ARZU KURUM
Atık oluşumunun önlenmesi ve azaltılması, israfın önüne geçilmesi, oluşan atıkların kaynağında ayrı toplanması ve geri dönüşümü ile hammadde ve enerji tasarrufu sağlanması, gelecek nesillere temiz ve gelişmiş bir Türkiye ile yaşanabilir bir dünya bırakılması amacıyla 2017'de Sıfır Atık Projesi başlatılmıştı. Bu kapsamda en önemli adımlardan biri de 2020 yılı Aralık ayında atıldı. Çevre Kanunu'nda yapılan güncellemeler ile Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) kuruldu.
DÖNGÜSEL SİSTEM
TÜÇA, depozito ve sıfır atık yönetim sistemlerinin kurulmasına, uygulanmasına ve geliştirilmesine yönelik faaliyetler başta olmak üzere geri kazanılabilir ürünlerin kullanımları sonrası ekonomiye kazandırılmasına ve geri kazanılabilir atıkların yönetimine ilişkin faaliyetlerde bulunuyor. Bu sistem, ürünlerin tüketimleri ve kullanımları sonucunda atık haline gelmeden geri toplanarak tekrar hammadde olarak üretime kazandırılmasını öngören döngüsel ekonomi ilkesini esas alıyor.
7 BİN NOKTADA
Ulusal Depozito Yönetim Sistemi'nin sürdürülebilir, izlenebilir, denetlenebilir ve iyileştirilebilir bir sistem olması amacıyla ilk etapta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın Ankara'daki ana hizmet binasında ve Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde pilot bölge uygulamaları başlatıldı. Sistem, 2023 yılı itibarıyla kademeli olarak Türkiye'nin dört bir yanında uygulanmaya alınacak. 2023'ün sonuna kadar en az 2 bin depozito iade makinesi, 5 bin manuel iade noktasıyla birlikte toplamda 7 bin iade noktası vatandaşın hizmetine sunulacak. Depozito iade noktalarının sayısının 2024'te en az 10 bin depozito iade makinesi olmak üzere toplam 20 bine çıkarılması planlanıyor.
20 MİLYAR AMBALAJ
Bu sisteme geçişle ilk etapta yaklaşık 20 milyar adetlik cam, plastik ve alüminyum içecek ambalajının geri dönüşüme kazandırılması amaçlanıyor. Türkiye'de hayata geçirilecek olan Depozito Yönetim Sistemi uygulaması ile cam, plastik (PET) ve alüminyum içecek ambalajları için geri dönüşüm oranının yüzde 90'a çıkması hedefleniyor. Geri dönüşüm oranlarında yaşanacak bu artışın önemli çevresel ve ekonomik kazanımları da beraberinde getirmesi bekleniyor.
İTHALATTA %40 AZALMA
Sistemle temiz malzeme toplanarak ithalata olan bağımlılıkta yaklaşık yüzde 40 oranında azalma sağlanacağı gibi nitelikli geri dönüştürülmüş malzeme de elde edilebilecek. Sistemle ilk etapta 7 bin 500 kişiye istihdam oluşturulacak. Bir pet şişe karşılığının kaç lira olacağı ve bunların hangi market, restoran ve şirketlerde kullanılabileceği konusunda Bakanlık çalışmalarını sürdürüyor. Uygulamanın ayrıntılarının netleşmesiyle birlikte bu bilgilerin de kısa zamanda kamuoyu ile paylaşılması bekleniyor.
2023'te devreye alınacak otomatlar, 2024'te Türkiye genelinde yaygınlaştırılacak.
TÜKETİCİ DE DOĞA DA KAZANACAK
Depozito Yönetim Sistemi kapsamında yaklaşık 20 milyar ambalajın toplanması sayesinde 1 yılda;
37 bin ton sera gazı emisyonu azaltılacak.
Yerel yönetimlerin atık bertaraf maliyetinde 80 milyon euro azalma olacak.
350 milyon euro enerji tasarrufu sağlanacak.
7 bin 500 kişiye yeni istihdam yaratılacak.
İADE MAKİNESİ NASIL KULLANILIR?
Öncelikle 'Depozito' uygulamasının cep telefonuna indirilmesi gerekiyor.
Daha sonra bir kullanıcı kaydı oluşturularak, giriş yapılıyor.
Atıklar birer birer depozito iade makinesinin haznesine yerleştiriliyor.
İade işlemi bittiğinde ekrandaki onay butonuna basılarak, fiş yazdırılıyor.
Fişin üzerinde yer alan kod okutuluyor.
İade verilen ambalaj karşılığı kazanılan puan, mobil uygulamadaki cüzdana yükleniyor.
Puanlar, market gibi anlaşmalı işyerlerinde kullanılabiliyor veya mobil uygulama içerisinde yer alan 'Bağış Yap' butonuyla kâr amacı gütmeyen kuruluşlara bağış yapılabiliyor.