Emekli aylığını çalışma yaşamı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı belirliyor. Yüksek kazanç üstünden fazla prim ödeyenin emekli aylığı da yükseliyor. Bakmakla yükümlü olunan yakınları bildirmek maaşı artırıyor.
Temmuz zammı emeklilerin kök aylıklarına uygulanacak. Kök aylığı 7000 lira olanın aylığı 8750 lira olacak. En düşük emekli aylığı 7500 lira uygulanmaya devam edecek. Memur, emekli aylığı işçi, kendi hesabına çalışanlar için farklı hesaplanıyor.
Emekli aylığını çalışma yaşamı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı belirliyor. Yüksek kazanç üstünden fazla prim ödeyenin emekli aylığı da yükseliyor. Uzun yıllar çalışmak, prim gün sayısının fazla olması yüksek emekli aylığına yeterli olmuyor.
Sabah gazetesinde yer alan haberde çalışırken emekli maaşını yükseltmek için birçok yol bulunuyor. Birinci yol yüksek prim yatırmak. Kazancın bordroda eksiksiz gösterilmesi önem taşırken, asgari ücretin 7.5 katına kadar kazançlar için prim yatırılabiliyor.
Emeklilik dilekçesi verirken bakmakla yükümlü olduğunuz çocuk, eş gibi yakınları eklemek maaş hesabında aylık bağlama oranını yükseltiyor. Prim gün sayısını doldurduktan sonra düşük ücretle çalışmanın emeklilik maaşını düşürebileceğini unutmamak gerekiyor.
Emeklilikte yüksek aylık almanın püf noktaları, yeni zamlara ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1-MEMUR EMEKLİLERİ SEYYANEN ZAMDAN YARARLANACAK MI?
İlave ödeme adı altında yapılan seyyanen zamdan memur emeklileri yararlanamayacak. Memur emekli aylıkları için enflasyona göre yüzde 17.55 belirlenen zam oranı yasayla yüzde 25'e tamamlanacak.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerine 5.23 puan, memur emeklilerine de 7.45 puan refah zammı yapılmış olacak. En düşük memur emeklisi aylığı yüzde 25'lik artış sonrası 9 bin 877 lira olarak uygulanacak.
2-EMEKLİ AYLIKLARINI ÖDEME TAKVİMİNDE BİR DEĞİŞİKLİK VAR MI?
SSK'lılar emekli aylığını her ayın 17-26'sı arasında, Bağ-Kur'lular da 25-28'inde alıyor. SSK emeklileri zamlı aylıklarını bugün itibariyle almaya başlıyor. Memur emeklileri Temmuz aylığını 1-5 Temmuz arasında aldı.
Burada oluşan fark da Sosyal Güvenlik Kurumu'nun açıklayacağı tarihte hesaba yatacak. Zamla beraber SSK kök aylığı 6 bin 93 lira olan en düşük SSK(2008 öncesi) emeklisinin aylığı 7 bin 616 lira olacak. SSK emeklilerine tahsis numarasına göre maaşlar 9 olanlar bugün itibariyle, 7 olanlar 18'inde, 5 olanlar 19'unda, 3 olanlar 20'sinde, 1 olanlar ayın 21'inde yatacak.
3-7500 LİRA EMEKLİ AYLIĞI ALANLARA ZAM VAR MI?
Yüzde 25'lik zam emeklilerin kök aylıklarına uygulanacak. Kök aylığı 6 bin lira ve altında kalanların emekli aylıkları Temmuz ayından sonra da 7 bin 500 lira olarak ödenmeye devam edecek.
Kök aylığı 7000 lira olanın aylığı 8750 lira olacak. Kök aylığı 6 bin lira ve altında olanlar yılsonuna kadar 7500 lira alacak. Köy aylığı 6 bin 500 lira olanlar Temmuz ayı itibariyle 8 bin 125 lira, kök aylığı 7 bin lira olan 8 bin 750 lira, 7 bin 500 lira olanlar 9 bin 375 lira aylık alacak.
4-DUL VE YETİM AYLILARI DA ARTIYOR MU?
Dul ve yetim aylığı alanlara da yüzde 25 oranında zam yapıldı. En düşük emekli aylığı 7500 liraya yükseldiğinde yüzde 75 oranında dul ve yetim aylığı alanlar 5 bin 625 lira, yüzde 50 oranında hissesi olan 3 bin 750 lira, yüzde 25 hissesi olan da 1875 lira maaş farkı dâhil yeni ödeme alacak.
5-YÜKSEK EMEKLİ AYLIĞI İÇİN PRİMLERİ YÜKSEK TUTMANIN YANI SIRA NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?
Emekli aylığını yükseltmek için yüksek kazanç üzerinden prim ödenmesini sağlamak önem taşıyor. Bunun aylığa yansıması için de ücret bordrosunda tam olarak yatırılması gerekiyor.
Maaşın bordroda tam olarak yatırıldığından emin olmak gerekiyor. İkramiye, prim, kira yardımı gibi düzenli nakit ödemelerin brüt kazanca eklenmesi de aylığı artırıyor.
Emekli aylığının hesabında prim ödenen bütün günler dikkate alınıyor. Memur, işçi, kendi adına çalışan için farklılık gösteriyor. Sigortalılık geçmişinde farklı kurumlarda çalışırken ödenen primler emekliliği ve alınacak maaşı da doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.
7- EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMASINDA SON YILLARDA YATIRILAN PRİMLERİN YÜKSEK OLMASI ÖNEMLİ Mİ?
Son yedi yılda hangi statü (Bağ-Kur, SSK) daha fazla ise emeklilik işlemleri ona göre yapılıyor. Emeklilik dilekçesi verirken, aylık ödeyecek kurum belirlenirken çalışanın emeklilik tarihinden geriye doğru prim, kesenek ödenerek geçen yedi yıllık fiili hizmet süresi esas alınıyor.
Emeklilikte çalışan için ödenen son 7 yıl (2520 gün) prim ödemesi içinde hangi sigortalılık statüsünde prim ödediğine bakılıyor.
Yatırılan Bağ-Kur primlerinin sildirilmesi mümkün değil. Primi ödenen son 7 yılda fazla prim yatırılan statüden emekli olunur.
SSK ve Bağ-Kur statüsünde prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunun sigortalılık statüsünden emekli olunur. On yıl Bağ-Kur'lu çalışılsa da emekliliğe 1261 gün kala SSK'lı çalışmaya başlanması durumunda bu statüden emekli olunabilir.
9- BORÇLANMANIN TAVAN TUTARDAN YATIRILMASI EMEKLİLİK AYLIĞINI ARTIRIR MI?
Doğum, askerlik başta olmak üzere borçlanma yapılacak ödemenin asgari olması emeklilik aylığını artırmaz. Ancak 2000'den önceki süreyi borçlanırken tavan tutardan yatırırsanız emekli aylığı yükselir.
Emekli maaşı üstünden prim hesaplanan kazanç tutarıyla prim ödeme gün sayısına göre belirleniyor. Yüksek kazanç üzerinden prim ödenenin emekli aylığı da yüksek olur. İster Bağ-Kur ister SSK'lı olsun tavandan bildirilen her ay için ileride alınacak emekliği aylığı da yüzde 25-30 civarında artar.
11-AYNI ANDA İKİ İŞTE ÇALIŞIYOR OLMAK EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?
Her iki işte de sigorta primi ödendiğinde bildirilen matrah yükselir. Bununla birlikte alınacak emekli aylığı da artar. Örneğin 4 bin lira ücretle çalışan 2 bin lira ücretle ek iş yapması ve bunu SGK'ya bildirmesi durumunda prime esas kazancı 6 bin liraya yükselir. Bu da emekli aylığını artırır.
12-BAĞ-KUR'LU ÇALIŞANLAR EMEKLİ MAAŞINI NASIL YÜKSELTEBİLİR?
Kazancın yani brüt maaşın yüksek olması doğrudan emekli aylığını yükseltir. Yatırılan prim yükseldikçe emekli maaşı da artar. Bağ-Kur'lu olanların asgari ücretin yüzde 32'sinin 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunuyor. Bunun üzerinden prim yatırmaları durumunda emekli aylıkları da artacaktır.