Yaşar Kızılbağ
Pandemiyle birlikte ihracata çalışan sektörlerde yeni yatırım yeri sıkıntısı yaşanıyor. Özellikle alüminyum, mutfak eşyası, hırdavat ve döküm gibi sektörlerde mevcut üretim tesisleri sanayiciye artık yetmiyor. Bu gelişmeyi, 250 milyar dolara çıkan Türkiye'nin ihracatına bağlayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu "Mevcut alanlarımız artık metrekare olarak yetmiyor. Özellikle ihtisas organize bölgelerine ihtiyacımız var" dedi. Tecdelioğlu bu konuda TOKİ'nin de devreye girmesini istedi. Tecdelioğlu ile Türkiye'nin ihracatını ve kendi sektörünü konuştuk.
"Türkiye'nin ilk yerli otomobili Togg'da sektör olarak önemli bir oyuncuyuz. Özellikle alüminyum bağlantı elemanları ve bakır parçalar da dahil birçok önemli parçaları işbirliği içinde üretiyoruz."
■ Öncelikle sektörünüzün durumunu anlatır mısınız? Üretim ve ihracatta ne durumda sektör?
Birliğimizde yaklaşık 6 sektör var. Bunlar bakır, alüminyum, mutfak eşyaları hırdavat, döküm ve armatür. İhracatta bu yılı yüzde 19 büyümeyle 15 milyar dolar civarında kapatmayı hedefliyoruz. Resesyona rağmen bizim tüm sektörlerimiz bu yıl büyüdü. Kilogram fiyatımız 4.64 dolar geldi. 200'e yakın ülkeye ihracat yapıyoruz. Pandemi sonrası değişen dünya düzeninde iletişim, ulaştırma ve savunma sanayii konularında yaşanan değişimler ciddi fırsatlar doğurdu. Bundan sonraki süreçte de Türkiye'nin önünde elektrikli otomobil, güneş panelleri, robot teknolojisi ve sürdürülebilir üretim alanlarında ciddi fırsatlar var. Çünkü Türkiye'nin 4 saatlik uçuş mesafesinde 50 ülke var. O yüzden Türkiye lojistik avantajıyla etrafındaki 50 ülkeye ciddi anlamda hizmet edebilecek potansiyele sahip.
■ İhracatçı birlikleri olarak bu potansiyeli harekete geçirmek için neler yapıyorsunuz?
Özellikle yakın coğrafyadaki tüm fırsatları değerlendiriyoruz. Özellikle alım heyeti programları yapıyoruz. 2023 yılında da yakın coğrafyada 20'nin üzerinde fuar katılımı sağlayıp ticaret heyetleri oluşturacağız.
■ Uzak pazarlara dönük bir stratejiniz var mı?
Ticaret Bakanlığı'nın oluşturduğu 'Uzak Ülkeler Stratejisi' doğrultusunda çalışmalara başladık. Hedef ülkeler arasına birinci sıraya Amerika'yı aldık. Amerika'da eyalet bazlı çalışmalar yapıyoruz. Her bir eyalet farklı bir yapıda. Eyaletlerin ihtiyaçları ve yönetim şekilleri değişiklik gösterebiliyor.
■ Yeni açılan pazar var mı? Özellikle Suudi Arabistan ve Mısır'da durum ne?
Son dönemde Suudi pazarı açıldı. Sürekli ticari heyetler düzenliyoruz. İMMİB olarak olarak bu ülkede 19-21 Mart'ta Türk İhraç Ürünleri Fuarı düzenleyeceğiz. 100'den fazla firmayı götüreceğiz. Mısır'la siyasi yakınlaşma sonrası pazar yeniden dönecek. Bu pazarı yeniden kazanmak için çaba sarf etmemiz lazım.
TOKİ DEVREYE GİRSİN
■ Sektörde yatırım iştahı nasıl?
Türkiye'nin ihracatı 250 milyar dolara çıkınca üretim ölçek olarak büyüdü. Mevcut fabrika alanlarımız metrekare olarak yetmemeye başladı. O yüzden bir an önce ihtisas organize sanayi bölgelerine ihtiyacımız var. TOKİ ve benzeri bir devlet kurumunun devreye girmesi lazım. Böylece özellikle KOBİ'lerin büyümesine katkı sağlanır. Bu konuyu Sanayi Bakanımızla da görüştük, taleplerimizi ilettik. Ayrıca finansman sıkıntımız da var. Bir diğer sorun alüminyum ve bakırda net ihracatçı olamıyoruz. Çünkü yüzde 90'ı yurtdışından geliyor ve iç pazarda da tüketildiği için 'net ihracatçı' olamayan bu firmalar kredi kullanamıyorlar.
■ Enerjiye dönük yatırımlarınız var mı?
Özellikle çatı GES'ler yaygınlaşmaya başladı. Alüminyum, bakır ve paslanmaz ürünlerde enerji yoğun tüketiliyor. Bu ürünlerdeki enerji tüketimi birim üretimi yüzde 33-55 aralığında etkiliyor. Maliyetleri düşürmek için yoğun bir enerji yatırım var. Ancak enerji projelerinin teslim sürelerinde sıkıntı var. Projenin onaylanması 6 ay, hayata geçirilmesi ise 1 yılı buluyor. Ayrıca bizim sektörlerde şöyle bir talep var. Küçük şirketler kooperatifleşerek ortak büyük enerji çevrim santralleri kurarak mahsuplaşmaya gitsin istiyoruz. Bu yöndeki talepleri bakanlığa de ilettik.
■ Siz Hırdavat Sanayici ve İşadamları Derneği'nin de (HISİAD) başkanlığını yürütüyorsunuz. Dernekte ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
4 yıllık bir derneğiz. Şu an 130'dan fazla üyeye ulaştık. Üyelerin sektörü temsil gücü yüzde 80'e ulaştı. 14 bin tane paydaş firma ve 850 bin çalışanı olan bir sektörüz. İlk fuarımızı nisanda yaptık. İkinciyi önümüzdeki yıl 24-27 Mayıs'ta yapacağız.
260 BİN YABANCI ÖĞRENCİ İHRACAT ELÇİSİ OLSUN
■Birçok sektörde kalifiye eleman sıkıntısı olduğundan bahsediliyor. Bu konuda sizin bir öneriniz veya çalışmanız var mı?
Türkiye'de okuyan 260 bin yabancı öğrenci var. Biz bunların Türkiye'nin ihracat elçisi olamasıyla ilgili bir proje hazırlıyoruz. Bunu Ticaret Bakanı'mıza da sunduk. YÖK'le birlikte 260 bin yabancı öğrencinin Türkiye'de istihdama katkıda bulunup ardından ihracatı kendi dillerinde yapmaları için staj programı hazırlanmalı. Bu staj eğitiminin ardından kendi ülkelerine döndüklerinde bizim ihraç mallarımızı satsınlar istiyoruz.
■ Gençlerle ilgili başka ne tür programlarınız var?
İhracatçı gençlerle buluşuyoruz. İlkini 19 Mayıs'ta ikincisini 29 Kasım'da yaptık. İlk buluşmada 100, ikincide 160 genç ihracatçı geldi. Onlara birliği tanıtıyoruz. 'Made ın Türkiye' markamızın dünyaya yayılması için beyin fırtınaları yapıyoruz. Bu tür etkinlikleri artıracağız.
■İHRACATTA HEDEFİ YAKALARIZ
İhracatta bu yılki 250 milyar dolarlık hede tutar mı?
Bu yıl hedefi yakalarız. Yeni yılda da artış bekliyoruz. Bunun için tüm birlik başkanları olarak yoğun şekilde fuarlara ve ikili ticari görüşmelere ağırlık vereceğiz.