Gaziantep'te mültecilerin açtığı firma sayısı 666'ya ulaştı

Avrupa'nın gözü bu ara yüzbinlerce mülteciyi ağırlayan sınır kenti Gaziantep'te. Peki 500 bine yakın Suriyeliyi barındıran şehirde neler oluyor? GSO Başkanı Konukoğlu anlattı: Gelen Suriyeliler işlerini de taşıdı. Hem sanayiye hem de hizmet sektörüne yatırım yapıyorlar.

ŞENAY BÜYÜKKÖŞDERE

senay.kosdere@aksam.com.tr

Almanya Başbakanı Angela Merkel geçtiğimiz günlerde mültecileri yerinde incelemek için Türkiye'deydi. Merkel'in  geldiği şehir ise sınır kenti Gaziantep oldu. Avrupa'nın gözü bu dönemde Gaziantep'in üzerinde çünkü şehir Suriye kaynaklı göçten en ağır etkilenen kentlerin başında geliyor ve yüzbinlerce mülteciyi barındırıyor. Kuşkusuz  son birkaç yıldır yaşanan mülteci akını şehirde tüm dengeleri değiştirdi. Kiralar fırladı, hayat pahalandı. Yerli halk, pek çok iş fırsatını Suriyelilerle paylaşmak durumunda kaldı. Peki şimdi durum nasıl, zamanla taşlar yerine oturdu mu. Gaziantep Sanayi Odası Başkanı ve Sanko Holding Yönetim Kurulu Üyesi Adil Sani Konukoğlu'na sorduk… 

Türkiye bir süredir ciddi bir mülteci göçüyle karşı karşıya. Gaziantep de göç alan kentlerin başında geliyor.. Kaç oldu şehirdeki mülteci sayısı?

350 bin tane kayıtlı mülteci var. Herhalde bir 100 bin civarı da kayıtsız varsa, şehirde 500’bine yakın mülteci var demektir. Biz bu insanlara yardım etmek gerektiğine inanıyoruz. Biz onlara sahip çıkmak zorundayız. Neticede bizim komşularımız. Her şey bir tarafa. Bu bir insanlık görevidir. Biz atalarımızdan gördüğümüzü uygulamak zorundayız. Atalarımız kapılarına gelen insanı boş çevirmemiştir. Kapına geldiyse ve derman diliyorsa yardım etmek zorundasın. Makro açıdan baktığımızda da ekonomide belirli bir durağanlık var ama genel olarak dünya ekonomisinde sıkıntı var. İhracat yaptığımız ülkelere bir bakın… 

GİRDABIN İÇİNDE % 4 BÜYÜDÜK

İhracat yaptığımız ülkelerde mi sorun var?

Avrupa 2008 yılından beri kendini toparlayamıyor. Amerika toparlamış gibi görünse de hala toparlayamadı. Petrol geliri olan ülkelerin ekonomileri bozuldu. Hiç kimsenin bütçeleri tutmadı. Böyle olunca ister istemez insanlar 'işsiz kalabilirim' düşüncesiyle tasarrufa yöneliyorlar. Hükümet liderleri yukarıda ne derlerse desin, Merkez Bankası başkanları istediklerini söylesin. İşsiz kalma korkusu insanları tasarrufa yönlendiriyor. Bizim sattığımız ürünlerin yüzde 80'i tüketim malı. İnsanlar tüketmezse ekonomiler büyümez. Böyle bir girdabın içinde Türkiye geçen yıl yüzde 4 büyüdü. Bizim gönlümüzde yatan büyüme yüzde 8-9’lar ama ancak dünya konjonktörü buna müsaade ederse bu rakamlara ulaşabiliriz. Rusya’daki devalüasyonu unutmayalım, getirip Rusya’daki konuyu sadece uçak krizine bağlarsak hata yapmış oluruz. Onun öncesinde de zaten biz Rusya’ya ürün gönderemez hale gelmiştik. 

TİCARET HACMİ BÜYÜYOR

Peki Gaziantep'e dönecek olursak. Şehrin ekonomisi nasıl etkilendi mültecilerden? 

Şehrin ekonomisini iki taraflı etkiledi. Biz daha önce Gaziantep'te her gün Suriye’den Halep'ten gelen insanları ağırlıyorduk. Günde 2 bin, 2 bin 500 kişi geliyordu. Bu gelen insanlar şehrin içinde alışverişlerini yapıp tekrar ülkelerine dönüyorlardı. Yılda 300-400 milyon dolarlık bir ticaret hacmine ulaşmış durumdaydık. Tabii mülteciler şehrimize geldiğinde, ilk etapta bir sıkıntı oldu. Bunların çoğu peşin parayla ev tuttu. 100 liralık eve 200 lira verdiler. Kiralar yüzde 100 arttı. Fakat zaman içinde bu tekrar kendi içinde bir ekonomiye dönüştü. Diğer yandan buraya gelen insanlar ekonomiye katkı sağlıyor. Yüzde 100 sermayesi Suriyelilere ait olan 60’a yakın sanayi kuruluşu açıldı. Ağırlıklı olarak ayakkabı, mobilya, gıda ve tekstil sektörlerinde yatırım yapıyorlar. Onların buradaki ticaret hacmi de gittikçe gelişiyor. Şehirde Suriyelilerin açtığı firma sayısı ise 666’ya ulaştı. 

2023 hedefimiz 30 milyar dolar

Şehrin ihracat rakamları nasıl?

2015'te ihracatımız % 5,5'lik bir düşüş gösterdi ve 6.3 milyar TL oldu.  Şimdi onu telafi ediyoruz. Şubat ihracatımız geçen yılın aynı ayına göre %11,6,  mart ihracatımız ise geçen yılın martına göre yüzde 14,1 arttı.  Biz ihracata yönelik bir şehir olduğumuz için bizim pazar sayımız çok fazla. Pazarlarımız sıkıştığında çok çabuk hareket ederek pazar değiştirebiliyoruz. Avrupa’ya, Amerika’ya ihracatımızı bir yılda yüzde 10-12 artırabiliyoruz. Gaziantep’in 2023 yılı için kendine koyduğu ihracat hedefi 30 milyar dolar.

Kotu giyip bale yapabilirsiniz

Sanko'nun ürettiği kumaşlarda sürpriz var mı bu sene?  
Mevcutta ürettiğimiz ve sattığımız bir kumaş var ki, kotu giyip bale yapabileceksiniz. Hem fit tutan hem de her türlü hareketi yapmaya olanak sağlayan özel bir kumaşımız var. 

Hâlâ kalifiye eleman sıkıntısı var

Gaziantep'te yıllardır dillendirilen bir işçi bulma sıkıntısı vardı. Bu kadar insan gelince bu sorun aşılmıştır sanıyorum. 
Hâlâ kalifiye insan arayan firma sayımız çok fazla. Ama düz işçi konusunda Suriyelilerle birlikte dengelendik. Bir taraftan maaşlar da arttı. Bizim patron hep şunu der; 'Para havuzda kalsın da kimden kime gittiğinin bir önemi yok. Önemli olan havuzun dışına suyu dökmeyin.' Sonuçta şu anda para havuzda kalıyor. 

Doğu'nun Paris'i değiliz biz daha güzeliz 

Gaziantep'e Doğu'nun Paris'i deniyor. Bölgenin turizm potansiyeli de artıyor mu?
Doğu’nun Paris'i falan değil efendim, biz Paris’ten daha güzel bir şehiriz. Karkamış Harabeleri var, Belkıs Harabeleri var, Zeugma Müzemiz var. Dünyanın bilinen en eski yerleşim yerlerinden biriyiz. Paris’te 3 tane yemek varsa bizde 500 çeşit yemek var. Şu olumsuz hava bir kalksın, Gaziantep’te 1 ay önceden ayırtmadan otel bulamayacaksınız. 

Baklavası tescillendi

- Gaziantep Sanayi Odası tarafından, ‘Antep Baklavası’nın uluslararası coğrafi işaret tescili 2013'te alındı.
- Gaziantep, 2015'te 'Türkiye’nin Marka Şehri' ödülünü kazandı.
- Gaziantep, 2016'da UNESCO tarafından gastronomi dalında 'Yaratıcı Şehirler Ağı’’na alındı ve Türkiye’nin öncü şehri oldu.

New York'ta gece yürüyemezsin Gaziantep daha güvenli

Gaziantep'le ilgili güvenlik endişesi var mı yabancılarda?
Bazen yurtdışından iş yaptığımız insanlar, 'siz nasıl orada duruyorsunuz, bombalar patlamıyor mu' diye soruyorlar. Biz de onlara diyoruz ki  peki ‘Belçika’da Fransa’da bombalar patlarken siz orada güvende misiniz.’ Demek ki dünyanın hiçbir yerinde artık yüzde 100 güvenli bir yer yok. Önemli olan bunu minumuma indirebilecek sistemleri kurabilmek. Bazı ülkeler devamlı "Güneydoğu’ya gitmeyin, Gaziantep’e gitmeyin" diye yayın yapıyorlar. Ben de diyorum ki "ben orada yaşıyorum. Burada gece elini kolunu sallayarak gezebilirsin, ama New York’ta gezemezsiniz." Terör bizim en büyük kanayan yaralarımızdan bir tanesi. Şehit haberleri içimizi yakıyor. Ama bizde bombalar patlıyorsa Avrupa’da patlamıyor mu…

Hassa Dörtyol tüneli ihracatımızı %15 artırır

Bu  aralar pek çok şehir projeleriyle gündeme geliyor. Antep’in projeleri var mı? Uzun süredir konuşulan Hassa Dörtyol Projesi'ne başlanacak mı?  
Antep’in projeleri bitmez. Her gün yeni bir proje üretiyoruz. Önümüzdeki dönemde şehrimiz gastronomi ve turizm konusunda başka bir boyuta geçecek. Yeni yapılan bir kongre merkezimiz var. Öncülüğünü yaptığımız Hassa Dörtyol Projesi'ni de ihalesinin yapılması için 2017 yılı bütçesine koydurmaya çalışıyoruz. 

Bu proje ne anlama geliyor Gaziantep için?
Bunu gerçekleştirmek demek Gaziantep’e denizi getirmek demek. Ben 2011’den bu yana bu işin peşindeyim. Sayın Ulaştırma Bakanımız bu konuda çok hevesli. O gittiğinde biraz yavaşladık. Tabii Türkiye’nin öncelikleri var. Boğaz Köprüsü, diğer tüneller ön plana geçince biz biraz geride kaldık. Ama şimdi bu proje tekrar hızlanacak, İnşallah 2018 sonunda bu tünel açılacak. Bu yalnız Antep'in değil İskenderun’un, Adıyaman’ın, Dilyarbakır’ın, Maraş'ın, bütün Güney Doğu Anadolu’nun ekonomisine katkı sağlayacak bir proje. Bizim şu anda 185-300 kilometre arasında trafik sirkülasyonumuz var. Bunun 110 kilometreye düşmesi demek, bizden sonraki şehirlerin de denize yaklaşması demek. Zaman zaman Mersin bu işe alınıyor. Ama bu proje Mersin’in de faydasına. Gördüğümüz kadarıyla bu tünel Gaziantep’in ihracat potansiyelini en az yüzde 15 yukarıya çekecek. Karayollarının yaptığı hesaplamaya göre ise proje 4 yılda kendini amorti edecek. Bu arada Polateli’nde ayrı bir projemiz daha var var.

Aynı tişört Gucci'de 200 çarşıda 10 TL

Bir ara Antep'te Organize Sanayi Bölgesi'nde kapanan firmaların sayısının arttığı konuşuluyordu. Var mı kapanan firmalar? 
Kapalı firma sayısı 3’ü, 4’ü geçmez. Onlar da 25’er 30’ar kişi çalıştıran firmalar. Martta organize sanayı bölgesinde enerji kullanımı yüzde 11 arttı. Şu anki sıkıntı sadece kâr marjının düşmesi. Yüzde 25’lerden yüzde 3’lere düştü. Rekabet çok fazla. Bunun için de yapmamız gereken tek şey markalaşmak. Birebir aynı iki tişörtü yanyana koyalım. Birinde Gucci yazsın, diğerinde birşey yazmasın. Birinin fiyatı 10 ira ise diğeri 200 TL olur. Oysa ikisini de aynı kişi üretiyor. 

MB Başkanı değişti, ülkenin ruhu duymadı

Bu yıl Türkiye ekonomisinde ne kadar büyüme bekliyorsunuz?
Tabii ki tüm olaylar genel olarak bizi de etkiliyor. Ama ben Türkiye’nin önünü açık görüyorum. En ufak bir tereddütüm yok. Ben bu yıl için yüzde 5-5.5 gi bi bir büyüme bekliyorum. Bizim en büyük avantajımız genç nüfusumuz. Avrupa’da yatırım yapacak birinin 40 kere düşünmesi lazım çünkü yaş ortalaması almış başını gitmiş. Artık ekonomimiz de 1990’lardaki gibi değil. Çok daha güçlü. 2000 öncesinde Merkez Bankası’nın başkanı değişeceğinde 6 ay öncesinden spekülasyonlar başlıyordu. Dolarlar, faizler her şey allak bullak oluyordu. Geçtiğimiz günlerde MB Başkanı değişti, ülkenin ruhu duymadı.

Faizlerde bir miktar düşüş bekliyorum

Yeni Merkez Başkanı ile birlikte nasıl bir faiz politikası bekleniyor iş dünyasında? Dolar nasıl tepki verir, bu konuda bir öngörünüz var mı?
Ben faizlerin biraz geri geleceğini düşünüyorum. Onun dışında da çok fazla bir farklılık yaratmayacak. Dolar ise zaten yapacağını yaptı. Faizin 1-2 puan aşağı geçmesiyle doların harekete geçeceğini düşünmüyorum.