Yapı güvenliği açısından büyük önem taşıyan, inşaat demirini her aşamada izleyecek İnşaat Demiri İzleme Sistemi (İDİS) için hazırlıklar tamam. Darphane tarafından, inşaat demirinin tüm aşamalarını takip ederek kayıt altına alacak İDİS, 1 Ocak 2024'te hayata geçiyor. Demiri, özel güvenlikli işaret ile kayda alınacak ve her bir adım izlenecek. İDİS sayesinde inşaat demiri, yükleme ve indirmeler, toptancılara, müteahhitlere satışlar, şantiyede yapı denetçilerin kontrolü ve sonunda denetçi onayı ile ürün bazında tek tek görülebilecek. İDİS'le deprem kuşağındaki Türkiye'de yapı güvenliğine büyük katkı sağlanacak.
İnşaat demirlerinin özel güvenlikli etiket ve özel güvenlikli işaretler ile elektronik olarak izlenmesini sağlayacak İDİS, gelecek yıl zorunlu olacak. Üretici ve ithalatçılar, 1 Ocak 2024 tarihinden sonra, İDİS'e kaydı olmayan inşaat demirlerini satışa konu edemeyecekler. Tüm paydaşlar İDİS'e kayıtlarını yıl sonuna kadar yapacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın martta Resmi Gazete'de yayınlanan tebliği doğrultusunda hayata geçecek sistem için görevlendirilen Darphane, demirin güvenlikli etiket ve işaret ile elektronik olarak izlenmesini sağlayacak.
KOD VERİLECEK
Üreticiler üretim hatlarının sonunda, ithalatçılar ise belirlenecek gümrük noktalarında inşaat demirlerini Darphane'den tedarik edecekleri özel güvenlikli işaret ile işaretlemekle yükümlü olacak. Özel güvenlikli etiketler, kopyalanamaz özel malzeme içerecek ve kod taşıyacak. İnşaat demiri piyasaya sürülmeden uygulanacak bu etiketleme ve güvenlik adımı, İDİS yazılım portalına da işlenecek. İnşaat demiri, araca yüklenirken etiketlerdeki kodlar mobil cihazlarla okutulacak, inşaat demirinin yaşam döngüsü takip edilebilecek.
KAYIT DIŞILIK ÖNLENECEK
İDİS, yapı güvenliğiyle birlikte devletin vergi kaybının da önüne geçecek. Fatura ve irsaliye eşleşmeleri sayesinde, demirler kayıt altına alınabilecek. Çok hareketli inşaat demiri ve hammaddesi piyasasında kayıt dışılık sorunu yaşanıyor. Devletin dönem dönem yaptığı denetimlerde, milyarlık sahte faturaların ele geçirildiği haberleri kamuoyuna yansıyor. Bu olumsuz ortamın önüne geçilecek İDİS ile yılda 40 milyarlık vergi kaybının önüne geçilmesi mümkün olacak.
YURTDIŞINDA YAYGIN
Yurtdışında, İDİS benzeri uygulamalar yıllardır başarıyla uygulanıyor. Avrupa Birliği'nde 2011 tarihli inşaat ürünleri düzenlemesi, kalite ve performans denetimlerini zorunlu kılıyor. Örneğin Fransa'da özel işaretlemeler ile inşaat malzemeleri izlenebiliyor. Benzer şekilde ABD, Çin ve gelişmekte olan ülkelerde de benzer düzenlemeler var.
MÜTEAHHİTLER, ETİKETSİZ DEMİR KULLANAMAYACAK
Müteahhitler, inşaatta hangi demiri kullandıklarını, Darphane'nin bastığı etiketler üzerinden beyan etmek zorunda olacak. Böylece müteahhit, geçmiş stoktan demir kullanamayacağı gibi, etiketsiz demiri, gider olarak gösteremeyecek. Denetimlerde özel güvenlikli etiketsiz demirler rahatlıkla tespit edilerek gerekli yaptırımlar uygulanabilecek. İDİS sadece üretim, lojistik, alım-satımları değil, yapı denetçilerinin inşaat sahasına indirilmiş demirlerden aldığı numune parçalarının da takibini sağlayacak. Tüm bu İDİS adımları, akıllı telefonlarda özel İDİS mobil uygulamaları ile işlenirken coğrafi konum bilgisi de eklenebilecek.