GÜLTEN UĞURLU
Türkiye'nin güçlü madencilik şirketlerinden biri olan Eti Bakır, yatırım atağında. Toplam 8 tesisinde yılda 70 bin ton ve yüzde 99.99 saflıkta katot bakır üreten Eti Bakır, 2004 yılında özelleştirilip Cengiz Holding bünyesine katılmasıyla 20 yılda 3 milyar dolar yatırım gerçekleştirdi. Sadece geçen yıl 450 milyon dolar yatırım yapan şirket, 2025'te de 400 milyon dolarlık yatırım planlıyor.
ÖZKAYNAKLA YAPIYORUZ
Gazetecilerle sohbet toplantısı düzenleyen Eti Bakır Genel Müdürü Asım Akbaş, "Mevcut faiz oranında hiçbir şekilde yatırım elverişli değil. Biz ona rağmen 2024'te 450 milyon dolarlık bir yatırım yaptık. Elazığ'da maden yatırımı, Samsun'da gübre yatırımı yaptık. Sinop'ta yeni bir saha aldık. İki güneş enerjisi santrali yatırımı yaptık, martta devreye girecekler. 2025 yılı için de bütçeyi bitirdik. 2025'te yatırımlarımız için 400 milyon dolar harcayacağız. Biz genelde yatırımlarımızı mümkün olduğu kadar özkaynaklardan karşılamaya çalışıyoruz" dedi.
METAL KOBALT TESİSİ 2026'DA
Mardin Mazıdağı'nda üretilen kobaltla ilgili yeni bir yatırım kararı aldıklarını belirten Asım Akbaş, "1.2 milyar dolarlık yatırım bedeliyle bölgenin en büyük özel sektör yatırımı olan tesisimizde yıllık 2 bin 500 ton kobalt üretiyoruz. Kobaltı karbonat şeklinde dönüştürüp gerek yurtdışına gerek de İngiltere'deki tesisimize gönderiyorduk. Şimdi artık kobaltı da metale çevirme yatırımına başlayacağız. 2026 sonunda direkt kobalt metal üretip satacağız" dedi.
3 KÖY ÖNCE TARTIŞTI, SONRA ŞİRKETLEŞTİ
Asım Akbaş, Adıyaman'da tesisleriyle ilgili ilginç bir işletmecilik örneğini şöyle anlattı: "Şu anda tesisimizin bulunduğu yer, bir rezerv bulmamızla başladı. Koçali, Bağlıca, Gökçay adındaki 3 köyün tam ortasında bir alan. Köylülerin talepleri oldu, onları yaptık, yatırıma başladık. Yapılacak işler için çevre köylerle işbirliği yapmak istedik. Bu dönemde bu 3 köy birbirine girdi. Nakliyeyi biz yapacağız, şu işi biz yapacağız diye...Bu üç köyün muhtarlarını, önde gelenlerini bir araya toplayıp, 'Üçköy Taşımacılık' diye bir şirket kurdurduk. Dedik ki 'sermayelerinizi koyacaksınız, kamyonlarınızı alacaksınız, işleri ortaklaşa yapacaksınız.' Şimdi kavga yok. Gayet başarılı bir model oldu. Sadece nakliyeden yaklaşık yılda 3 milyon dolarlık ciroları oluyor."
Asım Akbaş, Samsun'da bulunan İzabe ve Elektroliz Tesisi'yle birlikte toplam 8 tesislerinde 6 bin 500 çalışanlarının olduğunu belirtti. Akbaş "Madencilik zor, meşakkatli bir iş. Bizde asgari ücretli çalışan yok. En düşük ücretimiz asgari ücretin yüzde 40-50 fazlası" dedi.
SONDAJDA MTA İLE YARIŞIYOR
2008 yılında Samsun tesislerinde 200 milyon dolar bir yatırımla katot bakıra döndüklerini ve elektroliz tesisleri kurularak 70 bin ton kapasiteye çıktıklarını belirten Asım Akbaş, "Yeni yapacağımız yatırımla, 2026 sonu itibarıyla da kapasitemiz 120 bin tona çıkacak" dedi. Sondaj yatırımlarının da olduğunu belirten Akbaş, "Şu an Türkiye'de en çok sondaj yapan şirketiz. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ile neredeyse başa başız. Bugüne kadar yaptığımız sondaj 2 milyon metreyi geçti ve sondaj çok ciddi bir gider kalemi, çok ciddi bir yatırım. Bir de sondaj yapmakla da bitmiyor. Çıkan sonuçların analizi de çok ciddi bir maliyet. Ve bunun ekmeğini gördük, yeni maden yatakları bulduk" diye konuştu.
GÜBRE TESİSİ ŞUBATTA DEVREDE
Samsun'a 300 milyon dolarlık gübre yatırımı yaptıklarını belirten Akbaş "O da Şubat 2025'te devreye girecek. Ürettiğimiz gübre kalitesi, tane boyutu ve içeriğiyle Türkiye'de çok tutulan bir ürün oldu. Bu sefer de piyasadan sürekli Eti Bakır'ın gübresi talebi gelince artık asit satmamaya başladık. Neredeyse üretimin tamamına yakınını gübreye çevirdik. Ayrıca fiyat politikası olarak çiftçiye mümkün olduğu kadar destek olmaya dikkat ediyoruz" dedi.