'Milli elektrikli tren' ile ekonomide büyük kazanım

2020 Yılı Yatırım Programı ile yurt dışından Yüksek Hızlı Tren Seti teminine son verilerek yerli ve millî üretimin önünün daha da açılması, hem raylı ulaşım teknolojilerine yüksek hız hem de ekonomiye milyarlarca avro kazandıracak.

Savunma sanayii başta olmak üzere çeşitli sektörlerdeki kritik teknolojilerin yerli ve millî üretimine yönelik önemli atılımlar gerçekleştiren Türkiye, bu konudaki kararlılığını 2020 Yılı Yatırım Programı ile daha da pekiştiriyor. Program’da yer alan “Millî Elektrikli Tren Seti” projesine ilişkin kararlar bu iradenin dikkat çekici bir örneğini teşkil ediyor. Raylı ulaşım sistemlerinde yerlilik ve millilik bakımından yeni bir dönem başlatan Program, yerli sanayinin desteklenmesi, ihtiyaç duyulan alanlarda teknolojik yetkinlik kazanılarak dışa bağımlılığın azaltılması, ciddi ekonomik kazanımlar elde edilmesi gibi noktalardaki gelişmeleri daha da ileriye taşıyacak. 

Yurt dışından temin dönemi bitiyor

On Birinci Kalkınma Planı’nda öngörülen hedefler doğrultusunda hazırlanan ve Cumhurbaşkanı Kararı ile 12 Şubat 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 2020 Yılı Yatırım Programı’nda millî elektrikli trenin yerli ve millî imkanlarla hayata geçirileceğine işaret ediliyor. Program’ın “Yüksek Hızlı Tren Seti” projesine değinilen kısmında şu ifadeler yer alıyor: “Tedarik süreçlerine devam edilen 12 adet Yüksek Hızlı Tren Seti hariç olmak üzere 14.05.2019 tarihli Cumhurbaşkanı Oluru’na istinaden yurt dışından ilave Yüksek Hızlı Tren Seti temin edilmeyecek, TÜVASAŞ tarafından üretilen Millî Elektrikli Tren Setlerinin hızlı ve yüksek hızlı tren hatlarında kullanılması sağlanacaktır.” Program’da ayrıca araç ve ekipman alımında yerli üretim katkı oranının azami düzeyde gözetileceği belirtiliyor. 

Sektörde, bu iradenin piyasadaki global ölçekli yabancı oyunculara karşılık yerli firmaların elini ciddi biçimde güçlendireceği ve bu noktadan geri adım atılmadığı takdirde yerli ve millî sanayinin orta ve uzun vadeli hedeflerine çok daha kısa sürede ulaşabileceği değerlendiriliyor. 

Trenin “beyni” ve “kalbi” ASELSAN’a emanet

Millî Elektrikli Tren Seti projesinde, savunma teknolojilerindeki kabiliyetlerini yakın dönemde sivil alana aktarmaya başlayan ASELSAN da yer alıyor. Şirket ile Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. (TÜVASAŞ) arasındaki sözleşmeye göre, projenin Tren Kontrol ve Yönetim Sistemi ile Cer Zinciri Sistemi ASELSAN tarafından tedarik ediliyor. 

Bir trenin “beyni” olarak nitelendirilen Tren Kontrol ve Yönetim Sistemi (TKYS), temelde aracın hızlanma, yavaşlama (frenleme), durma, kapı kontrolü, yolcu geçişleri ve ışıklandırma gibi hayati öneme sahip işlevlerini denetlerken, iklimlendirme ve yolcu bilgilendirme gibi konfora yönelik alt sistemleri de yönetiyor. Modüler yapıda tasarlanan ve yüksek emniyet ile güvenilirlik seviyesine sahip olan TKYS bilgisayarı; mimarisi, kontrol, emniyet ve güvenilirlik algoritmaları, donanımı ve gömülü yazılımı ile tümüyle özgün olarak geliştiriliyor.

Bir trenin “kalbi” olarak nitelendirilen unsurlara sahip Cer Zinciri Sistemi (ana transformatör, cer konvertörü, yardımcı konvertör, cer motoru ve dişli kutusu) ise özgün yazılım, donanım ve algoritmalar ile yüksek verimlilikte performans sağlayacak şekilde hayata geçiriliyor. 

Üretimde de yüksek hız

ASELSAN’ın savunma sanayii alanındaki tecrübe ve kabiliyetlerinin Millî Elektrikli Tren Seti projesinde değerlendirilmesi sayesinde hem üretimde hız hem de zamandan tasarruf sağlanmış bulunuyor. Trenin “beyni” ve “kalbi” niteliğindeki sistemlerde tasarım aşamalarından itibaren ASELSAN’ın yer alması, normal koşullarda on yıllar sürebilecek üretimin 1,5 yılda tamamlanması gibi dikkat çekici bir sonuç getiriyor. 

6 milyar avroluk kazanım

Şu anda Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu 106 tren setinin 12’si yurt dışından, 5’i ise Millî Elektrikli Tren projesiyle karşılanıyor. Geriye kalan 89 tren setinin yerli ve millî imkanlarla üretilmesi halinde ise yaklaşık 3,5 milyar avronun Türkiye’de kalacağı belirtiliyor. Bu durumun sanayide çarpan etkisi yaratacağı ve söz konusu rakamın 6 milyar avroya ulaşacağı ifade ediliyor. Bu ekonomik kazanımın elde edilebilmesi için siparişlerin bugünden TÜVASAŞ’a verilmesinin önemi vurgulanıyor. Bu sayede sıkışık bir takvimle karşılaşılmadan ve dışa bağımlı kalınmadan Türkiye’nin tüm tren seti ihtiyaçlarının yerli ve millî imkanlarla rahatlıkla karşılanabileceği kaydediliyor.  

Yüksek konfor sunuyor
TÜVASAŞ tarafından üretilen ve hızı saatte 160 kilometreden 200 kilometreye çıkarılan millî elektrikli tren, alüminyum gövdeli tasarlanıyor ve bu niteliğiyle bir ilk olmayı hedefliyor. Yüksek konfor özelliklerine sahip 5 araçlı set, şehirler arası seyahate uygun olarak geliştiriliyor. Ayrıca, engelli yolcuların her türlü ihtiyacını karşılayacak şekilde tasarlanıyor.