AKŞAM GAZETESİ
İsrail-İran Savaşı'nın ardından gözler, küresel petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticareti açısından kilit öneme sahip Hürmüz Boğazı'na çevrildi. İran'ın kalıcı olarak kapatmayı gündeme aldığı Hürmüz Boğazı'nın küresel enerji arzı açısından ciddi riskler doğuracağı belirtilirken Uluslararası Enerji Ajansı'ndan önceki gün yapılan açıklamada petrol piyasalarında tedarikin şimdilik iyi seviyelerde olduğu duyuruldu. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nden (OPEC) de mevcut arz ve piyasa koşullarında olağanüstü önlemler alınmasını gerektirecek bir durum olmadığı, piyasanın istikrarlı olduğu açıklaması geldi.
YA KAPATILIRSA?
Petrol ve gaz arzında henüz bir sıkıntı olmazken uzmanlar boğazın kapatılması halinde bir aksamanın petrol ve gaz fiyatlarında şok etkisi doğurabileceğini belirtiyor. Bunun ilk işaretlerinin son 3 günde görültüğünü belirten uzmanlar sevkiyatta yaşanacak aksaklık endişesiyle fiyatların yüzde 7 artarak 2022'de Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana en büyük yükselişin kaydedildiğine dikkat çekiyorlar.
İRAN'IN DA ZARARINA
Bazı uzmanlar ise İran'ın Hürmüz Boğazı'nı ablukaya alması halinde ağır bedeller ödeyebileceğini belirtirken, ülke ekonomisinin deniz yoluyla yapılan petrol ihracatına büyük ölçüde bağımlı olduğunu ve bu adımın İran'ın tek büyük petrol müşterisi olan Çin ile ilişkilerine de zarar verebileceğini belirtiyor. Petrol fiyatlarındaki artışın ürün maliyetlerini yükselteceği endişesinin arttığını belirten analistler, bu gelişmelerin ardından büyük merkez bankalarının olası para politikası değişikliklerinin yatırımcıların odağına yerleştiğini ifade ediyorlar.
PETROLÜN YÜZDE 34'Ü BU BOĞAZDAN GEÇİYOR
Basra Körfezi'ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu'na bağlayan Hürmüz Boğazı kritik öneme sahip. Enerji veri analiz firması Kpler'in verilerine göre, 2024 başından bu yana deniz yoluyla ticareti yapılan petrolün yüzde 34'ü Hürmüz Boğazı'ndan geçti. Küresel enerji için hayati öneme sahip olan Hürmüz Boğazı, OPEC ülkelerinin de kullandığı deniz geçidi. Katar'ın üretiminde olan LNG de bu deniz geçidini kullanıyor. Irak, Kuveyt, Katar ve Bahreyn tamamen bu boğaza bağımlıyken, S.Arabistan ve BAE sınırlı alternatif rotaları olmasına rağmen petrol için boğazı ana rota olarak kullanıyor.
ÇATIŞMANIN ETKİSİ SINIRLI OLUR
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser "Çatışmanın kısa süreceğine inanıyorum çünkü İran'ın gerilimi artırmada bir çıkarı bulunmuyor. Bu da Hürmüz Boğazı'na dokunmayacakları anlamına geliyor" dedi. Pletser "Tahminimce petrol fiyatı 2-3 hafta boyunca yüksek seviyelerde kalabilir, ardından varil başına 70 doların altına düşebilir" diye konuştu. RIE Enerji Jeopolitiği ve Piyasaları Araştırma Görevlisi Francesco Sassi ise "İran'daki sorunların küresel gaz piyasalarına büyük bir etki yapması pek olası görünmüyor" dedi.
BÖLGEDE 1948 GEMİ VAR
Deniz trafiği izleme platformu MarineTraffic verilerine göre, bölgedeki ticari gemi hareketlerinde şu ana kadar kayda değer bir değişim yaşanmadı. Verilere göre, Hürmüz Boğazı çevresinde şu anda 1948 ticari gemi bulunuyor. Son 24 saat içinde 97 gemi bölgeye giriş yaparken, 85 gemi çıkış yaptı. Aynı dönemde 17 tanker giriş, 17 tanker çıkış yaptı ve bölgede toplam 116 tanker seyrediyor.