1
Türkiye özellikle son 2 yıldır büyük badireler atlatıyor. Geçtiğimiz yıl yaşanan hain darbe girişiminin yanında terör örgütleri de bir bir Türkiye’ye saldırdı. Bunun yanında ekonomi tarafında da kredi derecelendirme kuruluşları ‘stratejik zamanlarda’ yaptıkları açıklamalar ve not değişiklikleriyle Türkiye’nin önünü kesmek için ellerinden geleni yaptılar. Defalarca söylendiği gibi bu kadar üst üste olayı başka bir ülke yaşasa belki de tarihin tozlu sayfalrı arasındaki yerini alırdı. Ancak milletin sabırlı ve kararlı duruşu ile hükümetin attığı adımlar birleşince Türk ekonomisi 2017’nin ilk çeyreğinde beklentileri paramparça eden bir büyüme oranını yakaladı. Önceki gün Anadolu Ajansı’nın yayımladığı beklenti anketine göre ilk çeyrek için ekonomistlerin büyüme beklentisi yüzde 3.8 oranındaydı. Dün Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ilk çeyreğine (ocak-mart) ilişkin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerini açıkladı.
HER SEKTÖRDE YÜKSELİŞ
Buna göre Türkiye ekonomisi 2017’nin ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5 büyüdü. Bu orana referandum öncesi yaşanan belirsizlik döneminde ulaşıldığını unutmamak gerekiyor. Üretim yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla tahmini ise aynı dönemde cari fiyatlarla yüzde 14.3 yükselerek, 641 milyar 584 milyon lira olarak belirlendi. Tarım sektörünün toplam katma değeri, bu yılın ocak-mart döneminde geçen yılın aynı çeyreğine göre, yüzde 3.2, sanayi sektörünün toplam katma değeri yüzde 5.3, inşaat sektörünün ise yüzde 3.7 artış gösterdi.
İhracattan büyük bir katkı geldi
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2017 yılının birinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 5.1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9,4, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 2.2 artış gösterdi. Mal ve hizmet ihracatı, 2017 yılının birinci çeyreğinde 2016 yılının aynı dönemine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 10.6, ithalatı ise yüzde 0,8 arttı. İşgücü ödemeleri, söz konusu dönemde yüzde 11.6, net işletme artığı/karma gelir yüzde 20.2 artış kaydetti.
Borsa şaha kalktı dolar geriledi
Beklentilerin üzerinde gelen büyüme rakamları piyasalarda da büyük coşku yaşanmasına yol açtı. Haftaya yüzde 0,03 düşüşle 98.915,05 puandan başlayan BIST 100 endeksi, büyümenin beklentileri aşmasıyla tarihinin en yüksek seviyesi olan 99.707 puanı gördü. 99.442 puanla da kapanış rekorunu kırdı. Dün güne 3.5371'den güne başlayan dolar/TL, büyüme verisinin desteğiyle 3.5160 seviyesine kadar geriledi. Dolar/TL'de 3,50'nin önemli destek konumunda bulunduğunu ifade eden analistler, bu seviyenin kırılması durumunda 3,46'nın gündeme geleceğini belirtti.
Merkez beklenti yükseltti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Beklenti Anketi'ne göre, yıl sonu büyüme beklentisi yüzde 3.2'den 3.4'ye yükseldi. TCMB'nin gerçekleştirdiği "2017 yılı Haziran ayı Beklenti Anketi" yayımlandı. Buna göre haziran ayı için tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 0,22 iken, bu anket döneminde yüzde 0.14'e geriledi. Temmuz ayı TÜFE beklentisi aynı anket dönemlerinde sırasıyla yüzde 0,35 ve yüzde 0,25 oldu. Yıl sonu döviz kuru (dolar/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 3.8027 iken, bu anket döneminde 3.7553'e geriledi.
AB ve ABD hayal bile edemiyor
Dünyada belli büyüklüğün üzerindeki önemli ekonomilerin büyük çoğunluğu 2017 ilk çeyrek büyüme verilerini açıkladı. Buna göre Türkiye yüzde 5 ile dünyanın en hızlı büyüyen 4. ülkesi oldu. Çin yüzde 6.9 ile ilk, Hindistan ise yüzde 6.2 ile ikinci sırada yer aldı. Söz konusu dönemde toplam Avrupa Birliği(AB) ekonomisi yüzde 2.1 büyürken, dünyanın en büyük ekonomisine sahip ABD’nin büyümesi de yüzde 2’de kaldı.
G7 ORTALAMASI YÜZDE 1.8
İngiltere, Japonya, Fransa gibi gelişmiş ekonomiler Türkiye ekonomisinin büyümesinin yarısına bile yaklaşamadı. G7 ülkelerinin ortalama büyümesi de yüzde 1.8 oldu. Geçtiğimiz yıllarda ekonomisi sık sık Türkiye'yle karşılaştırılan Brezilya ise yılın ilk çeyreğinde yüzde 0.4'lük daralma yaşadı. İtalya ve Yunanistan'da ise hafif bir toparlanma yaşansa da büyüme düşük kaldı.
Cari açıkta çok sert düşüş
Türkiye'nin cari işlemler hesabı, nisan ayında 3 milyar 615 milyon dolar açık verdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Nisan 2017 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Cari işlemler açığı, nisanda bir önceki yılın aynı ayına göre 542 milyon dolar azalarak 3 milyar 615 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda, 12 aylık cari işlemler açığı 33 milyar 227 milyon dolar oldu. Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 563 milyon dolar azalarak 3 milyar 533 milyon dolara gerilemesi etkili oldu.
HİZMET GELİRLERİ YÜKSELDİ
Diğer taraftan hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirler ise 346 milyon dolar artarak 1 milyar 112 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 199 milyon dolar artarak 888 milyon dolara yükseldi. Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 3 milyon dolar azalarak 1 milyar 123 milyon dolar oldu. Bir önceki yılın aynı ayında 312 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir dengesi, bu yılın aynı ayında 2 milyon dolar net çıkış gösterdi.
Kişi başı gelir 1.263 dolar artarak 10.524 dolara çıktı
Son açıklanan 2017 yılı 1. çeyrek verisiyle beraber Türk halkının kişi başı gelirinde de artış yaşanmış oldu. Son 4 çeyrekteki toplam gelir 840 milyar 93 milyon doları buldu. Böylece kişi başı gelir de 10 bin 524’e yükseldi. 2015 sonunda Türkiye’nin kişi başı geliri 9 bin 261 dolar seviyesindeydi. Yani gelirler sadece 1.5 yılda tam 1263 dolar yükseldi. 2016 sonunda 32 bin 456 TL olan kişibaşına düşen milli gelir 3 ayda 1.008 TL artarak 33 bin 464 TL'ye çıktı.