ARZU KURUM
İran'ın, İsrail'e yönelik İHA'lı saldırısında saldırı bölge ve dünya ekonomisi için birçok senaryoyu da beraberinde getirdi. Muhtemel senaryoların odağında ise başta petrol olmak üzere enerji krizi var. Enerji uzmanlarına göre İsrail'in bundan sonraki tutumu, küresel ekonomideki muhtemel riskler için belirleyici olacak.
İSRAİL'İN TUTUMU ÖNEMLİ
MOBEN Danışmanlık kurucusu ve Genel Müdürü Emin Emrah Danış, son günlerde zaten İran'ın, İsrail'e yönelik saldırı beklentisiyle petrol fiyatlarının arttığını belirterek "İran'ın 13 Nisan akşamı İsrail'e kamikaze İHA'larla yaptığı saldırı petrol ve LNG fiyatları açısından tabii ki olumsuz bir gelişme. Fakat İran'ın yaptığı saldırının yoğun, etkili ve sonuç almaya yönelik bir saldırıdan ziyade göstermelik ve etkisiz bir saldırı girişimi olduğunu gösteriyor. İsrail'in buna karşı nasıl bir yanıt vereceği ya da vermemesi krizin seyrini belirleyecek" dedi.
PETROL FİYATLARI NE OLUR?
"Krizin seyri ve buna bağlı risk algısı da petrol ve LNG fiyatları üzerinde belirleyici olacak" diyen Danış şu anki tabloya baktığında krizin büyümesini ve bir savaşa evrilmesini beklemediğini söyledi. Danış, "Şu an için düşük bir ihtimal olan senaryoda İran ve İsrail arasında şiddetli bir çatışmanın vuku bulması ve haliyle buna ABD'nin de katılması petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesini de geçerek 120-130 dolar seviyelerine ve çok daha yukarılara tırmanmasına neden olur ki böyle bir senaryo sadece bölge için değil küresel ekonomi için de bir felaket senaryosu olur. Muhtemel bir savaşın küresel ekonomiye ve dünyaya etkileri sadece enerji piyasalarıyla sınırlı kalmayacaktır" dedi.
Enerji Verimliliği Derneği eski Başkanı (ENVER) ve GMK Group Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kalsın ise doğalgaz fiyatlarının, Gazze-İsrail savaşı başladığından beri üçte birden fazla arttığına dikkat çekerek "İran ve İsrail arasında doğrudan bir çatışma, ham petrol fiyatlarını varil başına 150 dolardan yukarı çıkarabilir. Küresel enflasyon yaklaşık % 6.7'ye yükselebilir" dedi. Zaten Ukrayna-Rusya Savaşı nedeniyle bıçak sırtındaki petrol piyasalarında yaşanacak muhtemel bir krizi, küresel tedarik zincirinde de aksamalara yol açacaktır" diye konuştu.
Tahran'daki Filistin Meydanı'nda bulunan duvar afişi, İran'ın İsrail'e İHA ve füzelerle yaptığı saldırının ardından değiştirilerek yeniden asıldı. Kullanılan görselde yırtılmış İsrail bayrağı ile inişe geçen füze ve İHA'lar resmedildi.
PİYASALARIN GÖZÜ İSRAİL'İN ADIMINDA
İran'ın İsrail'e saldırısı ilk etkisini kripto piyasalarda gösterdi. Piyasanın hakim kripto parası Bitcoin yaklaşık yüzde 8 değer kaybetti. Birkaç gündür 70 bin dolar seviyelerinde olan Bitcoin'in fiyatı, savaş haberinin ardından büyük bir hızla 61 bin dolar seviyesine kadar geriledi. Yüzde 7.9 düşerek 61 bin 842 dolara gerileyen Bitcoin önceki kapanışına göre 5 bin 308 dolar kaybetti. Bitcoin daha sonra biraz toparlanarak 64 bin seviyesine geri dönerken bir aylık düşüşü yüzde 13'ü buldu. Etherium'daki değer kaybı yüzde 9.5'u buldu. Piyasalar şimdi İsrail'in yeni bir karşı saldırı yapıp yapmayacağını takip ediyor.
ENERJİDE TARİHİ KEŞİFLERİN ÖNEMİ ORTAYA ÇIKTI
Emin Emrah Danış, "Bu son gerilimde de görüldüğü gibi Türkiye'nin son 6-7 yılda petrol ve doğalgazda yerli üretimini artırma stratejisinin ne kadar doğru bir politika tercihi olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye keşiflerle doğalgazda önemli bir fırsat yakaladı. Gabar petrolünden sonra başka sahalarda devam eden keşif sondajlarıyla üretimin artmaya devam etmesini bekliyoruz. Üretimin artması bu tür krizlerden Türkiye'nin daha az etkilenmesi açısından çok kritik bir öneme sahip" dedi. Murat Kalsın ise "Türkiye'nin gaz ithalatı için Rusya, İran ve Azerbaycan ile uzun vadeli anlaşmaları olduğu için İsrail-İran savaşında kısa vadede olumsuz etkilenmez" dedi.