Dul ve yetim aylığı başvurusu ve ücreti ile ilgili tüm yeni haberleri ve duyuruları çok yakından anlık olarak takip edilmektedir. Dul ve yetim aylığı ya da diğer adı ile ölüm maaşı, sigortalı kişinin vefatı durumunda geride kalan eş ve çocuklara verilen bir sosyal yardımdır. Konu ile ilgili "Dul ve yetim aylığı nedir, nasıl alınır? Dul ve yetim aylığı, kimlere verilmektedir?" soruların yanıtları haberimizde.
DUL VE YETİM AYLIĞI NEDİR?
Dul ve yetim aylığı ya da diğer adı ile ölüm maaşı, sigortalı kişinin vefatı durumunda geride kalan eş ve çocuklara verilen bir sosyal yardımdır. Sigortalı kişi vefat ettiğinde eşine dul aylığı, çocuklarına ise yetim aylığı bağlanmaktadır.
Çocukların erkek olması veya kız olması yetim aylığı bağlanmasına engel değildir. Fakat erkeklerin dul ve yetim aylığı alma durumları kız çocuklarına göre daha farklıdır. Erkek çocuklar 18 yaşını doldurmalarının ardından yetim aylığı alamazlar, aylıkları kesilir. Ancak erkek çocuğu öğrenimine devam ederse 20 yaşına kadar, yükseköğrenimini sürdürürse de 25 yaşına kadar yetim aylığı almaya devam edebilmektedir. Kız çocukları için ise yaş şartı bulunmamaktadır. Kız çocukları evlenmedikleri ve herhangi bir sigortalı işte çalışmadıkları müddetçe yetim aylığı almaya devam ederler.
KİMLER DUL VE YETİM MAAŞI ALABİLİR?
Dul ve yetim maaşı; ölen sigortalının eşi ve çocuklarınca bunun yanında da anne ve babasınca alınabilmektedir. Dul ve yetim aylığı alma şartları bölümümüzde bu hususu detaylı olarak işledik.
DUL VE YETİM MAAŞI ALMA ŞARTLARI NELERDİR?
Vefat eden kişinin eşine dul denilmektedir. Vefat eden sigortalının eşi dul aylığı, çocukları ise yetim aylığı alırlar. Eş yeniden evlilik gerçekleştirene kadar, herhangi bir yaş sınırına bulunmaksızın dul aylığı almaya devam ederler. Kız çocukları da yetim aylığını evlenene kadar veya herhangi bir işte sigortalı olarak çalışana kadar yetim aylığı alırlar. Fakat erkek çocuklarının yetim aylıkları öğrenim görmüyorsa 18 yaşında kesilir. Şayet öğrenimine devam ediyorsa 20, yükseköğrenim yani üniversiteye gidiyorsa veya doktora yapıyorsa da 25 yaşına kadar bu maaşı almayı sürdürür.
Dul ve yetim maaşı konusunda en çok merak edilen konulardan birisi kuşkusuz vefat eden sigortalının anne babasıdır. Çünkü vefat eden sigortalının anne babasının da bu maaşı almaya hakkı bulunmaktadır. Burada iki başvuru şartı sağlanmalıdır. Sigortalının ölüm tarihi itibari ile eş ve çocuklara bağlanacak olan aylıkların toplamı, sigortalının aylığından az olması ve geçimini vefat eden sigortalı tarafından sağlandığının belgelenmesidir. Bu iki şart da sağlanması durumunda sigortalının anne ve babası da dul ve yetim maaşı alabilir. Tabi bunların dışında anne ve babanın herhangi bir gelirinin bulunmaması gerekmektedir.
DUL VE YETİM MAAŞI NASIL ALINIR, BAŞVURUSU NEREDEN YAPILIR?
Dul ve yetim aylığı başvurusu internet üzerinden E-Devlet sisteminden veya SGK il ve ilçe müdürlüklerinden gerçekleştirilmektedir. Online olarak dul ve yetim aylığı başvurusu gerçekleştirmek için https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi sayfası üzerinden başvurunuzu tamamlayabilirsiniz. Bizzat talepte bulunmadan aylığınızın bağlanmayacağını unutmayın. Dul ve yetim aylığı alabilmek için müracaat etmeniz gerekmektedir.
DUL VE YETİM AYLIĞI BAŞVURUSU SIRASINDA İSTENİLEN BELGELER NELERDİR?
Müracaatlarınızı online olarak gerçekleştiriyorsanız sistemde tüm bilgileriniz kayıtlı olduğu için herhangi bir evrak talep edilmez. Ancak bazı durumlarda sigortalının ölüm bilgisi gibi çeşitli bilgiler E-evlet sistemine henüz düşmemiş olabilir. Bu gibi durumlarda bizzat SGK il ve ilçe müdürlüklerine aşağıdaki belgelerle müracaat etmeniz gerekmektedir.
Kimlik fotokopisi,
Ölüm belgesi,
Veraset ilamı,
Öğrenim gören çocuk varsa öğrenim belgesi,
Bu belgelerle müracaat ettiğinizde dul ve yetim aylığınız bağlanacaktır.
Dul ve yetim aylığı ne kadar? Güncel hesaplama formülü
Sigortalı vefat ettikten sonra arkasında hak sahibi olarak bıraktığı eş ve çocuklar yetim ve dul aylığı almaya hak kazanacaklardır. Sigortalının almış olduğu, yada prime esas kazançlarından oluşan, kendisine bağlanacak olan aylığın sadece %75'ini Sosyal Güvenlik Kurumu hak sahibi konumundaki eş ve çocuklara bağlar. Yani ölen sigortalının maaşının sadece %75'i eşe ve çocuklara pay edilir. Burada oranlama %50 eşe dul aylığı olarak, geriye kalan %25'te çocuklara yetim aylığı olarak bağlanır. Şayet vefat eden sigortalının çocuğu yok ise %75 anne tek başına dul aylığı almaya hak kazanır. Ölen sigortalı arkasında 2 yetim bıraktığını örnek verecek olursak çocuklar maaştan %12.5 , %12.5 eşit oranda pay alacaklardır. Yetim ve dul aylığı hesaplaması yani bağlanma oranları bu şekildedir.
Sadece eş varsa, çocuk yoksa; eş : %75 alır.
Çalışan ya da emekli aylığı alan eş : %50'sini alır.
Eş ve 1 yetim varsa : %60 eş %30 çocuk alır.
Eş ve 2 yetim : %50 eş %25 birinci çocuk, %25 ikinci çocuk alır.
Tek yetim varsa : %50 alır.
2 yetim varsa : %40, %40 alırlar.
Şayet vefat eden sigortalının bakıma muhtaç anne yada babası var ise bunlar da çocuklarından dolayı ölüm aylığından yararlanma hakkına sahiptirler. Anne yada baba 65 yaş üzerinde ise burada pay artışı olup olmadığına bakılmaksızın ölüm aylığı verilir. Şayet dul aylığı alan kişi sigortalı bir işe girdiğinde eşinden kalan dul aylığı maaşının sadece %50'sini alabilmektedir. Sigortalı işinden ayrıldığında ise tekrar kendisinden düşülen pay, kendisine bağlanır.
DUL VE YETİM AYLIĞI AYNI ANDA ALINABİLİR Mİ?
Eşi vefat eden kadınlara dul maaşı, anne ve babası vefan edenlere ise yetim maaşı bağlanmaktadır. Bazı durumlarda bu iki maaşın alınması mümkündür. Her ne kadar hakkaniyetli bir durum söz konusu olmasa da yönetmelik gereği bu durum tamamen yasaldır. Ancak burada bazı şartların oluşması gerek.
Eşin ve anne babanın ölmeden önce emekli maaşı alıyor olması ya da dul yetim maaşı bağlanmaya yeter sayıda sigorta priminin ödenmiş olması gerekmektedir.
İki ölüm aylığı almak için gereken diğer bir şart ise eşin ve anne babanın sigortalılık statülerinin farklı olmasıdır.
Diğer bir şart ise herhangi bir gelire sahip olmaması ve sigortalı bir işte çalışmaması şartıdır. Bunun dışında evlenilmesi durumunda da bu maaşları kesilmektedir.
Bu hususta son şart ise anne babanın veya eşin ölümlerinden bir tanesinin 1 Ekim 2008 öncesinde gerçekleşmesi şartıdır.
Bu şartların sağlanması durumunda çift maaş almakta mümkündür.
DUL VE YETİM AYLIĞI KAÇ GÜNDE, NE ZAMAN BAĞLANIR?
Tüm başvurular gerçekleştirildikten sonra başvuru sahipleri dul ve yetim aylığının ne zaman bağlanacağı konusunu merak etmektedirler. Bu hususta ölen sigortalının hak sahiplerine yapılacak ödemeler bir sonraki ay başında başlamaktadır.
DUL VE YETİM AYLIĞI NEDEN KESİLİR – YENİDEN BAŞLAR?
Bazı durumların yaşanması ile almakta olunan dul ve yetim aylıkları kesilebilmektedir. Peki nedir bu özel durumlar?
Eş : Ölen sigortalının eşinin yeniden evlenmesi durumunda aylık tamamen kesilmektedir. Herhangi bir işe girmesi durumunda ise aylığının yüzde 75'ini değil sadece yüzde 50'sini alır.
Kız çocuk : Kız çocukları evlenmezler veya sigortalı bir işe girmezlerse ömür boyu yetim aylığı almaya devam edebilirler. Evlenmeleri durumunda ise 2 yıllık yetim aylığı ücretini peşin olarak alma hakları bulunmaktadır. Buna çeyiz parası denilmektedir.
Erkek Çocuk : Erkek çocuklarda, kız çocuklarından farklı olarak yaş ve öğrenim gibi şartlar gözetilmektedir. Erkek çocuklar 18 yaşına gelene sorunsuz yetim maaşlarını alırken, bu tarihten sonra almaya devam etmeleri için öğrenim şartı aranır. Şayet öğrenimleri sürüyorsa 20, yüksek öğrenim gerçekleştiriyorlarsa da 25 yaşına kadar yetim maaşı almayı sürdürürler.
Malul Çocuk : Bakıma muhtaç olan çocuklar hangi yaşta olursa olsun, ister öğrenimine devam etsin isterse de etmesin yetim aylığı almayı sürdürürler.
Bu yazımızda dul ve yetim aylığı hangi kurumdan alınır, dul ve yetim aylığı için nereye başvurulur, yüzdeleri nelerdir gibi dul ve yetim aylığı alma hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Sorularınızı yorum bölümünden dile getirebilirsiniz.