SERDAR SAĞLAM
Türkiye'nin son dönemde öncelikleri arasında vergi gelirlerini adil bir şekilde artırmak var. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ekonomide kayıt dışı bir alan bırakmak istemediklerine dikkat çekerek bu konuda attıkları adımları sıklıkla paylaşıyor. Vergi kaybının en büyük olduğu alanlardan biri ise tütün ve tütün ürünleri. Bu ürünler insan sağlığına verdiği zararın yanı sıra konunun uzmanlarının verdiği bilgilere göre yıllık 120 milyar lira civarlarında bir vergi kaybına neden oluyor. Buna yeni nesil nikotin ürünleri de eklendiğinde vergi geliri kaybının 160 milyar TL'yi aştığı belirtiliyor. 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV tutarı ise 309 milyar lira olarak açıklandı.
ÇOK ÇEŞİT, ÇOK TUZAK
Geçen hafta Mardin'e yaptığımız ziyarette kaçak tütün ürünleri piyasasını gözlemleme fırsatı bulduk. Kentte bu ürünler gerek dükkanlarda gerekse seyyar tezgahlarda rahatlıkla satılıyor. Vergisiz satıldıkları için de düşük fiyattan piyasaya sürülüyor. Bu ürünler hem daha ucuz fiyata sahip hem de Türkiye'deki bir takım kısıtlamalara tabi olmadan üretildikleri için daha geniş bir ürün gamı sunuyor. Türkiye'de yasal olarak üretilen tütün ürünleri caydırıcı etiket ve ambalaja sahipken kaçak ürünlerin tam tersine cezbedici, rengarenk ve özendirici ambalajlara sahip olduğuna şahit olduk. Bu durum gençlerin ve çocukların tütün ürünlerinden korumasına büyük zarar veriyor. Bu zararlı ürünler adeta şeker ve çikolata gibi çekici ambalajlarla satılıyor.
SAHTESİ DE VAR
Yasa dışı tütün ürünleri çeşitli kategorilere ayrılıyor. Kaçak sigara yurtdışında üretilmekte olan ve yasa dışı yollarla ülkemize getirilen fabrika üretimi ürünler. Sahte sigara ise yurtiçi veya yurtdışında lisans sahibi yasal üreticilerin marka isimleri ve logoları taklit edilerek üretilen ürünler. Bunların dışında kıyılmış tütün de sarmalık olarak yasa dışı yollardan satılıyor. Bu tütünün tüketime hazır versiyonu makaron da yasa dışı piyasasından önemli pay alıyor.