Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre Türkiye önemli bir eşiği geride bıraktı. Türkiye ekonomisi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 4, yılın tamamında ise yüzde 4.5 büyüme kaydetti. Böylece Türkiye üst üste 14 çeyrektir büyüme kaydetmiş oldu. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla (GSHY) ise 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 75 artarak 26 trilyon 276 milyar 307 milyon lira olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre dolar cinsinden GSYH ise kritik barajı geçerek 1.12 trilyon dolar oldu.
OECD İKİNCİSİ OLDUK
Türkiye, geçen yılın son çeyreğinde, yıllık bazda, ekonomik büyüme verisi açıklanan OECD'ye üye ülkeler arasında en hızlı büyüyen ikinci ekonomi olarak kayıtlara geçti. Sıralamada yüzde 4.3 ile ilk sırada Hırvatistan yer alırken, Türkiye'yi yüzde 2.2 ile Slovenya takip etti. G20 ülkeleri arasında yüzde 5.2 ile en hızlı büyüyen ülke Çin oldu. Bu ülkeyi yüzde 5 ile Endonezya izlerken, Türkiye ise listede üçüncü sırada yer aldı. Avrupa Birliği (AB) ülkelerine ilişkin çeyreklik büyüme tahminlerinin gerçekleşmesi durumunda da Türkiye, bu ülkeler arasında ekonomisi en hızlı büyüyen ülke konumuna gelecek. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde ise 2023 yılında en çok büyüyen sektör yüzde 9 ile finans ve sigorta faaliyetleri oldu.
İNŞAAT % 7.8 BÜYÜDÜ
İnşaat yüzde 7.8, hizmetler yüzde 6.4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4.6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3.8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2.7, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1.3, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1.2 ve sanayi yüzde 0.8 büyüdü. Tarım sektörü ise yüzde 0.2 geriledi. Ekonomistler, 2023 yılının 4. çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3.97 büyümesini öngörmüştü. Ekonomistlerin 2023 yılının tamamına ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 4.4 düzeyinde olmuştu.
KİŞİ BAŞINA GELİRDE REKOR
Türkiye ekonomisi 2023'te 1 trilyon dolarlık büyüklüğü aşarken, kişi başı gelirde de rekor seviye görüldü. TÜİK verilerine göre, kişi başına GSYH 2023 yılında cari fiyatlarla 307 bin 952 TL, ABD Doları cinsinden 13 bin 110 olarak hesaplandı. Böylece Türkiye'nin 'orta gelir tuzağı'ndan kurtulması için 736 dolar kaldı. Kişi başı gelir daha önce 2016'da 12 bin 600 dolar seviyesiyle rekor kırmıştı. Bir ekonominin belirli bir kişi başına gelir düzeyine ulaştıktan sonra orada sıkışıp kalması haline orta gelir tuzağı deniliyor. Dünya Bankası, 4 bin 466-13.845 dolar arasında olanları "yüksek-orta", 13 bin 846 dolar ve daha yüksek olanlar da "yüksek" gelirli ülkeler olarak tanımlıyor. Türkiye, Dünya Bankası tanımıyla halen yüksek-orta gelir ülkeler sınıfında bulunuyor.
TÜRKİYE OECD İÇİNDE İKİNCİ*
Ülke Değişim (%)
Türkiye 4.0
Çin .2.0
Endonezya 5.0
Hırvatistan 4.3
ABD 3.2
Meksika 2.5
Slovenya 2.2
Slovenya 2.2
Belçika 1.5
Belçika 1.5
Fransa 0.7
Norveç 0.5
(*) Son çeyrek baz alındı.
BÜYÜME ORANLARI
Yıllar Büyüme (%)
2010 8.6
2011 11.0
2012 4.8
2013 8.7
2014 4.9
2015 6.0
2016 3.3
2017 7.5
2018 3.1
2019 0.9
2020 1.7
2021 11.8
2022 5.3
2023 4.5
HEDEF SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz "Bölgemizi etkileyen olumsuz jeopolitik gelişmelerin yaşandığı, depremin yaralarının sarıldığı, küresel ticari faaliyetlerin azaldığı bir dönemde sağlanan büyüme, ekonomimizin gücünü göstermektedir. Amacımız istikrar içinde, sürdürülebilir büyüme ile Türkiye Yüzyılı'nda ülkemizi daha ilerilere taşımak, halkımızın sosyal refahını kalıcı olarak artırmaktır" dedi.
PROGRAM SONUÇ VERİYOR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen yıl büyümenin yaklaşık üçte birinin üretken kapasiteyi artıran makine ve teçhizat yatırımlarından geldiğini belirterek, "Güçlü şekilde desteklediğimiz yatırım ve ihracatla daha nitelikli büyümeye doğru yol alıyoruz" dedi.
BÖLGESEL SORUNLAR İÇİN ORTAK ÇALIŞALIM
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, G20 toplantıları kapsamında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan ile bir araya geldi. Görüşmede, ikili ilişkilerin önemi vurgulanırken, kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele ile bu kapsamda yaptırımların uygulanması da dahil olmak üzere önemli bölgesel sorunları çözmek için Türkiye ile ABD'nin birlikte nasıl çalışabileceği ele alındı. Yellen, "Türkiye ve ABD'nin önemli bölgesel sorunları çözmek için nasıl birlikte çalışabileceğini Bakan Mehmet Şimşek ile görüştüm. İkili ilişkilerimizin önemini de vurguladım" dedi.
İŞ DÜNYASI: 'TÜRKİYE YÜZYILI'NA YAKIŞTI
MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı: Milli ekonomi, pozitif büyüme eğilimini üst üste 14'üncü çeyreğe taşıyarak "Türkiye Yüzyılı" iddiasına yaraşır bir başlangıç yaptı. MÜSİAD olarak, söz konusu büyüme oranlarının 2024 yılı için de çok büyük bir motivasyon kaynağı olacağına inanıyoruz.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç: Büyümenin 14 çeyrektir sürmesi pozitif bir gelişme. 2023'te tüketimin katkısı öne çıkarken, iş dünyası olarak 2024'ün katma değerli dış taleple fark oluşturacak bir yıl olması için çalışacağız.
ASKON Başkanı Orhan Aydın: Rotamız, OVP hedeflerinden sapmadan üretimle büyüyen kalıcı sürdürebilir bir ekonomik büyümedir. Özellikle son çeyrekte kamu maliyesinde görülen harcamalarda tasarruf tedbirlerine uyulduğunu görmek OVP hedeflerine de uygun gösterilmektedir.
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran: Bu başarı enflasyonla mücadele edilirken gerçekleşti. Küresel ekonomide yaşanan sıkıntılara, asrın deprem felaketinin etkilerine rağmen, bu büyümesi Türkiye'nin güçlü ve istikrarlı yapısını gösteriyor.