İşten ayrılmayı ya da çıkarılmayı düşünen çalışanların önem vermesi gereken bir konu İhbar Tazminatı... Birçok kişi işten ayrılıyor ya da çıkartılıyor. Peki bu insanların ne gibi haklara sahip olduğunu nereden öğrenmeleri gerekir? İhbar tazminatı, işveren ve işçinin bilmesi gereken en önemli konulardan birisidir. Sadece çalışanların değil iş verenlerinde yakından ilgilendiği İhbar Tazminatı işçinin iş kanunundan doğan hakkıdır. İhbar Tazminatı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
İşçi ve işveren arasında anlaşmazlık konusu olan tutarlardan bir tanesi de ihbar tazminatıdır. İşveren ve işçinin bilmesi gereken en önemli konulardan birisidir. İhbar tazminatı işçinin işten haber verilmeden veya ihbar süresi bitiminden önce işveren tarafından işçiye ödenmek zorunda olan tutardır. Bu durum tam tersi için de geçerlidir. Yani işçi kanununda belirtilen süreler dahilinde haber vermeden işin bırakılması durumunda işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaktadır. İhbar tazminatında amaç, çalışanın ya da işverenin işi bırakma ya da işten çıkarma niyetlerini makul bir
İHBAR SÜRELERİ NASIL BELİRLENİR?
Aşağıda bulunan listede işte bulunma süresine (kıdemine) göre ihbar süresi nasıl hesaplanır, ihbar
İş Sözleşmeleri;
Yukarıda belirtilen iş sözleşmelerinde yer alan bildirim süresine uymadan fesih eden taraf, söz konusu
sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak karşı tarafa ödemekle yükümlüdür.
İHBAR TAZMİNATI ALMA ŞARTLARI – KOŞULLARI NELERDİR?
4857 sayılı iş kanununun 17. Maddesi gereğince iş sözleşmeleri fesih edilmeden önce diğer tarafa
yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Buna göre 6 aya kadar süren çalışmalarda 2 hafta, 6 ay ile 1.5
yıl arası süren çalışmalarda 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arası süren çalışmalarda 6 hafta, 3 yıldan uzun
süren çalışmalarda ise 8 hafta bildirim süresi uygulanmaktadır. Yani bu uygulanan sürelerden önce iş
sözleşmesinin fesih edileceği karşı tarafa yazılı olarak bildirilmelidir. Aksi halde ihbar tazminatı
ödenmesi zorunludur.
Performans, işçinin davranışları, işin işverenin veya işyerinin gereklerine veya herhangi başka sebeple
iş sözleşmesini fesih etmek isteyen taraf, sözleşmenin fesih edileceğini bu sürelere bağlı olarak karşı
tarafa bildirmekle yükümlüdür. Bunun aksi durumunda ihbar tazminatı öder.
Öte yandan iş sözleşmelerinin işveren tarafından deneme süresi içinde veya 4857/25 ile belirtilen
esaslar içerisinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmez. İş sözleşmesinin işçi
tarafından haklı nedenlerle feshi durumunda yine aynı bildirim süreleri geçerli olup, haksız bir
nedenden dolayı sözleşmenin feshi durumunda ise işverenin ihbar tazminatı hakkı doğabilir.
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi ihbar tazminatı alabilir mi?
İş sözleşmelerinin feshinden önce yukarıda belirttiğimiz ihbar sürelerine bağlı kalınarak diğer tarafa
yazılı bildirimde bulunulması zorunludur. İşten kendi isteğiyle ayrılan yani istifa eden işçi sağlık
kuralları, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık veya işin durması benzeri nedenler dışında işten
ayrılmalarda işverene bildirim süreleri dikkate alınarak yazılı bildirimde bulunmak durumundadır.
İşçinin kendi isteğiyle istifa etmesi işten ayrılması durumunda, ayrılma nedeni herhangi bir önem
taşımaksızın ihbar tazminatı alma hakkını kaybetmektedir. İşten ayrılmanın belirttiğimiz nedenler
dışında bir gerekçe ile gerçekleşmesi ve işçinin bildirim süresine uymadan işi bırakması halinde
işverenine ihbar tazminatı ödemek zorunda kalacaktır.
İşçinin hangi miktardaki devamsızlığı halinde iş akdi tazminatsız ve ihbarsız fesih edilebilir?
İşverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki gün veya bir ay
içerisinde iki defa, herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, ya da bir ayda üç iş günü işe devam
edilmemesi durumunda hizmet akdi tazminat veya ihbarsız feshedilebilir. Burada bir ay olarak
belirttiğimiz süre işçinin ilk devamsızlık yaptığı tarihten sonra kapsanan 30 günlük zaman dilimidir.
İhbar tazminatından ne tür kesintiler yapılır?
İhbar tazminatı üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi (%0.759) kesintisi yapılır.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır. İş Kanunu’na göre ihbar tazminatının
hesaplanmasında esas alınacak süreler yukarıda belirttiğimiz gibidir. İhbar süresi tespit edildikten
sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir
vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır.
Örneğin son 30 günlük brüt maaşı 3.000 TL olan ve 6 yıl çalışan bir işçiye:
8 haftalık brüt ücreti kadar ihbar tazminatı ödenmelidir,
3.000 / 30 gün = 100 TL günlük,
100 x 7 gün = 700 TL haftalık,
8 hafta x 700 = 5.600 TL Brüt İhbar Tazminatı
Gelir vergisi: 5.600x%15 = 840 TL,
Damga vergisi: 5.600x%0.66 = 36.96 TL,
5.600 – (840 + 36,96) = 4723,4 TL Net İhbar Tazminatı ödenir.