Miray Çimen
Türkiye, borun kullanım alanlarını çeşitlendirmek için harekete geçti. Bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, borun uç ürün haline dönüştürülmesi için üç farklı bor gübre geliştirdi. Tarımda mikrobesleyici olarak kullanılan bor gübresi sayesinde ürün verimliliği yüzde 20’ye kadar artırılacak. Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın Hükümetin ikinci 100 günlük programında açıkladığı tarım sektörü için üç yeni bor gübre geliştirilmesi çalışmalarında sona gelindi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in verdiği talimatla yürütülen söz konusu çalışmalar kapsamında pilot proje, mart ayında tamamlanacak.
YAĞIŞ ORANINA GÖRE
Bakanlık toprağa takviye olarak eklenecek ve ürünlerin verimliliğini ciddi olarak artıracak ‘2-4 mm Granül Boraks Pentahidrat’, ‘2-4 mm Granül Kolemanit’ ve ‘2-4 mm Granül Üleksit’ adını verdiği üç farklı bor gübre geliştirdi. Fazla yağış alan bölgelerle orta ve az yağış alan bölgeler için ayrı ayrı gübre geliştiren Bakanlık, söz konusu gübreleri Kırka Bor İşletmeleri Müdürlüğü’nde bulunan Teknoloji Geliştirme Merkezi’nde üretti. Çalışmada toplam 5 Ar-Ge personeli görev aldı. Ürünlerin saha denemeleri ve bitkilerde uygulamaları ise Eti Maden ile Sabancı Üniversitesi’nin birlikte yürüttüğü ‘Tarımda Borlu Gübre Kullanımı Ar-Ge Danışmanlık’ projesi kapsamında devam ediyor. Söz konusu proje kapsamda farklı iklim koşullarında ve seçili bitki türlerinde sera ve tarla deneme çalışmalarına da devam ediliyor.
Şeker pancarı, ayçiçeği
Projeye ilişkin edinilen bilgiye göre, bor yetersizliği bulunan topraklarda ve uygun bitki türlerinde verim artışı sağlayacak gübrelerden toz ürünler suda çözdürülerek veya damla sulamayla uygulanabilecek. Granül ürünler ise direkt olarak toprağa dağıtılarak uygulanacak. Söz konusu gübrelerin kullanımının öncelikle şeker pancarı, ayçiçeği, soya, kanola (kolza), çay ve pamuk gibi bor ihtiyacı fazla olan bitkiler için uygun olacağı belirtilirken, çalışmalar ilerledikçe bor ihtiyacı olan sebze ve meyvelerde borun kullanım alanları da genişleyecek.
Bandırma’da pilot çalışma
Gübreleri geliştirirken öncelikle literatür araştırması yapan ve ürün üretim yöntemlerini laboratuvar ortamında gerçekleştiren Bakanlık, 2-4 mm granül ürün üretimi patenti için başvurusu yapılan ‘damlama sistemiyle granülasyon yöntemini' geliştirdi. Bu yöntemle pilot ölçekli üretim için gerekli ekipmanlar Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları’nda imal edilirken ilk pilot ölçekli çalışmalara da Bandırma'da başlandı. Ardından ekipmanlar Kırka Bor İşletme Müdürlüğü’ndeki Teknoloji Geliştirme Merkezi’ne götürülerek deneme çalışmalarına burada devam edildi.
Güney Amerika ve Afrika’ya da satış
Bakanlık bor gübrede yurtdışı pazarları da hedefliyor. Tarım sektörü için geliştirilen ürünleri ağırlıklı olarak yurtdışına satan Bakanlık, üç yeni bor gübre ürününün de yurtdışına satılmasını planlıyor. Özellikle fazla yağış alan Güney Asya, Güney Amerika ve Sahra Altı Afrika bölgelerinde bu ürünlerin kullanımının etkili olacağını tespit eden Bakanlık ürün satışında da bu pazarlara yönelecek.