Sabah
Erken yaşlılık tespiti yapılanlar ise 55 yaşı doldurma, en az 5400 prim gün ödeme koşuluyla erken emekli olabiliyor. 1 Ekim 2008'e kadar sadece SSK'lılar için uygulanan erken yaşlanma emekliliği artık memurlar da dâhil bütün çalışanları kapsıyor. Yaş koşulunu yerine getirmediği halde sağlık kurulu raporuyla erken yaşlandığı belirlenenler bu haktan yararlanabiliyor.
Psikolojik yaşanma hali de bu kapsamda değerlendiriliyor. Yaşlılık aylığı bağlanması için yaş koşulu dışındaki diğer şartları taşıyan, 55 yaşını dolduran sigortalılardan biyolojik yönden bu yaşı dolduran, çalışma gücü bu seviyeye düşenler erken yaşlanmış kabul ediliyor. Bu durum hem yaş hem de prim yönünden büyük avantaj sağlıyor.
BAŞVURU YAPMAK YETERLİ
Örneğin, Aralık 1999 yılında ilk defa sigortalı olan bir erkek çalışan 7 bin günle 60 yaşında emekli olabiliyor. Erken yaşlanma durumunda 55 yaşında, 5.400 gün primle (1.600 gün daha az primle) beş yıl erken emekli olabilecek. Gerekli koşulları taşıyanların malulen emeklilikte olduğu gibi sağlık kurulu raporuyla Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Erken yaşlanma, emeklilik konusunda merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
ERKEN YAŞLANMA NEDİR, KİMLERİ KAPSIYOR?
Geçen yıl eylül ayında yürürlüğe giren düzenlemeye göre, yaşlılık aylığı bağlanması için yaş dışındaki diğer şartları taşıyan, 55 yaşını dolduran sigortalılardan "Algı, bellek, soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma, fizyolojik ve psikolojik yaşlanma" hali tespit edilenler erken yaşlanmış sayılıyor. Bunun tespitinde nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp, iç hastalıkları, kardiyoloji, göğüs hastalıkları başta olmak üzere ilgili branşların düzenlediği sağlık kurulu raporları dikkate alınıyor.
BU HAKTAN FAYDALANMAK İÇİN ÖZEL HASTANE RAPORLARI DA GEÇERLİ Mİ?
Erken yaşlanma halinin olup olmadığına kamu hastanelerince düzenlenen raporlar esas alınarak SGK Sağlık Kurulu'nca karar veriliyor. Erken yaşlanma şartlarının oluşmadığı yönündeki kurul kararına itiraz etmek mümkün. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararları ise SGK Sağlık Kurullarını bağlıyor. Kurulun itirazı reddi durumunda kurum işlemlerine karşı iş mahkemesine dava açılabilir.
EMEKLİ AYLIĞI İÇİN SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Koşulları taşıyanların malulen emeklilikte olduğu gibi SGK müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Kurum, yaş, prim günü şartlarının yeterli olduğunu tespit ederse Sağlık Kurulu raporu için hastaneye sevk eder. Hastanede muayene, tetkik, tahlil, kontroller yapıldıktan sonra düzenlenen rapor SGK'ya gönderilir. SGK Salık Kurulu raporu, tıbbi belgeleri inceledikten sonra erken yaşlanmanın tespiti halinde emeklilik işlemleri başlatılır.
MEMURLAR DA ERKEN YAŞLANMA HAKKINDAN YARARLANABİLİR Mİ?
Erken yaşlanma emekliliği 1 Ekim 2008'e kadar sadece SSK'lılar için uygulanıyordu. Bu tarihten sonra bütün çalışanları kapsayacak şekilde genişletildi. SGK genelgesiyle memurların da bu haktan yararlanabilecekleri hükmüne yer verildi.
BU KAPSAMDA ERKEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI NELER?
Erken yaşlandığı belirlenenler yaş ve prim yönünden büyük avantaj elde ediyor. 55 yaşını doldurup, uzun vadeli sigorta kolları primi bildirimi olan, 5.400 prim gününü tamamladığında emekliliğe hak kazanır. Bağ-Kur sigortalılarının ayrıca prim ve prime ilişkin herhangi bir borcunun olmaması gerekiyor. Mevcut durumda 58 yaşında emekli olabilecek bir çalışan erken yaşlanma ile 55 yaşında emekliliğe hak kazanacak.
BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLUNAN ÇOCUK-EŞİN BULUNMASI EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?
Emekli dilekçesi verirken tahsis formunda bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine çocuk sayısı, eşi belirtmeyi unutmayın. Bu emekli aylık bağlama oranını etkileyen önemli bir unsur.
EMEKLİ AYLIĞI AYNI MI HESAPLANIYOR?
Emekli aylığının hesabında prim ödenen günler dikkate alınır. Memur, işçi, kendi adına çalışan için farklılık gösteriyor. Farklı kurumlarda ödenen primler emekliliği ve maaşı doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.
İTİRAZ EDİP EMEKLİ MAAŞIMI ARTIRABİLİR MİYİM?
Aldığınız brüt ücret ile SGK'ya bildirilen kazançları e-devlet üzerinden kontrol edebilirsiniz. Eğer ücret bildirimi düşükse işverenden bunun düzeltilmesini talep edebileceğiniz gibi, bildirim konusunda hizmet tespit davası açma hakkınız da bulunuyor.
YATIRILAN PRİMLER İKRAMİYE DE EMEKLİLİK HESABINDA DİKKATE ALINIYOR MU?
Aylık gelirle birlikte elden verilen prim, ikramiye, ücret de emeklilik hesabında dikkate alınır. Bunun için düzenlilik taşıyan bu ödemelerin prime tabi tutulması gerekiyor..