YETEKNOLOJİ A.Ş Kurucusu ve Genel Müdürü Fazıl Hizal, Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından resmi kabulü yapılan tek 'yönlendirilmiş enerji silahı' olan ve tamamen milli kaynaklarla geliştirilen ŞAHİ 209'u ve geliştirilme hikayesini anlattı.
Ses hızının 5 katına çıkabilen, dakikada iki atış yapabilen ve bunları yaparken baruta ihtiyaç duymayan "geleceğin savaş teknolojisi" olarak adlandırılan elektromanyetik top sisteminin çalışma prensibi; yüksek akımla oluşturulan manyetik alanın mühimmat yada mermiyi ses hızının 5 katı gibi çok yüksek hızlarla itmesine dayanıyor.
Star.com.tr'den Gökhan Ertaş, ŞAHİ 209’un geliştirilme aşamasını, projenin yerlilik oranını, Dünya pazarında Türkiye'nin bu teknolojideki yerini ve daha birçok soruyu ŞAHİ 209'un geliştiricisi Fazıl Hizal'a sordu.
Elektromanyetik top Sistemi ŞAHİ 209 nasıl gelişti bu geliştirme aşaması ne kadar sürdü?
Proje ekibini oluşturan çekirdek firmalar ve uzmanlarla 2008 yılında kendi öz kaynaklarımız ile Türkiye’de ilk defa bu konuda bir pilot proje oluşturduk.
2013 yılında ilk çalışan teknolojik gösterim modeli olan prototip-1'i geliştirdik.
Devam eden proje ve prototip çalışmaları ile ŞAHİ 209 modeline kadar 8 adet prototip sistem geliştirilip üretildi.
Bunlardan bazıları Türkiye’de bu konuda çalışma yapan kurum ve firmalara alt yapı olarak satıldı.
2016 yılında yönlendirilmiş enerji sistemleri ve savunma sanayi projelerini gerçekleştirmek üzere ANADOLU YÖNLENDİRİLMİŞ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. (YETEKNOLOJİ)'yi kurduk.
2018’de ŞAHİ 209 modeli; 1MegaJoule şarj enerjiye, çok kademeli ve elektronik ateşleme sistemine sahip Rail Gun Sistemi ile SSB’nin talep etmiş olduğu saha şartlarında çalışabilen, sevk edilebilen, tekrarlı atışlar yapabilen, nişangah uyumu ve kabiliyeti olan Saha Prototipi modelinin gösterimi ve test atışı yaptık.
Temmuz 2018'de de kabul testleri tamamlanarak SSB tarafından tedarik edildi.
Böylece Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından resmi kabulü yapılan tek "yönlendirilmiş enerji silahı" SAHİ209 ortaya çıktı.
Projede yerlilik millilik oranı nedir?
Sistemde kullanılan tüm kritik bileşenler (enerji depolayan kondansatörler, ateşleme ve akım kontrol sistemi, elektromanyetik namlu, özel mühimmat v.b.) yerli olarak üretildi. Yüzde 100 milli imkanlarla geliştirildi hiçbir tasarım ve teknoloji bilgisinde dış kaynak yok. Kullanılan malzemede yerlilik oranı da yüzde 95 bunun sebebi ise Türkiye'de yarı iletkenler (çipp, entegre, diyot, transistör gibi) üretilmiyor o yüzden bunları ithal ettik.
Projede geliştirilme aşamaları devam ediyor mu?
Elektromanyetik Fırlatma sistemlerinin (EMFS) güç ve kapasitelerinin arttırılması ve daha gelişmiş sistemlerin ortaya konulması için çalışmalara devam ediyoruz.. Bu çerçevede 1 MJ den 5 MJ güce kadar güç depolayabilen güç kaynakları yaptık ve bu sistemler ile elektriksel ve atışlı testlere devam ediyoruz.
Bu ne demek oluyor?
Yani resmi kabulu yapılan ŞAHİ 209'un 5 katı daha güçlü bir sistemi test ediyoruz.
Gelecekte daha yüksek seviyelerde (5MJ ve üzerinde 20-50-100MJ) EMFS sistemlerinin taktik silah sistemlerine dönüştürüleceği çalışmalarına da devam ediyoruz.
Bu teknoloji için "geleceğin silahı" deniyor. Bunun diğer klasik savunma sistemlerinden önemli kılan üstünlükleri nelerdir?
Hipersonik hıza sahip olması, yeni ses hızının katlarca üzerine çıkması
Üstün tahrip gücü, mevcut top-roket mühimmatının 1000 katı enerjiye sahip imha kapasitesi, Top mermisi fiyatına füze menzilinde atış.
Radara yakalanmayan ve karşı önlemi olmayan bir sistem olması.
Uzun menzilli balistik mühimmatlar, hatta uydu fırlatılabilme potansiyeli olması,
Sistem ve mermisinin maliyeti bir Füzeyle kıyaslanamayacak kadar düşük, etkin üretimi mümkün ve operasyonu ucuz. Bir füzenin maliyetiyle kaıyaslayacak olursak füzenin maliyetinin binde biri bir maliyete sahip.
Sistem hangi platformlarda kullanılabilir?
Öncelikle kara konuşlu ve sahil konuşlu bataryalarda kullanılabilir. Akabinde mobil platformlarda aynen mümkün. Bir sonraki adım gemi üzerinde konuşlu olması.Bu tamamen ihtiyaç ve hedef tanımı stratejisi ile ilgili.
Elektromanyetik fırlatma sistemi klasik savunma sistemlerinin yerini alabilir mi?
Eldeki mevcut sistemlerin yerini almasından ziyade onlara takviye olabilir. Ve diğer sistemlerin yapamadıkları bazı kabiliyette operasyonları yapma imkanı verir.
Bu sistem ile Uydu fırlatma yapılabilir mi?
Fransız/Alman ortaklığımda kurulmuş ve nu sistem üzerinde çalışan ISL firması bu konu üzerinde çalışıyor. Hatta Alçak Dünya Yörüngesine (LEO) 10 kilogram civarında, hibrit motorlu bir mikro uyduyu fırlattıkları konuşuluyor. Ama bunu açıkça beyan etmediler balistik füze anlaşmaları gibi buda bir tehdit unsuru görülebilir. Zira Yörüngede 10 kilogramlık bir bombanın her an istendiği yere düşebilecek olmasını bir düşünün.
Türkiye bu alanda kaçıncı sırada, rakipleri kimler?
Türkiye şu anda saha prototipi gerçekleştirebilmiş 4 ülkeden biri. Tüerkiye, ABD, Çin Ve ISL (Fransa/Almanya). Japonya, Rusya ve Güney Kore hala laboratuvar ortamında çalışmalarını sürdürüyor.
Genel olarak türkiye’nin özel olarak da ŞAHİ209’un hedefleri neler?
Öncelikli hedefimiz etkili bir kara/sahil konuşlu batarya ve bunun mobil olarak hareketli olabilmesi, sonraki hedefimiz ise gemi konuşlu toplar ve yine gemilere yönelik katapult (gemiden uçak kalkışı için kullanılan) sistemleri gerçekleştirmek.
ŞAHİ 209 ismi nereden geliyor?
ŞAHİ ismi, İstanbul kuşatması esnasında Fatih'in İstanbul'un surlarını yıkmakta kullandığı en etkili silah olan topun ismidir. Bir nevi çağ açık çağ kapatan silahın ismi. 209'u ise Milattan önce 209 yılında kurulan ilk Tür Kara Kuvvetleri'nden alıyor