1
Dünya finans piyasalarının gözü kulağı Amerika'da... 'Fed ne zaman faiz artırımına başlayacak' sorusu bugün doların ve gelişen ülke para birimlerinin hareketlerinin temel belirleyecesi durumunda. Tabii bu sürecin aslında yaklaşık 2.5 yıl önce başladığını da unutmamak lazım. Küresel kriz döneminde muslukları açarak piyasayı ucuz paraya boğan Fed eski Başkanı Ben Bernanke, Mayıs 2013'te yaptığı açıklamada 'para politikasında normalleşme' vurgusu yapmış ve Fed'in faiz artırımına başlamaya hazırlandığını sinyallerini vermişti.
EN BÜYÜK KAYIP RUS RUBLESİ'NDE
Bernanke'nin bu açıklamasının üzerinden yaklaşık 2.5 yıl geçti. Fed'in faiz artırımının birkaç ay içerisinde başlamasına artık kesin gözüyle bakılıyor. Tabii bu süreç bazı ülkeler için oldukça sancılı oldu. Bernanke'nin normalleşme çağrısıyla başlayan süreç, bazı ülkelerin para birimleri için de benzer anlamlar oluştururken, düşen petrol fiyatlarının da etkisiyle bazılarını ise uçurumun kenarına kadar getirdi. Bu ülkelerin başında da Rusya geliyor.
ORTALAMANIN YAKLAŞIK İKİ KATI
21 Mayıs 2013 tarihinde dolar/ruble paritesi 31.23 iken söz konusu rakam bugün 64.54 seviyesinde. 2.5 yıllık artış ise yüzde 107. Bu da gelişenlerin ortalamasının neredeyse iki katı. Tabii paritenin Rusya ile ilgili kaygıların tavan yaptığı Aralık 2014 tarihinde 79'a kadar yükseldiğini de unutmamak gerekiyor.
Türkiye'de yükseliş %59
Faiz artırım sürecinin başlamasıyla birlikte dünyada hemen hemen her ülkenin para birimi, dolara karşı ciddi biçimde değer kaybetti. Buna Türkiye de dahil. Uzmanların 'yeni dünya düzenine geçiş' olarak adlandırdıkları bu süreç boyunca dolar/TL kurundaki artış yüzde 59'u buldu. Bernanke'nin meşhur konuşmasını yaptığı 21 Mayıs'ta 1.84 olan kur bugün 2.92'ye yükseldi. Gelişen ülkelerin para birimlerinin dolar karşısındaki ortalama değer kaybı ise yüzde 52. Yani hemen hemen Türkiye'deki hareketle eşdeğer.
10 ayda %3.7 küçüldü
Son açıklanan verilere göre Rus ekonomisi Ocak-ekim döneminde yüzde 3.7 küçüldü. Düşen petrol fiyatları ve Batı’nın uyguladığı yaptırımlar bu daralmada etkili oldu. Aylık olarak bakıldığında ülkenin ekonomisi ekim ayında geçen yılın ekim ayına göre de yüzde 3.7 küçüldü.
Petrolcüler zorda
Diğer ülkelerden de örnek vermek gerekirse, Güney Afrika para biriminde kayıp yüzde 48 olarak göze çarparken, söz konusu oran Şili'de yüzde 44, Malezya'da yüzde 43, Endonezya'da ise yüzde 39. Dolardaki değerlenmenin etkilediği ülkeler sadece gelişenler değil. Gelişmiş ülkelerin para birimlerinde de bu kadar yüksek olmasa da yine benzer bir hareket söz konusu. Listenin birinci sırasında ise İsveç var. Dolar kron karşısında 2.5 yılda yüzde 32 değerlenirken, onu yüzde 29'lık yükselişle Kanada Doları takip ediyor.
300 milyar $ ülkeden kaçtı
Rusya'daki ruble ve petrol krizinin etkisi, tüm ekonomik göstergelere yansımış durumda. Yabancıların da güvenini kaybeden Rusya'da, sermaye çıkışı da son yıllarda rekor düzeyde artmış durumda. Öyle ki 2014 yılında ülke piyasalarından kaçan rakamın 151.5 milyar dolar olduğu hesaplanıyor. Bu rakam 2013 yılında 61 milyar dolardı. Kaçış bu yıl da sürüyor. Henüz rakam kesin olmasa da Rusya Merkez Bankası iyimser bir tahminler söz konusu rakamın 70 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyor.