TÜİK'in aralık ayı enflasyon rakamlarını açıklamasıyla birlikte 6 aylık enflasyon oranı belli oldu. Refah payı ve baz etkisi de enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte gündeme gelen konulardan birkaçı oldu. "Refah payı nedir, ne demek?" sorusuna yanıt aranmaya başlandı. Peki, Baz etkisi nedir, nasıl hesaplanır?
Enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte refah payı gündeme geldi. Refah payı, çalışanların aldıkları maaşlarından enflasyon oranı düşüldükten sonra, yapılan artıştan hesaplanarak ödenen tutardır. Refah payı sayesinde; memur, emekli ve işçi, olası kur ve fiyat vb. durumlardan korunur.
Refah payı; memur ve emeklilerin maaşlarından enflasyon oranının düşürülmesi ile ortaya çıkar.
Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından gündeme gelen konulardan bir tanesi de baz etkisi oldu. Baz etkisi; bir önceki yılın ilgili dönemindeki enflasyonla ilgilidir, eğer bir önceki yılın ilgili döneminde enflasyon oranı çok düşükse, Fiyat Endeksindeki daha küçük bir artış bile aritmetik olarak yüksek bir enflasyon oranı verecektir.
İki dönem arasındaki değişim hesaplanırken, değişime referans alınan dönemde normalden önemli ölçüde düşük veya yüksek bir gerçekleşme olması durumunda değişim hesaplandığı döneme yansıyan etkiyi ifade etmektedir. Örneğin 2014 Kasım ayı yıllık enflasyonu hesaplanırken, 2014 yılı Kasım ayı tüketici endeksinin 2013 yılı Kasım ayı tüketici endeksine göre yüzde değişimi alınmaktadır. 2013 yılı Kasım ayında tüketici endeksi normal ortalamalara göre çok daha düşük bir oranda artmış ise, 2014 yılı Kasım ayında yıllık enflasyonu yükseltici bir baz etkisi görülecektir.