Dünyanın en büyük çelik ithalatçısı konumundaki ABD'nin eski Başkanı Donald Trump, 2018 yılında çelik ithalatına yüzde 25 ve alüminyum ithalatına da yüzde 10 oranında ek gümrük vergisi uygulamaya koymuştu. ABD'ye ihracatı olan Türkiye de bu karara misilleme yaparak 22 Amerikan ürününe ek vergi getirmişti. Bunun üzerine ABD, vergiyi ikiya katlayarak Türkiye'nin çelik ürünlerine yüzde 50, alüminyuma da yüzde 20 oranında ek vergi uygulanacağını açıklamıştı. Türkiye de bunun üzerine hem Amerikan ürünlerine yönelik yürürlüğe koyduğu ek vergileri iki katına çıkarmış hem de ABD'yi Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) şikayet etmişti. Dün kararını açıklayan DTÖ, iki ülke arasında 4 yıldır süren 'çelik ve alüminyum' çekişmesinde ABD'nin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğini belirterek, Türkiye'yi haklı buldu.
TİCARETE UYMUYOR
DTÖ Anlaşmazlıkların Çözümü Mekanizması'nın üç üyeli paneli tarafından alınan kararda ABD'nin ek gümrük vergilerinin DTÖ kurallarına aykırı olduğu belirtilerek ABD yönetimi, uygulamalarını DTÖ kurallarıyla uyumlu hale getirmeye çağırıldı. Türkiye, Çin, Norveç ve İsviçre'nin şikayetlerini karara bağlayan panel, ABD'nin ek vergi uygulamasının, DTÖ Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın (GATT) çeşitli maddelerine aykırı olduğuna, bu aykırılıkların savaş ya da ciddi uluslararası gerilim durumlarında izin verilen istisnalara da uymadığına hükmetti.
ULUSAL GÜVENLİK MESELESİ YAPTI
DTÖ kararına ABD'nin yanıtı gecikmedi. Yapılan açıklamada panelin çıkarımlarının ve yorumunun 'hatalı' olduğu ve kararın güçlü bir şekilde reddedildiği belirtildi. ABD Ticaret Temsilciliği'nden yapılan açıklamada, 'ülkelerin ulusal çıkarlarına İsviçre Cenevre'de oturan üç hakemin değil, kendilerinin karar vereceği' belirtilerek "Çin'in aşırı kapasitesi ABD'nin çelik ve alüminyum sektörlerine ve ulusal çıkarlarına tehdit oluştururken, ABD'nin eli kolu bağlı oturamayacağı" kaydedildi.
70 YILLIK ANLAYIŞ
Kararın, DTÖ'de reformun gerekliliğini gösterdiği belirtilen açıklamada, ABD yönetiminin ek vergileri kaldırma gibi bir niyetinin bulunmadığı vurgulandı. Açıklamada, "ABD, ulusal güvenlik konularının DTÖ anlaşmazlık çözüm mekanizmalarına konu edilemeyeceği şeklindeki tutumunu 70 yılı aşkın süredir açıkça ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde vurgulamaktadır" denildi.
AB ŞİKAYETİNİ GERİ ÇEKMİŞTİ
DTÖ'de Hindistan ve Rusya'nın aynı konudaki şikayetleri, henüz sonuçlanmadı. ABD yönetimi geçen yıl Avrupa Birliği (AB) ülkelerine uygulanan ek vergilerin kaldırılması konusunda Brüksel ile anlaşmaya varmış, bunun üzerine AB şikayetini geri çekmişti.