1
Geçtiğimiz yıl dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olan Türkiye’nin kredi notunun artırılması gerekirken önceki gece herkesi şaşırtan bir karar açıklandı. ABD merkezli Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu ‘Ba1’den ‘Ba2’ye düşürürken, not görünümünü ‘negatif’ten ‘durağan’a çevirdi. Kuruluş böylece Türkiye’nin notunu ‘yatırım yapılabilir’ seviyenin iki kademe altına indirmiş oldu.
Gerçekler ekonomik değil
Kredi notunun aşağı çekilmesine gerekçe olarak ‘kurumların direncindeki süregelen kayıp’ ve ‘dış şok riskinin yüksek borç ve siyasi riskler nedeniyle artması’ gösterildi. Türkiye’nin dinamik bir ekonomiye sahip olduğu belirtilen açıklamada, “Moody’s Türkiye’nin potansiyel büyüme oranının, hükümetin yüzde 5 büyüme beklentisine karşın yüzde 3,5-4 olduğunu öngörüyor” ifadesi kullanıldı. Bu beklenmedik kararın ardından dün tüm gözler piyasaların vereceği tepkiye çevrildi.
BORSA YÜKSELİŞLE AÇILDI
Yakın geçmişte bu tip kararlar kısa süreli de olsa piyasalarda büyük dalgalanmalara yol açıyordu. Borsa İstanbul’da sert düşüşler, dolar ve euroda ise ‘müdahale gerektiren’ yükselişler yaşanıyordu. Moody’s’in son indirim kararının piyasalara etkisi ise gözlerden ırak bir ormanda devrilen bir ağacın yarattığı gürültüden farklı olmadı. Borsa İstanbul’da BIST100 endeksi önceki günü 116 bin 723 puandan kapatmıştı. Dün ise sabaha saatlerinde 117 bin 394 puana kadar yükseldi. Endeks öğleden sonra ise Avrupa borsalarındaki düşüşe paralel bir şekilde yeniden 117 binin altına düştü. Günü ise yüzde 0.24 düşüşle 116.567 puandan tamamladı.
Namibya bile daha yüksekte
Moody’s’in ‘Ba1’ notuyla değerlendirdiği ülkeler arasında Rusya, Portekiz, Namibya, Guatemala, Paraguay, Fas, Trinidad ve Tobago bulunuyor. Diğer bir deyişle Moody’s Türkiye yerine Nambiya’ya yatırım yapmanın şu anda daha güvenli olduğunu düşünüyor.
Not silahına sarıldılar
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Öztürk Oran, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Sınırına yerleşmeye çalışan terörü yok etmek üzere 80 milyonun yekvücut olduğunu görenler, yine not silahına sarıldı. Büyük tezgahta sıra Moody’s’te... Ama silahları hep olduğu gibi bu kez de geri tepti. Piyasaların nötr kalması bunun ispatı” ifadelerini kullandı.
Artık kimse umursamıyor
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Bülent Gedikli dünyanın 2008 krizinden sonra kredi kuruluşlarının değerlendirme kriterlerini sorgulamaya başladığını açıkladı ve sözlerine şöyle devam etti: “Yunanistan’ın notunu yükseltirken Türkiye’ye gece operasyonu çekip not indiriliyor. Piyasalar artık bu derecelendirme kuruluşlarının operasyonel not değerlendirmelerini kale almıyor.”
Gerçeklerle uyumlu bir karar değil
Ankara Ticaret Odası Başkanı Gürsel Baran, kararın ülke ekonomisinin gerçekleriyle uyuşmadığını belirtti. Türkiye’nin kararlı yürüyüşünün notla durdurulmaya çalışıldığını belirten Baran, “Not düşürülmesi, ekonomik gerekçelerden yoksun siyasi bir karar. 2017 yılını yüzde 7 gibi bir ortalama büyümeyle bitirmeyi bekliyoruz. Bu rakamı yakalamak her ülkenin başarabileceği bir durum değil” dedi.
Dolarda herhangi bir değişim olmadı
Piyasaların Moody’s kararına gösterdiği kayıtsızlık döviz kurlarında da net bir şekilde gözlemlendi. Moody’s kararı öncei 3.8070 seviyesinde seyreden dolar/TL dün 3.81’i gördü ancak gün içerisinde 3.80-3.81 aralığında gidip geldi. Karar öncesi 4.73’ün üzerinde duran euro/TL ise gün içerisinde 4.72’ye kadar geriledi. Yatırımcının zor dönemlerde güvenli liman olarak sığındığı altında ise düşüş yaşandı. Kapalıçarşı’da çeyrek altının satış fiyatı yüzde 0.1 düşüşle 265.3 liraya geriledi.
Önemli oldukları devir geride kaldı
QNB Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı, “Görüşlerin objektif kriterlerin gerisine düşüp düşmediği konusunda yorum yapmam sağlıklı olmaz. Ancak, olağan değerlendirme tarihi dışında aniden böyle bir not indirimine gitmiş olmaları elbette bana da garip geldi” değerlendirmesinde bulundu. Kanlı, kredi derecelendirme kuruluşlarının çok önemli olduğu devrin bittiğini düşündüğünü belirtti.