Pandemi ile birlikte çevre duyarlılığının artması ve küresel ısınma doğa dostu yatırımları ön plana çıkarırken bu trend finans sektörüne de yansıdı. Yeşil dönüşüme finansman desteği sağlayan sürdürülebilir temalı tahvil, bono ve fon gibi enstrümanlar artıyor. Türkiye'de henüz başlangıç aşamasında olan sürdürülebilir finans piyasası giderek hareketleniyor. 5 Nisan 2023 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uluslararası sermaye piyasalarında 2.5 milyar dolarlık Türkiye hazinesinin ilk yeşil tahvil ihracı gerçekleştirilirken, bugün artık birçok banka ve şirket bu alana yönelmiş durumda.
NET SIFIR İÇİN ROL OYNAYACAK
"Yeşil tahviller, sürdürülebilir enerji projelerine yapılan yatırımlar ve enerji dönüşümünün finansmanı Türkiye'nin net sıfır hedefine ulaşmasında büyük rol oynayacak" diyen UN Global Compact Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Dördüncü "yeşil", "dijital" ve "sosyal" dönüşümleri bir bütün olarak ele alan üçüz dönüşümün, ekonomik büyümeyi desteklerken aynı zamanda toplumların daha adil ve sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmasına katkıda bulunduğunu dile getirdi.
Ahmet Dördüncü, "Üçüz dönüşümün hayata geçirilebilmesi için gerekli kaynakların sağlanması ve yeni ekonomik modellerin geliştirilmesinde finansman hayati öneme sahip. Bu dönüşümün başarısı kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının ortak bir vizyonla, koordineli çalışmasına bağlı. Burada her bir paydaşa önemli sorumluluklar düşüyor" diye konuştu. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) Yönetim Kurulu Başkanı Ediz Günsel ise Türkiye'nin yeşil dönüşüm hedefleri doğrultusunda ciddi bir finansman ihtiyacına sahip olduğunu belirterek, "2023 Dünya Bankası verilerine göre, bu dönüşüm için ihtiyaç duyulan ek kaynak 482 milyar dolar olarak öngörülüyor. COP29'da açıklanan Yeni Kolektif Nicel Hedef (NCQG), gelişmekte olan ülkelere yıllık 300 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlanmasını öngörüyor. Ülkemizin bu alandaki öncelikleri arasında; güneş ve rüzgar kapasitesinin 2035'e kadar 120 bin MW'a çıkarılması, 2053 yılına kadar yenilenebilir enerjinin yüzde 50, nükleer enerjinin yüzde 30 paya ulaşması ve 80 milyar dolarlık yatırım alanı oluşturulması gibi hedefler yer alıyor" dedi.
TARİHİ BİR FIRSAT SUNULUYOR
SKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Ediz Günsel "Bu hedefler, Türkiye'nin sürdürülebilir finans gündeminde kritik bir rol oynarken, yalnızca kamu politikaları değil, özel sektör ve finans kuruluşlarının yenilikçi çözümleriyle de destekleniyor. Üçüz dönüşümün başladığı bu dönemde yeni bir ekonomik yapıya geçiyoruz. Bu ülkemize ve iş dünyamıza riskler getirdiği gibi birçok fırsatlar da sunuyor. Bunlar iyi yönetilirse, ülkemiz ve iş dünyamız için bu geçiş döneminin tarihi bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Türkiye'nin net sıfır emisyon hedeflerine ulaşması ve yeşil dönüşümünü gerçekleştirmesi için birlikte çalışmaya devam edeceğiz" diye konuştu.
YEŞİL TAHVİL NEDİR?
Doğal yaşama, çevreye ve iklime yarar sağlayan, sürdürülebilirliğe katkıda bulunan projeler için kaynak yaratan ve vadesi 1 yıldan uzun olan borçlanma araçları, 'Yeşil tahvil', vadesi bir yıldan kısa olan borçlanma enstrümanları ise 'Yeşil Bono' olarak adlandırılıyor. Merkezi ve yerel yönetimlerin yanı sıra özel sektör kuruluşlarının da çıkarabildiği bu tahvil ihraçlarından elde edilen gelirler, geleneksel tahvillerden farklı olarak sadece yeşil projelerde kullanılabiliyor. Enerji verimliliği, kirliliği önleme ve kontrol, doğal kaynakların sürdürülebilirliği, biyoçeşitliliğin korunması, çevre dostu temiz ulaşım ve sürdürülebilir su gibi uygulamalar ve yeşil projeleri bunlara örnek olarak göstermek mümkün. Dünya genelinde ilk Yeşil Tahvil ihracı 2007 yılında Avrupa Yatırım Bankası tarafından gerçekleştirildi. Belli bir süre yatay bir seyir izleyen tahvil piyasası, 2017 yılında Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliği'nin yayınladığı Yeşil Tahvil Prensipleri ile canlandı.
334 MİLYAR LİRALIK TAHVİL İHRACI
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın geçtiğimiz günlerde paylaştığı verilere göre bugüne kadar 20 farklı ihraççı tarafından toplam 334 milyar liralık sürdürülebilir nitelikli ihraç gerçekleştirildi. Yeşil tahviller, sürdürülebilir fonlar ve karbon ayak izini azaltmayı hedefleyen projelerin, yatırımcıların ve şirketlerin öncelikli gündeminde yer aldığına değinen Yılmaz, SPK'nın iklim finansmanı için yurt içi finansman imkanlarını harekete geçiren çalışmalar yürüttüğünü söyledi. Yılmaz "SPK'nın yakın zamanda kamuoyu görüşüne sunduğu Yeşil, Sürdürülebilir ve Sosyal Sermaye Piyasası Araçları Rehber Taslağı ile sürdürülebilirlik bağlantılı ihraçların daha da artması beklenmektedir. SPK'nın, planlandığı yeni çalışmalar çerçevesinde bu alandaki ihraçların daha da artacağı beklenmektedir" dedi. Yılmaz "Sermaye piyasaları, yalnızca büyük oyuncuların değil, toplumun her kesiminin erişebileceği bir alan olmalıdır. Kadınların, gençlerin ve dezavantajlı grupların finansal sisteme dâhil edilmesi, ekonomik büyümenin daha adil bir şekilde paylaşılmasına imkân tanıyacaktır" diye konuştu.