1
SELİM KARAHAN
selim.karahan@aksam.com.tr
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın Gümrük Genel Tebliği'nde (Serbest Dolaşıma Giriş) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, serbest dolaşıma girişine izin verilmeyecek rulet ve tilt gibi oyun eşyaları arasında sayılan langırta ilişkin yasak kaldırıldı. Dolaşımının da serbestleşmesiyle Türkiye’de 1968 yılından beri devam eden ‘langırt yasağı’ tamamen kalddırılmış oldu. Alınan bu karar özellikle gençler arasında popüler olan langırt için ‘tarihi’ olarak tanımlanabilir. Buna rağmen ‘langırtseverler’ Gümrük Bakanlığı’nın yaptığı değişiklikler sonrası ‘özgürlük’ nidalarıyla sokakları bayram yerine çevirmedi. Bunun nedeni langırt yasağının çok fazla kişi tarafından bilinmemesi.
1968'DE YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
1968 yılında getirilmişti. 27 Aralık 1968’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yasada “…umuma mahsus veya umuma açık yerlerde her ne ad altında olursa olsun kazanç kasdiyle oynanmasa dahi rulet, tilt, langırt ve… benzerlerini bulundurmak veya çalıştırmak veya yurda sokmak yahut imal etmek yasaktır” ifadeleri yer alıyordu. Dönemin hükümet yetkilileri bu yasağı gençleri kumardan uzak tutmak için getirdiklerini açıklamışlardı.
13 OCAK 2016 KARARI
Gümrük Bakanlığı’nın son yaptığı değişiklikler Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 13 Ocak’ta langırt yasağını kaldırdığı kararına dayanıyor. AYM ‘langırt yasağını’ kaldırmasını “…el becerisine dayanarak oynanan langırt makinesi, herhangi bir kazanç kastıyla oynansa dahi bulundurma, çalıştırma yurda sokma veya imal etmenin yasaklanması demokratik toplumda zorlayıcı bir toplumsal ihtiyacın karşılanması amacına yönelik olmadığı gibi hukuk devletinin gereği olan adalet ve hakkaniyet ilkesiyle de bağdaşmamaktadır” gerekçesiyle açıklamıştı. Mahkeme böylece ‘el becerisine dayanarak oynanan langırt’ ifadesiyle de langırt maçları sonunda taraflar arasındaki ‘şans mı beceri mi’ tartışmasına da yasal olarak son vermiş oldu.
Tottenham taraftarının icadı
Benzerlerine 1890’larda da rastlansa da modern langırt ilk olarak 1921 yılında İngiliz Harold Searles Thornton tarafından icat edildi. Thornton 1922’de langırtın patentini aldı. Fantik bir Tottenham taraftarı olan Thornton gittiği bir maçta evde oynanabilecek ve aynı heyecanı verecek bir futbol oyunu geliştirmeye karar verdi. Mucidin ABD’deki amcası Louis P. Thornton da oyunu çok beğenerek 1927’de ABD’de patentini aldı.
Bu karar, sponsorluk ihtimalini de artırdı
Yasadışı olsa da Türkiye uluslararası langırt turnuvalarında başarılı sonuçlar elde etti. Uluslararası Langırt Federasyonu'na internet sitesi aracılığıyla dahil olan Türk Milli Takimi 2011 yılında dünya ikinciliği bile kazanmıştı. Milli oyuncuların bugüne kadar yasal bir spor olmadığı için turnuva masraflarını karşılayacak sponsorlar bulması mümkün değildi.
1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve para cezası!
GEDİZ Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Petek, geçtiğimiz aylarda kimselerin bilmediği bu ilginç yasağa dikkat çekmiş ve bu yasağın 48 yıl önce hukuki bir hata sonucunda uygulamaya konduğunu bildirmişti. Petek, şu bilgileri vermişti: "1968 tarihli ve 1072 Sayılı Kanun'a göre umuma mahsus veya umuma açık yerlerde rulet, tilt, langırt ve benzeri oyun makinelerini bulundurmak, çalıştırmak, bunları yurda sokmak ya da imal etmek yasak. Aksi davranışın 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve para cezası var."