Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan Tamamlayıcı Emeklilik Sigortası Sistemi (TES), hem kıdem tazminatında kazanılmış mevcut hakları koruyacak. Hem de ilave emeklilik desteği sağlanacak. Yapılan hesaplamalara göre sistemde 25 yıl kalan asgari ücretlinin emeklilik maaşı TES seviyesine göre bugünkü rakamlara göre 300-566 lira artacak. Yeni karma sistemin belli olan bazı ana unsurları şöyle:
TAZMİNATA GÜVENCE
Geliştirilen yeni karma modelde, istifa edenlerin de haklarını alacağı ve dava süreçlerine son verecek bir sistem öngörülüyor.
Mevcut sistemde, işçilerin kıdem tazminatlarını alma oranı yüzde 14’lerde kalırken tüm çalışanların çeşitli nedenlerle bu hakkından yararlanması mümkün olmuyor. İlgili kanunun yürürlüğe girmesiyle tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ilişkin hakları aynı şekilde ve aynı şartlara tabi olarak korunacak.
Dolayısıyla 1 Ocak 2022’den sonra kıdem tazminatını hak edecek şekilde işten ayrılan çalışan geçmiş kıdem tazminatını alabilecek.
Sistem işçi ve işverenler ile emeklilik şirketlerinin uyum kabiliyetlerinin artırılması ve süreçte öngörülebilirliği artırmak amacıyla 1 Ocak 2022 itibarıyla başlayacak.
İŞVEREN % 3 KATKI SAĞLAYACAK
Yeni modelde, yüzde 5.33 kıdem hakkı eski kıdem tazminatı hükümlerine uygun olarak korunurken yüzde 3 işveren katkısı çalışanın bireysel fon hesabına aylık olarak yatırılacak. Böylece çalışan, sözleşmesi kıdem tazminatını hak edecek şekilde sonlandırılmış ise yüzde 5.33 (19 gün) kıdem tazminatını alacak, yüzde 3’lük prim de fon hesabında tutulacak.
Bir çalışanın iş veya hizmet sözleşmesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle sona ererse çalışılan işyerindeki süreler için işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50’si TES sigorta hesabına aktarılacak, yüzde 50’si çalışanın hesabında kazanılmış hak olarak tutulacak. Çalışan istifa ettiğinde bireysel fon hesabındaki tutarlar kazanılmış hak olarak kendisinde kalacak.
HUKUKİ DURUMLARDA BLOKE TEDBİRİ
İş veya hizmet sözleşmesi 1 yıldan daha az sürede ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle veya istifa yoluyla sona ermişse çalışanın işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50’si TES sigorta hesabına aktarılacak.
TES’e aktarılacak tutar, varsa hukuki süreç kesinleşene kadar blokeli olacak.
EVLENENE VE KONUT ALANLARA FONDAN ÇEKİM HAKKI
60 yaşını doldurmamış katılımcılara, ilk konut edinimi, evlilik (bir kereye mahsus), hastalık ve işsiz kalınması (bir defaya mahsus) sebeplerinden her biri için başvuru tarihi itibarıyla bireysel TES hesabında bulunan birikim tutarının yüzde 10’unu (ödeme oranı) geçmemek üzere talebi halinde defaten ödeme yapılabilecek.
Katılımcı, 60 yaşında emekli olacak. Talepte bulunanlara emeklilik hesabındaki birikimlerinin yüzde 25’ini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek. Ödeme oranı toplamı (emeklilik ve kısmi çıkış toplamı) yüzde 30’u geçemeyecek. Kalan tutar aylık olarak ödenecek.