Yüz binlerce kişiye erken emeklilik yolunu açacak yasa teklifine ilişkin olarak soruları yanıtlayan Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman, TBMM'ye sunulan çırak ve stajyerler için hazırlanmış yasa teklifleri incelendiğinde, mağduriyetin sona erebilmesi için iki farklı yöntem üzerinden tasarlandığını söyledi ve ekledi:
Bunlardan ilki, çırak ve stajyerlerin mesleki eğitimi aldığı dönemdeki ilk sigorta girişlerinin emeklilik açısından da giriş kabul edilerek, daha erken emekli olmalarının sağlanmasıdır. Diğeri ise çırak ve stajyerlikte geçen sürelerin borçlanılmak suretiyle SGK girişlerinin geçerli olmasına yöneliktir.
Ülkemizdeki çalışma hukuku, 14 -15 yaş aralığında olanların çocuk işçi, 15 - 18 yaş aralığında olanların genç işçi, 18 yaşından büyük olanların da işçi statüsünde çalışabileceği kabul eder.
Yasal olarak çocuk, genç ya da normal işçinin bir günlüğüne dahi olsa herhangi bir iş yerinde çalışmaya başlaması halinde SGK kapsamına alınması mecburidir. 16lı yaşlara erişmiş mesleki eğitim ve öğretimde haftanın ortalama üç gününü iş yerinde çalışarak geçiren çırak ya da stajyerin çalışmasının, sadece iş kazası ve meslek hastalığı açısından kabul edilmesi, emeklilik açısından kabul edilmemesi hukuksal olarak önemli hak kayıplarına yol açıyor.
2008 yılında 5510 sayılı kanunla gelen güncel yaş haddi değişikliği yürürlüğe girmeden önce, daha erken emekli olabilmeleri için içlerinde tanınmış kişilerin aile ve yakınlarının da bulunduğu bebek yaşta sigortalı yapılanlara hem SGK hem de tüm kamuoyu tanık olmuşken, 16lı yaşlara gelmiş, haftanın üç gününü iş yerinde geçiren gerçek emekçi çırak ve stajyere erken emeklilik hakkı verilmemesi anlamsız kalıyor ve haksızlığa neden oluyordu.
Geçmişte Sosyal Sigorta mağdurları fazla dikkate alınmadığını söyleyen Duman, sözlerini şöyle sürdürdü:
Son 15 yılda yapılan düzenlemelerle Sosyal Güvenlik alanında birçok mağduriyetin önüne geçilmesi hedeflenmişken, çıraklık ve staj dönemi çalışmalarının emeklilikte dikkate alınmaması, emeklilik süresi açısından yüzbinlerce çalışanın mağduriyetine neden oluyordu.
TBMM'ye sunulan Yasa teklifleri ile Türkiye'de yüz binlerce mağdurun sorunlarının dikkate alınacağı görülmektedir. Böylelikle emekli olurken çıraklık ve staj döneminin dikkate alınmaması nedeniyle oluşan mağduriyetin son bulacağı bu Yasa teklifinin komisyonda görüşülerek vatandaş lehine bir an önce karara bağlanması milletin ve mağdurların doğal beklentisi haline geldi.
Ülkemizdeki emeklilikle ilgili hizmet borçlanmaları incelendiğinde askerlik, doğum ve yurtdışı çalışması gibi borçlanmaya esas kabul edilen sürelerin 18 yaşından sonra gerçekleştiği, çırak ve stajyerlik sürelerinin ise 16lı yaşlarda olması sebebiyle borçlanma yöntemi yerine çırak ve stajyerlerin bu çalışmalarının normal bir çalışma olarak değerlendirilmesi daha erken ve daha kolay şekilde emekli olmalarına hak sağlamış olacak.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) gibi yüz binlerce çırak ve stajyerin de hak kayıplarını ortadan kaldıracak yeni yasa tekliflerini ve düzenlemeleri aktarmaya ve değerlendirmelerimizi kamuoyu ile paylaşmayı sürdüreceğiz.