Türkiye'de 2008 yılında yapılan reform ile tüm sosyal güvenlik kurumları bir çatı altında toplandı.
Böylece daha önce SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı adı altında yürütülen işlemler Sosyal Güvenlik kurumu (SGK) adı altında birleştirilmiş oldu.
Ancak bu reforma rağmen kurumlar arasında bir norm birliği de sağlanmadı. Tüm kurumlarda emeklilik işlemleri, emekli maaşı bağlama sistemleri farklı olarak uygulanmaya devam ediyor.
Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı mensuplarının emekli olmak için bekleme süreleri ve prim gün şartları farklılık gösteriyor.
Yine emekli maaşı hesaplanırken de farklı hesaplama sistemleri uygulanıyor. Şimdi tüm bu farklılıkların giderilerek tek bir emeklilik sistemi ve şartları olması sağlanacak.
İŞÇİ-İŞVEREN FARKI KALKACAK
Bu noktada Bağ-Kur mensuplarının emeklilik şartları SSK'ya göre daha zor. Çünkü daha fazla prim biriktirmek zorundalar.
Örneğin 1995 yılında Bağ-Kur'lu bir kadın sigortalı 7.200 gün (20 yıl) prim biriktirmek zorundayken erkek Bağı-Kur'lu sigortalı için bu şart 25 yıl yani 9.000 günü buluyor.
Aynı tarihte işe giren bir SSK'lı ise 570 gün prim ödediğinde emekli olabiliyor.
Dolayısıyla bir Bağ-Kur'lu 9 bin gün ile emekli olurken yanında çalıştırdığı SSK'lı bir çalışanı 5750 gün ile emekli oluyor üstelik daha fazla da emekli maaşı alabiliyor.
PRİMLER EŞİTLENECEK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"Esnafın bazı sorunları mevzuatla ilgili sorunlar. Prim gün sayısındaki farklılık ciddi bir sorun. Bunu eşitlememiz lazım. Bunu eşitleyecek bir düzenlemeyi yapacağımızı size söyleyeyim.
Burada emekliliği hak etme şartlarını standardize etmemiz lazım. Bu hem farklı mesleklerde çalışan insanlar arasında adaletsizlik duygusunun oluşmasını ortadan kaldırır hem de devletle toplum arasındaki güven duygusunu güçlendirir."
Böylece SSK'lılar ile Bağ-Kurlular arasındaki prim gün farkı ortadan kalkmış olacak.
EYT'Yİ DE İLGİLENDİRİYOR
Sabah'ta yer alan habere göre, söz konusu değişiklik Aralık ayında çıkması beklenen yasa ile emeklilik hakkına kavuşacak EYT'lileri de yakından ilgilendiriyor.
Birçok EYT'li farklı kurumlarda çalıştığı için prim sorunu yaşarken bu sayede tek bir prim sistemi ile emeklilik hesaplaması yapılacak.
8 Eylül 1999 öncesindeki yasaya göre EYT'liler SSK'da 5000 gün ile emekli olabilirken Bağ-Kur'da bu rakam erkeklerde 9.000 gün kadınlarda 7.200 güne çıkıyor.
Şimdi Bağ-Kur'luların da diğer SSK'lı EYT'liler gibi daha az primle emekliliği söz konusu olabilecek.
NASIL DEĞİŞECEK?
Burada prim eşitleme işlemleri işe giriş tarihine göre de değişecek. Buna göre de üç ayrı dönem ele alınacak.
Birinci dönem 8 Eylül 1999 öncesi:
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş bir SSK'lı için prim gün şartı 5.000 bin ile 5975 gün arasında değişiyor. Burada Bağ-Kur'lu için ise kadınlarda 7200 gün erkeklerde 9 bin gün olarak uygulanıyor.
Bir eşitleme söz konusu olduğunda Bağ-Kur'lular için de 5000 ile 5975 gün arasında bir prim şartı getirilmesi söz konusu olacak.
İkinci dönem 1999-2008 arası:
Bu dönemde ise SSK'lılarda prim gün şartı kadın erkek ayrımı olmadan 7.000 güne çıkartıldı. Bağ-Kur'da ise erkeklerde 9 bin gün kadınlarda ise 7.200 gün olarak uygulanmaya devam ediyor. Bir eşitlenme söz konusu olduğunda ise Bağ-Kurlular için de kadın erkek ayrımı olmadan prim gün sayısı 7.000 güne indirilecek.
Üçüncü dönem 2008 sonrası:
Bu dönemde ise SSK'hlar için prim gün sayısı kadın erkek ayrımı olmadan 7.200 güne çıkartıldı.
Bağ-Kur'da ise yine kadınlar 7.200 erkekler ise 9.000 gün şartıyla emekli olmaya devam ediyor. Burada bir eşitleme söz konusu olduğunda ise yine Bağ-Kur'lularda da kadın erkek ayrımı olmadan prim gün sayısı 7.200 gün olarak uygulanacak.
KISMİ EMEKLİLİKTE EŞİTLİK
Tam emeklilik dışında kısmi emeklilik açısından da iki kurum arasında farklılıklar bulunuyor. SSK'lılar 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuşlar ise 15 yıl 3.600 gün ile kısmi emekli olurken Bağ-Kur'lularda bu şart 5400 güne çıkıyor. 8 Eyül 1999 sonrasında ise SSK'lılar 25 yıl ve 4500 gün ile emekli olurken BAĞ-Kur'lularda şart yine 5400 gün yani 15 yıl prim olarak uygulanıyor. Burada sağlanacak bir eşitlik ile Bağ-Kur'lular için de 3600 gün veya 4500 gün ile emeklilik söz konusu olabilecek.
SON 3.5 YIL KURALI KALKIYOR MU?
Bağ-Kur ve SSK arasında emeklilik için gerekli prim şartı eşitlendiğinde son 3.5 yıl kuralının da kalkması gündeme gelebilecek. Mevcut durumda sigortalılar farklı kurumlarda çalışmışlar ise son 7 yıllık sigortalılık süresinde hangi kurum fazla ise emeklilik o kurumun şartlarından yapılıyor. Burada şartlar eşitlendiğinde sigortalıların artık 3.5 yıl farklı bir kurumda çalışma zorunluluğu da ortadan kalkmış olacak.