SELİM KARAHAN
Hain darbe kalkışmasının püskürtülmesinin ardından S&P ve Moody's gibi finansal tetikçilerin açıklamaları piyasaların rahat nefes almasına mani oluyor. S&P’nin Türkiye’nin kredi notunu düşürmesinin ardından Borsa İstanbul’da yüzde 3.7’lik düşüş yaşandı. Önceki akşam kararın açıklanmasıyla dolar önce 3.08 TL seviyesine çıktı. Ardından da 3.06 seviyelerinde dengelendi. Borsada böyle bir düşüş yaşanınca olağanüstü hal (OHAL) ilanının söz konusu fiyatlamada bir etkisi olup olmadığı merak konusu oldu.
YABANCI 'NORMAL' DEDİ
AKŞAM’a konuşan ve isminini vermek istemeyen uluslararası dev bir bankanın Türkiye masası şefi, oynaklığın S&P gibi finansal tetikçilerden kaynaklı olduğunu söyledi. Özellikle yabancıların OHAL'i normal karşıladığını belirten yetkili “Normalde kötü gelen bir veri sonrası bile yurtdışı ofislerimizden telefon gelir. OHAL’le ilgiliyse bize ulaşan, telefon açan ya da soru soran kimse olmadı. OHAL, Avrupa’da da başvurulan bir uygulama. Yatırımcı ilan edilmesinden çok nasıl uygulandığına bakıyor. Yani günlük ve ekonomik hayatı etkileyip etkilemediği önemli” diye konuştu.
DESTEKLEYEN VERİ YOK
S&P’nin not kararıyla ilgili ne düşündüğünü sorduğumuzda aynı yetkili “Açıkcası çok anlam veremiyorum bu kadar erken alınmış bir karara. Darbe girişimi sonrası değerlendirme yapması çok normal. Ama önce bir durup ne olup bittiğine bakması gerekiyor. Yani ne oldu iki günde de Türkiye’nin kısa vadeli borcunu ödemekte zorlanabileceğini düşündüler? Ellerinde bunu destekleyecek bir veri yok, açıkçası bizde de yok” cevabını verdi.
AMAÇ BASKI
S&P’nin not kararının spekülasyona açık olduğunda dikkat çeken yetkili sözlerine şöyle devam etti: “Şu anda Türkiye’nin S&P ile Fitch-Moody’s’in notları arasında 2 kademe fark var. Bu kuruluşların değerlendirdiği 80 küsur ülkede bu durum sadece Türkiye ve Bulgaristan’da geçerli. Yabancı yatırımcı için ülkenin notunun bu 3 kuruluştan ikisinde ‘yatırım yapılabilir’ seviyede olması çok önemli. S&P’de karardan önce de bu seviyenin altındaydık. Zaten bu acele karara anlam veremememizin nedenlerinden biri de buydu. Şimdi notu düşürerek diğer kuruluşlar üzerinde baskı yarattı” dedi.
Türkiye ağır saldırı altında ama panik durumu yok!
AKŞAM'a konuşan Aynı yetkili, kredi kuruluşlarının bu agresif tutumlarının altında art niyetli başka nedenler bulunduğuna da işaret ederek, “Kesin konuşmak mümkün değil ama kararın arkasında farklı bir motivasyon olup olmadığını ister istemez düşünüyorsunuz. Karar ekonomik olmaktan çok siyasi bir karar. Dışarıdan gördüğümüz şey net olarak şu; Türkiye ağır bir saldırı altında. Ve bu saldırı fiziksel değil, finansal” ifadelerini kullandı.
Yükünüz yarı yarıya azaldı, bunu çok önemsiyoruz
Öte yandan Nomura stratejisti Timothy Ash, S&P kararının ardından yaşanan gelişmelerle ilgili “Şu ana kadar piyasada sınırlı hareket görüldü. Lira zirveden geriye düştü. Şu anda fiyatlanan çok fazla negatif şey olduğu kanısındayım. Bunların içinde S&P’den gelen sürpriz karar da yer alıyor” değerlendirmesinde bulundu. S&P’nin kararının ardından özellikle Türk ekonomisini ve bankalarını negatif izlemeye alan Moody’s’in atacağı adımlar merak konusu oldu. Türkiye’nin borç yükünün ekonomiye oranının son 10 yılda yarıya düştüğüne dikkat çeken Tim Ash “Bu gelişim not düşüşünü engelleyebilir” dedi.
Fransa OHAL'le büyüdü!
OHAL'in ekonomiye ne gibi etkisi olabilir anlamak için Fransa örneğine bakmak gerek. Fransa’da Kasım ayındaki saldırıların ardından OHAL ilan edilmişti. Bu durum günlük hayatı etkilemedi. Fransa ekonomisi de OHAL ile geçen yılın ilk çeyreğinde analistlerin yüzde 0.4’lük öngörüsünü aşarak yüzde 0.6’lık büyüme kaydetti. Söz konusu dönemde tüketici harcamalarında da yüzde 1’lik artış yaşanması OHAL2in ekonomik hayatı etkilemediğinin en önemli kanıtlarından biri oldu.