Patron Katı
Yaşar Kızılbağ
Galataport İstanbul, artık dünyanın ana kruvaziyer limanlarından biri haline geldi. Hayata geçirilirken çok tartışılan ve eleştirilen proje bugün milyonlarca ziyaretçiyi ağırlıyor. Galataport'a bugün İstanbul'a gelen her üç turistten biri mutlaka uğruyor. Yıl sonuna kadar 200 kruvaziyer gemisinin gelmesi beklenen Galataport'un 2024 için 200 gemiyle bağlantı yaptığını söyleyen Galataport İstanbul İcradan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Erdem Tavas ile Galataport'u ve kruvaziyer turizmini konuştuk.
■ Galataport İstanbul'u kısaca tanıtır mısınız?
Burası 200 yıldır halka kapalı bir alandı. Galataport İstanbul, şehrin en eski ve tarihi bölgelerinden birini rehabilite ederek çok sayıda fonksiyona sahip bir mahalleye dönüştüren 1.7 milyar dolarlık mega bir proje. Bölgenin tarihi dokusuyla uyumlu, kolay erişilebilir az katlı binalarla gastronomi, alışveriş, kültür sanat, ofis alanlarını ve The Peninsula İstanbul Oteli'ni barındırıyor. Dünyada bu kadar fonksiyona sahip bir proje yok.
■ Burada yerin altında da ayrı bir dünya var...
Burası yerin altında terminali olan ilk liman. Çok özel bir liman yaptık. Gemi olmadığı zaman her taraf açık. Gemi giriş yaptığında dar bir alan kapanıyor. İnsanlar oradan terminale iniyor. Ezber bozan bir şey yaptık. Açılır açılmaz yaratıcı yenilikleri sebebiyle uluslararası tasarım ve yılın limanı ödülünü aldık.
■ Bir gemi yanaştığında pasaporttan geçip şehre inmesi ne kadar sürüyor?
5 bin kişilik gemi geldiğinde neredeyse 50 Boeing inmiş oluyor. 15 bin valizi aynı anda ayrıştırıp teslim edebiliyoruz. 12 pasaport noktamız var. Yolcu yarım saatte dışarıya çıkabiliyor.
■ Galataport İstanbul şu anda dünyada nereye geldi?
Burası ana liman. Yolcu buradan yolculuğuna başlayabiliyor veya burada bitirebiliyor. O yüzden İstanbul gibi güzel bir şehre geldikleri için mutlaka geceliyorlar. Normal turist 60 euro harcarken kruvaziyer turisti 6-7 kat harcıyor. Liman sahasının devralındığı 2014 yılında ana liman operasyonu yüzde 15 iken, Galataport İstanbul'u ana liman olarak kullanan gemilerin oranı, Galataport açıldıktan sonra yüzde 50'ye çıkmış durumda ve bunun daha da artacağını değerlendiriyoruz. Turizm Tanıtma Ajansı çok çalışma yaptı. Yine İstanbul Havalimanı ve THY'nin İstanbul'a çok fazla uçuşu olması bu potansiyeli artırıyor.
■ Kaç ziyaretçi geliyor?
Pandemi döneminde açılmış olmamıza rağmen ilk yılda ziyaretçi beklentisinin üzerine çıkarak 13.5 milyon misafiri ağırladık. Galataport İstanbul'un önümüzdeki yıllarda 7 milyonu yabancı olmak üzere, yılda toplam 25 milyon ziyaretçi ağırlamasını hedefliyoruz. Önümüzdeki 1-2 yıl içinde 1.5 milyon kruvaziyer yolcusunun da İstanbul'u ziyaret edeceği öngörülüyor. Bu sene 200 gemi ağırlayacağız. Şu anda 100'ü geçti. Yıl sonuna kadar da 500 bine yakın kişi ağırlayacağız.
■ Peki önümüzdeki yıla ilişkin bağlantılar yapıldı mı?
Katıldığımız fuarlarda bizi daha yeni tanıyorlar. Buna rağmen 2024 için şimdiden 200'ün üzerinde kruvaziyer gemisiyle bağlantı yapıldı. Bu sayı daha da artacak. Çünkü İstanbul ciddi bir potansiyele sahip. Hatta yol üzerinde rotasını değiştirip gelenler bile oluyor.
■ Kruvaziyerle genelde nereden turist geliyor?
İstanbul'a bu yıl en fazla Rus turist geldi. Ancak biz bu noktada ayrışıyoruz. Kruvaziyerle gelen yolcu ağırlığında Amerikalılar önde. Sonra Avrupa ardından da Rus turistler geliyor.
■ Mağaza sayısı ve doluluk oranınız nedir?
Şu anda 229 mağaza faaliyet gösteriyor. Perakende doluluk oranı yüzde 90'a ulaştı. Doğrudan istihdama katkısı beklentileri aşarak 5 bini bulurken bu rakam dolaylı olarak yaratılan istihdam açısından 20 bin kişiye yaklaşıyor.
■ Birçok kültürel etkinliklere de imza atıyorsunuz galiba?
Bölgemiz 'Beyoğlu Kültür Yolu'nun başlangıç noktası. Düzenlediğimiz etkinliklerden 500 bin kişi yararlandı. Avrupa Kadınlar Voleybol Turnuvası'nın dev ekranda gösterimini yaptık, maç sonrası oyuncularla Zoom bağlantısı yaptık.
■ İnşaat sırasında çok şey yazıldı. Çok eleştirenler oldu...
Sağ olsun eleştirenler de buraya geliyor. Herkesin benimsediği yer oldu. Meydanda saat kulemiz var. İnsanlar 'nereden çıktı bu kule' demeye başladı. Oysa 1850'den kalma. Otopark ve biraların arasında kalmış. 1.5 metresi de yerin altında kalmış. Hidrolik krikolarla yükselttik. Zeminini güçlendirdikten sonra olması gereken yüksekliğe oturttuk. Çinili Han'daki 60 bin çini tek tek onarıldı. Paket Postanesi orijinaline uygun restore edildi. The Peninsula, dünyadaki 11. otelini burada açtı. Doğuş Grubu ile yüzde 50-50 ortak 300 milyon euro yatırımla yapıldı.
'DENİZ DOLMUŞ'LA 50 BİN KİŞİYİ LİMANA TAŞIDIK
■ Yeni başlattığınız Deniz Dolmuşlar'la ilgili bilgi verir misiniz?
28'er kişilik Deniz Dolmuşlar, Galataport İstanbul İskele alanından Kadıköy-Üsküdar ve Bebek-Arnavutköy-Ortaköy-Beşiktaş Şehir Hatları iskelelerinden her gün iki saatte bir hareket ediyor. Martta başladık. Yaklaşık 50 bin kişi taşıdık. Tarifemiz 50 lira ancak Mastercard sahipleri % 50 indirimle 25 liraya seyahat edebiliyor. Seferleri iki saatte bir düzenliyoruz. İki teknemiz var. Dünyanın en eski tersanesi olan Haliç'te üretildi. Hareketli rampası ve engelsiz tekne tasarımı sayesinde engellilerin ve bebek arabalı ailelerin de rahatlıkla kullanımına olanak sağlıyor.
■ Kaç yolcu taşıdınız?
Mart ayından bu bu yana toplam yolcu sayımız yaklaşık 50.000'e ulaştı. Seferlerimiz İstanbullular tarafından ilk günden itibaren benimsendi, sosyal medya gibi eleştiriye açık bir platformda bile gelen yorumların % 90'ının olumlu olması mutluluk verici.
■ Kim tercih ediyor?
Galataporta yolcular en çok Bebek iskelesinden geliyor. Bunu Kadıköy iskelesi takip ediyor. En popüler saat ise Galataport-Kadıköy 17.45 seferi. Kadıköy kullanıcılarının gündüz gezme ve alışveriş odaklı, Bebek kullanıcılarının ise ağırlıklı olarak akşam yemeği ve eğlence için dolmuşları kullandıklarını öngörüyoruz.
YER ALTINDAKİ LİMAN İÇİN PATENT BAŞVURUSU YAPTIK
■ Galataport tecrübesinden yararlanmak isteyenler geliyor mu size?
Benzer yatırım yapacak olanlar genelde buraya geliyor. Devlet başkanları, bakanlar veya teknik ekipler mutlaka gelip görüyor. Teknik ekiplerimizden yararlanıyorlar. Çok basit bir düşünceyle, Türk zekasıyla özel bir çözüm bulunduğunu görüyorlar. İlk başta acenteler de 'Yerin altında liman mı olur' diyerek karşı çıktı. İkna etmek için dev ekranlarda animasyonlar hazırladık. Gemi firmalarını ikna ettik. Gemi varken kapakları açıyoruz, gidince kapatıyoruz. Bunun için patent başvurusu yaptık. Zeminin altında 250 bin metrekare alan var. Havalimanı operasyonuna benzer bir operasyon var yer altında. Tur otobüsleri, taksiler her şey yer altında. Yer üstündeki yaşamı etkilemiyor.