Türkiye dengeleri altüst edecek! Doğal gaz için devrim gibi karar

Türkiye'nin, özellikle Türkmenistan ve Azerbaycan'dan Avrupa'ya gaz sevkiyatını mümkün kılarak, doğal gazın transit geçişi için önemli bir bölgesel geçit olarak kurulmasında önemli ilerlemeler kaydedildi.

Türkiye'nin küresel enerji pazarındaki stratejik konumu, Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ve Güney Gaz Koridoru (SGC) gibi önemli altyapı projelerine katılımıyla güçlendirildi. Türkiye'nin jeopolitik gücünü artırmanın yanı sıra, hayati bir transit rotası olarak rolü, Avrupa'nın enerji kaynaklarını çeşitlendirmeye ve Rus gazına olan bağımlılığını azaltmaya yardımcı oluyor.

1 Mart 2025'te Türkmenistan, İran üzerinden bir takas anlaşması kapsamında Türkiye'ye doğal gaz sağlamaya başladı ve bu çabada önemli bir dönüm noktası oldu. Yaklaşık otuz yıllık görüşmelerin ardından bu anlaşma, Hazar gazının Avrupa pazarlarına ulaşması için yeni yollar yaratıyor ve Türkiye'nin enerji ithalatını çeşitlendiriyor.

Anlaşma aynı zamanda karmaşık jeopolitik faktörleri ve teknik zorlukları da beraberinde getiriyor ve Orta Asya, Türkiye ve Avrupa'daki çok sayıda taraf arasında iş birliğini gerektiriyor.

Enerji kaynaklarını çeşitlendirmek ve yerleşik tedarikçilere olan bağımlılığı azaltmak için tarihi bir anlaşmanın parçası olarak Türkiye, 1 Mart 2025'te Türkmenistan'dan doğal gaz ithal etmeye resmen başladı. Türkmenistan'ın ulusal enerji şirketi Türkmengaz ile Türkiye'nin devlet boru hattı operatörü BOTAŞ arasında 11 Şubat 2025'te imzalanan anlaşma, Türkmen gazının takas düzenlemesi yoluyla İran üzerinden ithal edilmesine izin veriyor.

Bu düzenlemeyle İran, Türkmenistan'dan gaz alıyor ve eşit miktarda gazı Türkiye'ye gönderiyor. Bu düzenleme, tedarik yollarını genişleterek ve hem Türkmenistan hem de İran ile ekonomik ilişkileri güçlendirerek Türkiye'nin enerji güvenliğini iyileştiriyor. Ayrıca Ankara'nın Orta Asya ile Avrupa arasında önemli bir enerji merkezi haline gelme yönündeki genel planını önemli ölçüde güçlendiriyor.

Türkiye, Türkmenistan ile gaz tedarik anlaşmasının beş yıllık yenilenmesi için müzakere ediyor ve görüşmelerin yıl içinde tamamlanması bekleniyor.

Türkmenistan'ın gazının önemli miktarlarda Avrupa pazarlarına ulaşması için çoğu analist, Trans-Hazar Gaz Boru Hattı'nın inşa edilmesi gerektiği konusunda hemfikir. Önerilen bu deniz altı boru hattı, Azerbaycan'daki Bakü ile Türkmenistan'daki Türkmenbaşı'nı birbirine bağlayacak ve hatta Kazakistan'daki Tengiz gaz rezervlerine ulaşacak.

Boru hattı, Türkmen gazının İran ve Rus topraklarından kaçınarak Azerbaycan üzerinden doğrudan mevcut (SGC) altyapısına bağlanmasını sağlayacak. Türkiye'nin Aşkabat büyükelçisine göre, bu boru hattının inşası, Avrupa pazarına yönelik olarak, Türkiye'ye Türkmen gazı arzını mevcut 2 milyar metreküpten (bcm) yıllık beklenen 15 bcm'ye çıkarmak için hayati önem taşıyor.

ANLAŞMANIN TÜRKİYE'NİN BÖLGESEL ENERJİ MERKEZİ KONUMUNA ETKİSİ

Türkiye'nin bölgesel bir enerji merkezi olarak statüsü, Türkmen gazının ithal edilmesine yönelik yakın tarihli anlaşmayla birçok şekilde büyük ölçüde güçlendirilmiştir. İlk olarak, Türkiye'nin az sayıda tedarikçiye olan bağımlılığını azaltarak, yıllık 2 milyar metreküpe kadar Türkmen gazı ithal etme anlaşması Türkiye'nin enerji çeşitliliğini iyileştirmektedir. Türkiye'nin enerji güvenliği, bu çeşitlendirmeyle güçlendirilmekte ve aynı zamanda bölgedeki daha güvenilir bir enerji ortağı olarak konumunu sağlamlaştırmaktadır.