İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz, zincir marketlerin sadeci 'fahiş fiyat' değil birçok konuda kabahatinin çok olduğunu söyledi. İstanbul Ticaret Borsası'nın aralık ayı teclis toplantısında konuşan Kopuz "Pahalılık konusunda zincir marketlerin sorumluluğu az değil ama yol açtıkları sorunlar bununla sınırlı değil. Zincir marketlerin kabahatleri görünenden çok. Fiyatları beraber oluşturduklarına dair iddialar zaman zaman gündeme geliyor. Bir yıl önce Rekabet Kurulu 5 zincir marketin kartel niteliğinde anlaşma sağladıklarına kanaat getirdi ve deyim yerindeyse bunlara ceza yağdırdı. Geçen ay ise Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk yaptığı tespit edilen işletmelere büyük cezalar uyguladı. Yani tartışılan zincir marketlerin fiyat politikaları ile ilgili sabıkaları var ve defalarca cezalandırılmışlar" dedi.
HERKES MAĞDUR
Ancak pahalılığın bu marketlerin neden oldukları sorunlardan sadece biri olduğunu öne süren Kopuz, "Pahalılık tüketicileri yani hepimizi etkileyen bir sorun. Zincir marketler, sadece tüketicileri değil, çiftçimizden gıda üreticisi iş adamlarına, esnafımıza kadar herkesi mağdur ediyor. Çiftçinin ensesine binip uygun fiyata tedarik yapıyorlar ama uygun fiyata satmıyorlar. Bu nedenle hem tüketiciyi hem de üreticiyi mağdur ediyorlar" ifadelerini kullandı.
ÜRETİMDEN SOĞUTTU
Konuya ilişkin değerlendirmesine devam eden Kopuz, şöyle dedi: "Bununla da sınırlı kalmıyor, gıda üreticilerini sanayicilerini de süründürüyorlar ve üretimden soğutuyorlar. Piyasa hakimiyetleri dolayısıyla, pazar güçlerini kullanarak gıda üreticilerini zorladıkları anlaşmalar dayanılır gibi değil. Fiyat ve vade dayatması, raf kirası, son tüketim veya tavsiye edilen tüketim tarihi yaklaşırken yaptıkları iadeler gıdacıları mağdur ediyor. Birçok gıdacı bu marketlere tedarik yaptıkları için zor duruma düşüyor hatta iflas ediyor."
KÜÇÜK ESNAFI BİTİRDİLER
Ali Kopuz, bu durumdan esnafın zarar gördüğünü belirterek, "Esnafımızın yaşadıkları zaten yıllardır hepimizin gözü önünde oluyor. Yaptıkları kampanyalarla küçük esnafa yaşama hakkı tanımıyorlar. Küçük esnafı bitirdiler. Bir zamanlar 80 binin üzerinde bakkal varken şimdi bu sayı 30 binin de altına düştü. Sadece bakkallar değil zücaciyeciler ve kırtasiyeciler gibi esnafımız da yapılan kampanyalardan etkileniyorlar. Bu gidişle esnaf kalmayacak" dedi.
MESAFE VE ÜRÜN ŞARTI GETİRİLSİN
Kopuz, ayrıca Hal Yasası ile Perakende Yasası'nın bir an önce düzenlenerek yürürlüğe girmesi gerektiğini dile getirerek, "Yeni çıkarılacak Perakende Yasası'nda her şeyden evvel bir süre ve mesafe şartı konularak küçük esnafımızın önü açılmalıdır. Bu tedbirlerin yanı sıra, ulusal zincir marketlerde zücaciye, kırtasiye, mobilya ve teknolojik ürünler de satılabilmekte. Bu konuda da bir çerçeve belirlenmeli ve bu ürünlerin satılabileceği noktalar esnafın lehine olacak şekilde düzenlenmelidir. Tüm bu önlemlerin, hem vatandaşın daha uygun fiyatlarla ihtiyacını karşılamasını, hem esnafımızın nefes almasını, hem de enflasyonun düşmesini sağlayacağına inanıyorum" diye konuştu.
FIRINCILARI HAMMADDE ALIMINA ZORLUYORLAR
ZİNCİR marketlerin fırıncıları mağdur ettiğinibelirten Kopuz, şu ifadeleri kullandı: "Alacakları ekmeğin alım fiyatını belirleyip, fırıncılara dayatıyorlar. Temel gıda maddelerinde % 20 kâr marjını aştıkları için de fırıncılara hizmet faturası keserek bu farkı tahsil ediyorlar. Un alımlarını kendilerinden yapmaya zorluyorlar. Sadece un değil, birçok maddeyi kendilerinden almayı, hatta hangi ilaçlama şirketiyle çalışacağını bile dayatıyorlar. Buna eskiler 'Rabbena, hep bana' derlerdi. Bunlarınki de ona benziyor."