağlamak. Bunu teşvik etmemiz lazım. Türkiye'de AR-GE faaliyetleri yapmaya gönüllü firmaları seçmemiz gerek. Şu anda hem Avrupa'dan hem Ortadoğu'dan hem de Asya ülkelerinden batarya teknolojisi, enerji depolama üniteleri, elektrikli otomotiv gibi sektörlerde yatırım yapmaya hevesli pek çok firma olduğunu duyuyoruz. Ancak sanayi alanlarını genişletilmesi noktasında malesef sıkışmış durumdayız. Yer bulamıyoruz. Bu konunun stratejik bir bakış açısıyla ilgili tüm bakanlıkların desteğiyle çözülmesi lazım. Şu anda Türkiye'deki sanayi alanları, Almanya'daki sanayi alanlarının 15'te biri bile değil.
Bu durumda 2023 için oldukça iyimser bir tablo çiziyorsunuz...
Türkiye, küresel ticaretin merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Bununla birlikte ülkemiz uluslararası yatırımcılar için de güvenli bir liman konumunda. Ülkemizin 2023 vizyonu çerçevesinde 2022'yi 'yatırım yılı' ilan etmemizin bir sebebi vardı. Küresel gelişmeler sonrası oluşan veya oluşturulmaya çalışılan olumsuz tabloya karşı, bizler "Ülkemize güveniyor, Anadolu'ya inanıyoruz" dedik. Anadolu Üretim ve Yatırım Hareketi adını verdiğimiz seferberlikle ülkemizin dört bir yanında üyelerimiz tarafından hayata geçirilen projeler var. 35 milyar TL'ye ulaşan bu yatırım hareketinin yıl sonuna kadar 40 milyar TL'ye ulaşmasını ön görüyoruz. Bu da 40 bin yeni istihdam demek.
Gündeminizde yeni projeler var mı? MÜSİAD nasıl bir yatırım stratejisi uygulayacak, hangi alan ve ülkelere ağırlık verecek?
2022'de startını verdiğimiz değişime 2023'te daha kapsamlı bir stratejik planla devam edeceğiz. İhracatımızı artıracak adımlarımızı sıklaştıracağız. Anadolu Ekonomi Diplomasisi programımız bu stratejinin odak noktası. Şu ana kadar Nijerya, BAE, Macaristan ve Ruanda Ankara büyükelçilerini Anadolu'daki iş insanlarıyla buluşturduk.
'İlk Evim'e 10 yıl devir yasağı gerek
Siz de gayrimenkul işindesiniz. Geçtiğimiz günlerde Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi açıklandı. Bunun gayrimenkul sektörüne nasıl bir etki olur?
'İlk Evim, İlk İş Yerim' projesinin ülke ekonomimize önemli katkı sağlayacağını, konut fiyatlarındaki yükselişi de durduracağını düşünüyoruz. Bu Cumhuriyet tarihinin en kıymetli projelerinden biri olacaktır. Burada devlet ciddi bir fedakarlık yapıyor. Benim dikkat çekmek istediğim konu ise 'devir hakkı'. Bence evin borcu bitse dahi bu konutlarda 10 yıl devir yasağı olmalı. Çünkü hepimiz biliyoruz ki emlakçılar, 'borcunu ben ödeyeyim, evi bana devret' formülünü devreye sokuyorlar. Devlet, "Ben bu özelliklere sahip olduğum için, fedakarlık yaparak bunu sana veriyorum. Sen bundan rant sağlayamazsın" demeli.
G20 yapılanmamızı tamamlamak üzereyiz
■ Bir de yatırım destek ofisi kurdunuz... Uluslararası alanda hayata geçirdiğimiz projelerin bir bölümü ve ihracat odaklı yapılanmalarımızı Uluslararası Yatırım Destek Ofisi başlığı altında birleştirdik. Ülkemize yatırım yapmak isteyenlere en doğru yatırım alanı diyebileceğimiz bilgileri sunmayı hedefliyoruz. MÜSİAD'ın G20 ülkelerindeki yapılanmasını tamamlamak istiyorduk. Meksika ve Arjantin'de yoktuk. Meksika'yı kurduk, Arjantin kaldı. İnşallah onu da kısa sürede tamamlayacağız.
100 binden fazla iş insanı gelecek
MÜSİAD EXPO için de geri sayım başladı. Nasıl bir katılım olacak bu yıl?
1993'ten bu yana 2 yılda bir düzenlediğimiz MÜSİAD EXPO Ticaret Fuarı, bu yıl 19'uncu kez kapılarını açacak. Geçtiğimiz dönemde pandeminin etkilerine rağmen yüzde 97'lere ulaşan bir memnuniyet oranı yakalamıştık. Bu yıl ise fuar kapasitemizi iki katına çıkarıyoruz. MÜSİAD EXPO 2022'de 124 ülkeden ziyaretçi, katılımcı ve çok sayıda ülkeden nitelikli alım heyetine de ev sahipliği yapacak. Avrupa, Asya, Afrika ve MENA bölgesinden katılımcılarımız şimdiden yerlerini ayırtmış durumda. Azerbaycan, Rusya, Endonezya, Suudi Arabistan, Fas, Nijerya, Pakistan, Cezayir ve İran gibi ülkelerden iş insanlarımız kalabalık heyetlerle küresel ticaretin merkezi MÜSİAD EXPO'da yerini alacak. 100 binden fazla iş insanını misafir etmeyi hedefliyoruz.