Adalet Bakanlığı, yargıda iş yükünü azaltmak amacıyla yeni bir düzenleme daha hazırladı. İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı’yla iş mahkemelerinde dava açılmadan önce arabulucuya gidilmesi zorunluluğu getiriliyor. Düzenlemeyle 500 bin dava mahkemeden önce arabulucuya gidecek. İşçilerin yıllarca süren alacakları ile ilgili süreç kısa sürede karara bağlanabilecek.
ÖNCE ARABULUCUYA GİDECEK
Hükümetin 2016 Eylem Planı'ndaki adımlardan olan bu düzenleme, bugünden itibaren ilgili kurumlara görüşe gönderilecek. İşçi alacağı ile işe iade talebiyle açılacak davalarda, dava öncesi arabuluculuğa başvurmak zorunlu hale gelecek. Arabulucuya başvurmadan doğrudan iş mahkemesine açılan davalar usulden reddedilecek. İş mahkemesinin dosya yükünü hafifletecek çalışma, işçi ve işverenin kısa sürede sonuca ulaşmasını sağlayacak.
YENİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Yeni kanun taslağına göre, iş uyuşmazlıkları yönünden sorun yaşayan vatandaş, işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne başvuracak.
ÜÇ HAFTADA SONUÇLANACAK
Uzlaşmazlık yaşayan taraflar, komisyonlarda hazır bulunan listelerden bir arabulucu üzerinde anlaşacak. Tarafların herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşamamaları halinde, arabuluculuk bürosu kendiliğinden bir arabulucu görevlendirecek. Arabulucu, başvuruyu üç hafta içinde sonuçlandıracak. Arabuluculuk ücretini karşılamak için adli yardıma ihtiyaç duyan taraf, sulh hukuk hâkiminin kararıyla adli yardımdan yararlanabilecek.
Tazminatta zamanaşımı süresi 2 yıl
Taslakla getirilen düzenlemelerden bazıları şöyle:
Taslakla, yıllık izin ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı gibi feshe bağlı alacaklar için 2 yıllık zamanaşımı süresi öngörülüyor.
İşe iade davaları için İş Kanunu'nda belirtilen bir aylık süre, artık arabulucuya başvuru için öngörülüyor. Arabulucuda anlaşılamazsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde dava açılması gerekecek.
Taslağa göre, mahkemece işe iadesine karar verilen işçi, işe başlatılmadığı takdirde, işçinin feshe bağlı olan kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücretine ilişkin alacaklarının hesabında mahkemece geçersiz sayılan fesih tarihi esas alınacak.
Yargıdaki yük hafifleyecek
2015 yılı sonu itibarıyla ilk derece mahkemelerindeki 3 milyon 400 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının yaklaşık yüzde 18’i; Yargıtay’daki 750 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının ise yaklaşık yüzde 30’u iş hukukundan kaynaklanıyor. 2015 yılı sonu itibariyle faaliyette olan 293 adet iş mahkemesinde 356 iş hâkimi görev yapıyor. 767 asliye hukuk mahkemesi, iş mahkemesi sıfatıyla iş uyuşmazlıklarına bakıyor. İş davalarının yıllık ortalama görülme süresi 2010 yılında 466, 2011 yılında 488, 2012 yılında 483, 2013 yılında 381, 2014 yılında ise 417 gün oldu.
İşe iade süresinde 1 aylık mutabakat
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatıyla ilgili dava açılmadan önce SGK'ya müracaat zorunlu olacak.
Tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları halinde, anlaşma tarihinden itibaren 1 ay içinde başvuru aranmaksızın işçiyi işe başlatılması zorunlu olacak.
İş mahkemeleri düzenleniyor
HAKKI KURBAN
Tasarıyla, iş mahkemeleri, HSYK'nın görüşüyle, tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde, Bakanlıkça ihtiyaç görülen yerlerde olacak. SGK veya İş-Kur'un taraf olduğu uyuşmazlıklardan doğan davalar da bu mahkemelerin görev alanları arasında yer alacak.
Uzlaşma yoluyla çözülecek
Yeni dönemde iş mahkemeleri; Basın Kanunu, Deniz İş Kanunu, hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren arasında doğan her türlü hak iddialarına ilişkin hukuk uyuşmazlıklarına bakacak. Uzlaşma yöntemiyle 500 bin davanın mahkemelere gitmeden çözüme kavuşturulması hedefleniyor.