Engelli aylığı bir diğer adıyla evde bakım parası, engellilerin yoksulluğa düşmesinin önlenmesi ve engellilere yönelik bakım hizmetlerinin masraflarının karşılanabilmesi adına uygulanmaktadır. Ancak bu engelli aylığı ve evde bakım parası alınabilmek için bazı şartlar belirlenmiştir. Peki Engelli aylığı, evde bakım parası 2021'de ne kadar oldu? Evde bakım maaşı kimler alabiliyor, şartları nedir, ödemeler ne zaman yapılıyor?
Bu yıl yüzde 70 ve üstü engellilik oranı bulunan ve başkasının bakımına muhtaç engellilere 913 TL aylık veriliyor. Engellisine bakan kişiye de 2021 yılı için aylık 1675 TL ödeme yapılıyor.
ENGELLİ AYLIĞI NE OLDU?
Başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede en az yüzde 70 engelli olan 18 yaşından büyük, 65 yaşından küçük yoksul vatandaşlara 2020 temmuz-aralık döneminde aylık 851 lira yardım yapıldı. Bu rakam 2021’in ilk yarısında 913 liraya yükseltildi.
Kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen yüzde 40-69 oranında engelli yoksul vatandaşlara ödenen aylık yardım tutarı da 567 TL’den 608 TL’ye çıktı.
18 yaşın altında, en az yüzde 40 oranında engelli çocuğu bulunan yoksul ailelere yapılan aylık ödemeler de aynı şekilde 608 liraya yükseldi.
65 YAŞ AYLIĞI 763 TL OLDU
65 yaşını doldurmuş yoksul vatandaşlara bağlanan aylık 711 liradan 763 liraya çıktı. 65 yaş aylığından yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) gelir veya aylık alınmaması, nafaka bağlanmamış olması veya nafaka bağlanmasının mümkün olmaması gerekiyor.
SİLİKOZİS HASTALARININ MAAŞLARI
Kot taşlama işlerinde çalışırken silikozis hastalığına yakalanan vatandaşlara 2011 yılından itibaren yardım yapılıyor. Aylık yardım tutarı, meslekte kazanma kaybı yüzde 15-34 arasındakilerde bin 226 liradan bin 315 liraya; yüzde 35-54 arasındakilerde bin 402 liradan bin 504 liraya; yüzde 55’in üzerinde olanlarda ise bin 561 liradan bin 675 liraya çıktı.
SOSYAL HİZMET KURULUŞLARINDA BAKILANLARIN HARÇLIKLARI
Huzurevi, yetiştirme yurdu gibi sosyal hizmet kuruluşlarında kalanlara verilen harçlıklar da artacak. Harçlık tutarı yaşlılarda 280 liraya, 6-12 yaş arası engellilerde 111 liraya, 13-18 yaş arası engellilerde 167 liraya, 18 yaş üstü engellilerde 224 liraya yükselecek.
SOSYAL YARDIMLAR İÇİN NEREYE NASIL BAŞVURULUR?
65 yaş aylığı ve engelli aylığı için başvuruların ikâmetgâhın bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına yapılması gerekiyor. Yaşlı aylığı başvurularında herhangi bir belge talep edilmiyor. Engelli aylıkları ve 18 yaş altı engelli yakını aylığı başvurularında ise sağlık kurulu raporu aranıyor. Gelir testi için ise herhangi bir belge talep edilmiyor.
İKÂMETGÂHINI DEĞİŞTİRENLER DİKKAT
Aylık almakta iken ikâmetgâhını başka vakıf görev alanına girecek şekilde değiştirenlerin yaşlı aylığı ve engelli aylıkları geçici olarak durduruluyor. Bir yıl içinde yeni ikâmetgâh bölgesindeki vakfa başvurulması ve muhtaçlığın devam ettiğinin tespit edilmesi halinde, durdurulduğu tarihten itibaren aylıklar yeniden bağlanıyor. Sağlık raporunu, süresi dolduktan sonra yeniletmeyenlerin aylığı da aynı şekilde durduruluyor.
18 yaş altı engelli yakını aylığı, 18 yaşın doldurulduğu tarihte kesiliyor. Aylığın on ay boyunca alınmaması veya gelir kriterinin kaybedilmesi halinde de aylık kesiliyor.
KİMLER ENGELLİ AYLIĞI ALABİLİR?
Sağlık kurulu raporu ile en az yüzde 40 engelli olduğu tespit edilen kişiler engelli aylığı alabilirler. Engellilik oranına göre engelli aylığının miktarı değişir. Engelli aylığı alacak kişinin 18 yaşından büyük olması da gerekir.
ÇALIŞAN ENGELLİLERE ÖDENİYOR MU?
Sigortalı olarak çalışan veya SGK’dan gelir veya aylık alan engelliler aylık alamazlar. Nafaka bağlanmış veya bağlanması mümkün olan engelliler de aylık alamıyorlar.
Çalışmayan ve SGK’dan gelir veya aylık almayan engellilerin engelli aylığı alması mümkündür.
BAŞVURULAR NEREYE?
Evde bakım parası ve engelli aylığı alınabilmesi için başvuruların ikamet edilen yerdeki Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerine yapılması gerekiyor. Evde bakım parası alınması için başvuru esnasında engellinin bulunması gerekmiyor. Gerekli belgelerle yapılan başvurular değerlendirilerek evde bakım parası bağlanması işlemleri gerçekleştiriliyor.
Engelli aylığından yararlanmak isteyen kişiler SYDV’lerden aldıkları sevk ile sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastanelere gidiyorlar. Bu sevk ile gidilen hastanede verilecek sağlık kurulu raporu için ücret alınmıyor. Raporda belirlenen engellilik oranı sonrası muhtaçlık değerlendirmesi yapılıyor ve orana göre belirlenen engelli aylığı bağlanıyor.
GELİR SINIRI SÖZ KONUSU
Engelli aylığı alabilmek için çalışmamak dışında bir de gelir sınırı var. Engelli aylığı bağlanacak kişinin yaşadığı hanedeki kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte birinden az olması gerekiyor.
EVDE BAKIM PARASI NASIL ALINIR?
Engellilerin gündelik hayatlarını sürdürebilmeleri için başkasının bakımına muhtaç olmaları söz konusu. Engellilerin gündelik bakım hizmetlerinin genellikle kendi evlerinde ve bir akrabaları tarafından gerçekleştirildiği görülüyor. Bakım hizmetini gerçekleştiren kişiye evde bakım parası ödenebiliyor. Ancak bunun için bazı şartlar söz konusu.
Engelliye bakan kişinin evde bakım parası alabilmesi için ilk şart, engellinin en az yüzde 50 oranında engeli olduğunun sağlık kurulu raporu ile tespit edilmesidir. Bununla birlikte, engellinin sağlık kurulu raporunda “ağır engelli” ibaresinin yer alması şarttır. Yüzde 50’den daha düşük bir engellilik oranı tespit edilmiş ise evde bakım parası alınamaz. Evde bakım parası alınabilmesi için engellinin sağlık kurulu raporunda bakıma muhtaç olduğunun da belirtilmesi gerekmektedir.
AKRABALIK ŞARTI BULUNUYOR MU?
Evde bakım parası alınabilmesi için engelliye bakan kişi ile engelli arasında kan bağı bulunması şart. Engelliye bakan herkes evde bakım parası alamıyor. İlgili yönetmelik çerçevesinde üvey akrabalar da evde bakım parası alabiliyor.
Engelliye bakan kişinin engelli ile aynı adreste ikamet etmesi de şart. Aksi taktirde, bakım hizmetinin tam anlamıyla yerine getirilmeyeceği düşünülerek evde bakım parası ödenmiyor.
Diğer yandan, engelliye bakacak başka kişinin bulunamaması ve engellinin veya yasal temsilcisinin özel veya resmi merkezlerde bakım hizmeti almayı istememesi hâlinde, bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin de görüşü ile bakım hizmeti her gün rahatlıkla gelinip gidilebilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir.