Türkiye’nin dış ticaretinin geliştirilmesi ve ihracatçıların dış pazarlarda rakipleriyle eşit şartlarda rekabet edebilmesi için büyük önem taşıyan Sebest Ticaret Anlaşmaları (STA), ülkenin dış ticaret hacminin artırılmasına da önemli katkı sağladı. TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin STA yaptığı 21 ülkeden 17’siyle dış ticaret hacmi son 10 yılda artış gösterirken, 4 ülkeyle azaldı. STA yapılan ülke ve ülke grubu arasında dış ticaret hacminin en fazla arttığı ülke Filistin oldu.
YÜZDE 338’LİK ARTIŞ OLDU
Türkiye ile Filistin arasında imzalanan STA, 2005'te yürürlüğe girdi. Bu ülkeyle 2008’de 21.1 milyon dolar olan dış ticaret hacmi yüzde 338 artarak geçen yıl 92.4 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin, STA’nın 2010’da yürürlüğe girdiği Sırbistan ile 2008’de 519.9 milyon dolar olan dış ticaret hacmi, yüzde 117.8 artarak geçen yıl 1.1 milyar dolara yükseldi.
MİKTARDA KORE ÖNDE
Bu dönemde tutar bazında dış ticaret hacminin en fazla yükseldiği ülke ise Türkiye ile arasındaki STA 2013’te yürürlüğe giren Güney Kore oldu. Türkiye’nin Güney Kore ile 2008 yılında yaklaşık 4.4 milyar dolar olan toplam dış ticaret hacmi son 10 yılda 2.8 milyar dolar artarak 7.2 milyar dolara ulaştı.
Suriye'yle askıya alınmıştı
STA anlaşması yapılan ülke ve ülke grupları arasında dış ticaret hacminin son 10 yılda düştüğü ülkeler Gürcistan, Tunus, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn) ve mevcut STA’nın ülkedeki olaylar nedeniyle 2011’de askıya alındığı Suriye oldu.
Vergiler kaldırılıyor
STA, taraf ülkelerin kendi aralarında gümrük vergisi ve kısıtlamalarını kaldırdıkları ancak üçüncü ülkelere karşı ortak bir gümrük tarifesi oluşturmadıkları, anlaşma dışında kalan üçüncü ülkelere her üye ülkenin kendi milli gümrük tarifesini uygulayabildiği bir ekonomik birleşme olarak tanımlanıyor. Türkiye bugüne kadar 35 STA imzaladı.
En fazla düşüş Gürcistan’da
Gürcistan, bu dönemde tutar bazındaki düşüşte de ilk sırada yer aldı. Türkiye’nin bu komşusuyla arasındaki dış ticaret hacmi yaklaşık 98,8 milyon dolar azaldı. Türkiye’nin STA yaptığı 21 ülke ve ülke grubuyla arasındaki toplam dış ticaret hacmi, 10 yılda yaklaşık yüzde 35,3 artarak geçen yıl 41 milyar 594 milyon 103 bin 229 dolara yükseldi. Türkiye’nin STA imzaladığı ülkelerle ticaretinin toplam ticaretteki payı geçen yıl yüzde 10,6 olarak hesaplandı.