Pandemi tüm dünyada öngörülemeyen bir süreç yarattı. Panikle geçen birinci dalgadan sonra, aşı umudu hastalığın ikinci dalgasının biraz daha sakin geçirilmesini sağlasa da mutasyon haberleriyle dünya tekrar alarma geçmiş durumda. Makina İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu, bütün ülkelerin ayakta kalma savaşı içinde olduğunu; sektörlerin ve firmaların durumunun da çok farklı olmadığını ifade ediyor. Modern hayatın vazgeçilmezi olan makinelerin ticaretinin devam ettiğini, ancak o cephede de sıkıntılar yaşandığını anlatan Karavelioğlu, “Dünya makine ihracatının 2020’yi 300 milyar dolar kayıp ve yüzde 12 daralmayla kapatacağı tahmin ediliyor. Biz ise kaybımızı yüzde 5 seviyesinde tutmayı başaracağız” diyor.
Ekim ayında makineciler olarak ihracat rekoru kırdınız. Kasım rakamları nasıl?
Ekimde 1.7 milyar dolarla tarihimizin en yüksek ekim ayı ihracat rakamını gerçekleştirmiştik. Kasımda da geçen yılın aynı ayına göre 66 milyon dolar artışla 1,6 milyar dolara ulaştık. Yılın ilk 11 ayında Türkiye’nin makine ihracatı 15,3 milyar dolara ulaştı. Üretimimiz ve kapasite kullanım oranlarımız artıyor. Almanya, ABD ve İngiltere gibi pazarlarda geçen yılın rakamlarına çok yaklaştık. Rusya pazarında ise ihracatımızı yüzde 21,6 artırdık.
Şirketlerde durum nasıl?
Kasım ayında koronavirüsün makine imalatçısı firmalara etkisini tespit etmek üzere yeni bir araştırma yaptık. Ve salgının ilk zamanlarına göre sektörün özgüveninin arttığını gördük. Şirketler bu krizi lehine çevirebileceklerine inanıyoryorlar. Birinci dalgada firmaların yarısı ciro kaybı yaşamıştı, 10 ay sonunda bu yüzde 27’ye geriledi. Firmaların yüzde 70’ten fazlası ihracat gelirinde kayıp yaşamadan yılı tamamlayacağını söylüyor.
Yıl sonu itibarıyla rakamlar nasıl olacak?
Dünya makine ihracatının 2020 sonunda 300 milyar dolar kayıpla yüzde 12 daralacağı tahmin ediliyor. Biz kaybımızı yüzde 5 seviyesinde, 1 milyar doların altında tutmayı başaracağız.
Virüsün mutasyona uğradığı söyleniyor. Makine sektörü 3. dalgaya hazır mı?
Biz, karantina dönemini ihracatımızın yarısından fazlasını yaptığımız AB ile ilişkilerimizi geliştirmek için kullandık. Kabiliyetlerimizi iyi anlattık; güvenlerini pekiştirdik. İkinci ve muhtemel üçüncü dalgaya hazırlanabilmek için bu kaçınılmazdı. Doğu’ya yani Çin, Hindistan gibi ülkelere mal satmanın güçlükleriyle en iyi başa çıkan imalatçıların bizim sektörden. Yeni bölgesel anlaşma, oralara sadece mal alıp satmak için değil üretmek için de gitmek gereğini doğuracak.
2021’e dair beklentileriniz nasıl?
Ana pazarlarımızdan Almanya’nın dünyadan makine ithalatı yüzde 13 düşerken Türkiye’den makine ithalatı yüzde 6 azaldı. Dünyadan makine ithalatı yüzde 19 düşen İngiltere’nin bizden ithalatı sadece yüzde 3,1 azaldı. Bu örnekler 2021’i daha verimli geçireceğimizin işareti.
İSVEÇ VE ABD BİZDEN EN ÇOK MAKİNE ALIYORLAR
Hangi ülkelere makine satıyoruz?
200’den fazla ülkeye makine ihraç ediyoruz. Bu ülkelerin 30’unda Türk makineleri, ithal ettikleri Türk mallarının içinde birinci sırada geliyor; ABD, İsveç, Arjantin, Nijerya, Vietnam bu ülkeler arasında. Bu ülkeler Türkiye’den en çok makine ithal ediyor.
En çok hangi sektöre ilişin makineler alınıp, satılıyor?
Yılın ilk 10 ayı itibarıyla ihracatı 1 milyar doları aşan ürün gruplarımız soğutma makineleri ve klimalar, içten yanmalı motorlar ve aksamları, yıkama ve kurutma makineleriyle inşaat ve madencilikte kullanılan makineler oldu.
ÇİN’İN KURAL TANIMAZLIĞI DÜNYANIN GÜNDEMİNDE
Makinede ihracatın ithalatı karşılama oranı dengede değil. Bu konuda nasıl önlem alınabilir?
Türkiye dünyada en çok makine teçhizat yatırımı yapan ülkeler arasında. Bu ithalatı da artıracak bir durum. Ancak önemli olan, ithalatın yerli imalatı boğup yok etmesine izin vermemektir. Yatırım teşvik mevzuatımız, teşvikli yatırımlarda yerli imalatı öncelemiyor, tersine ithalatı kolaylaştırıyor. Çin’in bütün dünyaya makine ihracatı yüzde 5 ila 27 azalmışken Türkiye’ye makine ihracatı 10 ayda bir buçuk katına çıktı. Bu dönemde Çin’in rekabette kural tanımazlığı sadece AB’nin değil, bütün dünyanın gündemi haline geldi. Tüm dünyanın Uzakdoğu’nun dampingli mallarına karşı hızlı tedbirler alarak kendini haksız rekabete karşı koruduğu bu dönemde biz de tedbirler geliştirmeliyiz. Bu tedbirleri sabırsızlıkla bekliyoruz.
TÜRKİYE’DE İHRACATÇILARIN 3’TE 1’İ MAKİNE SATIYOR
Türkiye’deki makinecilerin ne kadarı ihracatçı?
İmalatı yüksek ihtisas isteyen bir iş olmasına rağmen, Türkiye’de en çok ihracatçısı bulunan mal, makinedir. Türkiye’deki aktif ihracatçı firma sayısının pandemi nedeniyle 76 bine düşmüş durumda. Ve bunların 25 bini makine ihracatçısı. Tabii bu sayının yarıdan fazlasını da 50 bin doların altında ihracat yapan mikro işletmeler. Bu firmaların sayısında ciddi bir artış var çünkü makine dış ticareti, dünya ticareti içinde hacmi en büyük alan.