aksam.com.tr
Abdurrahman Alamaslı
Kripto paralar, pek çok belirsizliğe rağmen yatırımcılar için kazanç sağlama konusunda cazibesini koruyor. Bununla birlikte, insanların kripto para birimlerine yatırım yapmasını engelleyecek pek çok efsane de ortalıkta dolaşıyor.
1-Kripto Paralarla İlgili Olumsuz Algı Bilinçli mi Yapılıyor?
Kripto para borsasındaki olumsuz algının geleneksel finans sistemini korumaya yönelik olduğu tartışılıyor. Peki gerçekten öyle mi?
Kripto para sistemi, ekonomi/finans bilgisinin yanında teknoloji ve yazılım gerektiren son derece karmaşık bir sistemdir. Bu durum yatırımcıları etkilediği gibi; yatırımlara yön veren finans uzmanları ve finans habercilerini de etkiliyor. Konuya ilişkin bilgi sahibi olmadan veya haberin doğruluğunu araştırmadan, hızlı olma arzusuyla yanlış bilgi paylaşımı yapılabiliyor.
Kripto para konusunda haber yapan bazı medya kuruluşları belli çıkarlar için belirsizlik ve kaygı ortamı oluşturabiliyor. Thodex ve Çiftlik Bank dolandırıcılığında olduğu gibi ortaya çıkan mağduriyetin çok büyük rakamlarla ifade edilmesi ve bu mağduriyetin giderilmeyeceği düşüncesi, yatırımcılarda ön yargı oluşmasına sebep oluyor. Bu ön yargının oluşmasında geleneksel finans unsurlarının yönlendirmesiyle yapılan spekülasyon ve manipülasyon içerikli haberler bulunuyor. Bununla birlikte, sosyal medyada konuya ilişkin yapılan paylaşımlar bile kripto paranın değerini etkileyebiliyor.
2-Kripto Paralar Güvenilir Değil mi?
Kripto paraların hiçbir merkezi otoriteye ya da aracı kuruma bağlı olmaması, sanal cüzdanlardan şifreler ile kullanılması yatırımcılar açısından güven problemi doğuruyor.
Merkez Bankası'da bu konuya ilişkin "Kripto varlıklar herhangi bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi, anonim yapıları nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi ile işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması gibi nedenlerle ilgili taraflar açısından önemli riskler barındırmaktadır..." şeklinde bir açıklama yapmıştı.
Ancak bu güven problemi kripto paraların kendisinden değil, arkasındaki teknoloji, aracı kurum ve denetimsizlikten kaynaklanıyor.
Banka vb. kuruluşlar, kayıtlarını tek bir ortak defterde saklar. Bir saldırgan merkezi ağa ulaşırsa, her türlü işlemi yapabilir. Öte yandan, kripto para birimlerinde, kayıtlar blok zinciri (blockhain) olarak bilinen merkezi bir defterde bloklar şeklinde saklanır.
Öte yandan, kripto paraları satın almak için yatırılan Türk Lirası, Dolar, Euro gibi paralar; aracı kuruluşların banka hesabında bekliyor ve sahip olunan kripto paraların yetkisi de bu kuruluşlarda bulunuyor. Dolayısıyla paranızın her an ortadan kaybolma ihtimali var.
3-Kara Para Aklamak İçin mi kullanılıyor?
Kripto paralar vergi kaçırma, kanunsuz işler için para transferi gibi işlemler için de bir aracı olarak kullanılıyor. Kripto para piyasasındaki dudak uçuklatan para transferlerini devletlerin denetim altına alması muhtemel gözüküyor.
Türkiye için de durum farksız değil. Kripto para borsalarının bir kısmı yasal düzenleme ve denetleme istiyor. Kripto Paraların yasal bir düzenlemeye tabii tutulması yatırımcıların tercihinde de olumlu etki yapabilir.
4-Kripto Paralar Kolay Yoldan Zengin Olma Aracı mı?
İnternette özellikle sosyal medyada, kısa sürede çok fazla kar elde etmeye yönelik reklamlar çoğu insanın dikkatini çekiyor. Unutmamak gerekir ki kripto paralarla ilgili yatırım riskleri her zaman bulunuyor. Kripto paraların değerleri artış-azalış yönlü anlık ciddi değişkenlik gösterebiliyor. Yeteri kadar araştırma yapmanız durumunda, mümkün olduğu kadar az kayıpla iyi bir yatırım aracı olarak kullanabilirsiniz.
5-Kripto Paralar Mevcut Paraları Ortadan Kaldırır mı?
Kripto paraların geleneksel paraların yerini alır mı tartışması, Bitcoin'in 2017 Aralık ayında yaklaşık 20 Bin dolar değerine yükselmesi ile başlayan bir tartışmadır. Dolar'ın sınırlı bir grubun elinde toplanması, karşılıksız basılması gibi etkenlerden dolayı bir kesim için bir kurtarıcı olabilir.
Öte yandan kripto paraların sistemi; banka kartı, sanal alışveriş gibi sistemlerle benzerlik gösteriyor. Bu sistem çok da uzak olduğumuz bir sistem değil.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Eski Başkanı Naci Ağbal, Aralık 2020'de; 2021'in ikinci yarısından itibaren test için dijital para nezdinde çalışmalara geçileceğini açıkladı. Tüm bunlarla birlikte özellikle yakın gelecekte, geleneksel paraların ortadan kalkması pek mümkün gözükmüyor.