Tarım ve Orman Bakanlığı gıda ürünlerinde taklit veya tağşiş yapan markaları ve ürünlerini teşhir etmeye devam ediyor.
Son olarak yürütülen denetimlerin yanı sıra, tüketiciler tarafından yapılan ihbar, şikayet, CİMER ve Alo 174 Gıda Hattı başvuruları neticesinde 229 firmaya ait 386 parti üründe taklit, tağşiş yapıldığı veya ilaç etken maddesi ilave edildiği tespit edildi.
Bakanlık tarafından paylaşılan bilgilere göre gıdalardaki hile; içeceklerde ve takviye edici gıda ürünlerinde ilaç etken maddesi, ballarda ise taklit ve tağşiş şeklinde ortaya çıkarken kuru yemiş kategorisindeki antep fıstığı ürününde yer fıstığı, şekerli mamullerde ilaç etken maddesi ve glukoz, salça ve baharatlarda gıda boyası, bitki, çay ve kahve ürünlerinde ilaç etken maddesi ve gıda boyası, süt ve süt ürünlerinde nişasta, jelatin ve bitkisel yağ, kırmızı et ve et ürünlerinde; domuz eti, tek tırnaklı eti, at eti, soya, kanatlı eti, sakatat, deri dokusu ve baş eti olarak saptandı.
Uygulamanın başladığı 2012 yılından bu yana ise 1443 firmaya ait 3 bin 202 parti ürün teşhir edilmiş oldu.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın denetimlerinin yanı sıra gıdalardaki hilelerin özellikle piyasada öne çıkan kimi firmalarda dahi yapılabiliyor olması üretim yerlerinde bu işlerin denetimiyle sorumlu olan gıda mühendislerinin durumunun da sorgulanmasına yol açtı.
MESLEĞİN GEREĞİNİ YERİNE GETİREMİYORLAR
Konuyla ilgili konuşan Gıda Mühendisleri Derneği Başkanı Abdussamed Boyu, fabrikalardaki gıda mühendislerinin mesleği gereği yerine getirmesi gereken denetim işinden çok ilgi alanı olmayan çok sayıda işi yapmak zorunda kaldığını bunun temelinde ise ekonomik kaygılar bulunduğunu ifade etti.
Boyu, bu tarz hilelerin büyük oranda önüne geçilmesini sağlayacak çözümün ise; gıdada en kritik konumda bulunan gıda mühendislerinin maaşlarını, iş verenin parayı yatırdığı devletin kontrolünde olan bir sistem üzerinden alması gerektiğini kaydetti.
DAHA FAZLA KAR ETME HIRSI
Gıdadaki hilenin en temel nedenin üreticinin daha fazla kar etme hırsı olduğuna değinen Boyu, ''Küçük üreticilerin rekabet etme gücünün azlığı da önemli etkenlerden. Ayrıca bazı işletmeler mevzuata çok hakim de değiller. Bu nedenle ya bilmediklerinden ya da maliyeti düşürerek daha fazla kar elde etmek için bu tarz hilelere başvuruyor.'' dedi.
HİLEYE AÇIK ÜRÜNLER
Bakanlık tarafından son yayınlanan listede de görüldüğü gibi et ve süt ürünlerinde yaygın olarak taklit ve tağşiş yapıldığını, çünkü yapı olarak hileye çok açık ürünler olduğunu dile getiren Boyu, zeytinyağı ve bal ürünlerinin ise hile sıklığı bakımından bu iki gurubu izlediğini, yapılan hilenin ekonomik getirisi, piyasada kalma süresine bağlı yakalanma riskinin azlığı ve cezaların yeterli olmamasının da etkenler arasında olduğunu kaydetti.
FİYAT-KALİTE DENGESİNE DİKKAT!
Gıda üzerindeki hilelerin tespitinin bazı durumlarda tüketicilerin değil biz teknik insanların dahi anlayamayacağı boyutta olduğunu, bunların da ancak laboratuvar analizleriyle tespit edilebileceğine vurgu yapan Boyu, ''Ama yine de tüketici bazı noktalara dikkate etmeli. Örneğin fiyat kalite dengesine dikkat edilmeli, ambalajlı ürün tercih edilmeli, etiket bilgileri kontrol edilmeli, üretim ve son tüketim tarihlerine bakılmalı. Kaynağı, içeriği, üreticisi belli olmayan ürünler tercih edilmemeli. Bilinen, güvenilen firmaların ürünlerini alınmalı. Fırın lokanta gibi küçük ölçekli işletmelerde ürün içerikleri sorgulanmalı. Çalışanların kişisel hijyenine dikkat edilmeli ve gerektiğinde üretim alanları kontrol edilebilmeli. İşletme kayıt/onay belgeleri olup olmadığı sorgulanmalı.'' diye konuştu.
Alışveriş esnasında ya da sonrasında herhangi bir uygunsuzluk görülmesi durumunda CİMER ve Alo 174 Gıda Hattına bildirilmesi gerektiğinin altını çizen Boyu, bu bildirimlerin uygunsuzlukların tespitinde önemli role sahip olduğunun da unutulmaması gerektiğini belirtiyor.
GIDA GÜVENLİĞİ DERSİ OKUTULSUN
Hilelerin önüne geçilmesi için etkin bir denetim ve kontrolün en önemli çözüm basamağı olduğunu buna ilave olarak ise küçük yaşta başlayan gıda eğitimleri ile bilinçlenmenin yolunun açılması gerektiğine de dikkat çeken Boyu, ''Gıda Güvenliği ve Sağlıklı Beslenme Dersi orta öğretimde müfredata girmeli. Tüketici kısmında ise etkin denetim olana kadar ve gıda üzerine Sivil Toplum Kuruluşlarını bilgilendirmelerini ve eğitimlerini takip etmeleri önem arz etmektedir. Örneğin bizler okullarda öğrenci ve velilere güvenilir gıda tüketimi seminerleri vererek bilinçlendirmeye çalışıyoruz.'' dedi.
Türkiye'de 30 bin civarında gıda mühendisi bulunduğunu kaydeden Boyu, gıda mühendislerin iş yerlerinde denetim etkinliğine ilişkin ise çarpıcı noktalara dikkat çekti.
SAÇMA SAPAN İŞLER TALEP EDİLİYOR
Gıda mühendislerinin maalesef firma sahiplerini istediği doğrultuda görevlerini uygulayabildiklerini bundan dolayı da devletin sektördeki gözü kulağı olan gıda mühendislerinin özgürce bir çalışma ortamı olmadığından işini hakkıyla yapamadığına değinen Boyu, kimi işletmecilerin mühendisinin teknik bilgilerinden faydalanması gerekirken saçma sapan işler talep ettiğini ve çoğu yerde sadece yasal bir zorunluluk olduğu için çalıştırıldığını söyledi.
MAAŞLARI DEVLET KONTROLLÜ YAPI ÜZERİNDEN ALALIM
Gıda Mühendisleri Derneği olarak bu sorunun ortadan kalkması için kamu destekli bir yapının kurulması ve gıda mühendislerinin patronların himayesinden çıkması gerektiğini kaydeden Boyu, ''Biz devletin memuru olalım demiyoruz, sadece bizi devlet yönlendirsin istiyoruz. Onun içinde bir havuz sistemi kurulsun istiyoruz ve gıda işletmesi sahipleri bu havuz üzerinden mühendis ihtiyaçlarını ilgili bakanlığa bağlı birimlere aktarsın ve birimlerin yönlendirmesi ile mühendisler söz konusu işletmelerde iş başı yapsın ama maaşını yine çalıştığıişletme sahibinin para yatırdığı havuz sistemi üzerinden alsın. Aksi halde iş kaybetme kaygısı nedeni ile patronların uygun olmayan üretim şekillerine de ses çıkaramayan bir sistem olarak süreç devam edecek.'' diye konuştu.
Boyu'nun gündeme getirdiği iddialara ilişkin konuşan gıda mühendisleri ise asıl işlerini yapamamaktan ve maaşlar üzerinde oynanan oyundan dert yakınıyor.
HAPİS VE PARA CEZASI GELİYOR
Öte yandan kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak gıdaları üreten, ithal eden, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya sunan gıda işletmecilerine hapis ve adli para cezası verilmesini öngören düzenleme Meclis'e geldi.
Bu gıdaları üreten, ithal eden, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya sunan gıda işletmecilerine 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 1000 günden 5 bin güne kadar adli para cezası verilmesi öngörülüyor.
Fiilin 2 yıl içinde tekrarı durumunda gıdayı üreten, ithal eden, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecisi 5 yıldan 10 yıla kadar gıda sektörü faaliyetinden men edilecek.
(YeniŞafak)