EKONOMİ SERVİSİ
16 Nisan anayasa değişikliği referandumdan sonra hızla düşüşe geçen dolar dün de 3.53 liranın altına geriledi. Referandumdan 10 gün önce 3.74 liraya kadar yükselen dolar bu tarihten sonra anketler ‘evet’ oylarının önde çıkmasıyla düşüşe geçti. Sandıktan siyasi ve ekonomik istikrar kararının çıkmasıyla ise adeta serbest düşüşe geçti. Böylece dolar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tarihi ‘TL çağrısını’ yaptığı dönemdeki seviyenin altına geriledi.
LONDRA İŞLEMLERİ
Türkiye geçtiğimiz yıl yaşanan hain darbe girişiminin ardından dünyayı şaşırtan bir şekilde hızlı bir ekonomik toparlanma sürecine girdi. Ekonomi yaralarını hızla sarmasına rağmen kasım ortasından itibaren döviz kurlarında olağandışı hareketler yaşanmaya başladı. Kasım ortasında 3.39 seviyesinde bulunan dolar/TL kasım sonunda 3.55’e kadar yükseldi. O günlerde ani yükselişlerin özellikle yurtiçi piyasaların kapanmasının ardından yaşanması dikkat çekmişti. Yani yurtdışı, özellikle de Londra kaynaklı işlemler doların yükselmesine sebep oluyordu.
TARİHİ ÇAĞRI GELDİ
SETA Uzmanı Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl o dönem kurda yaşanan olağandışı hareketle ilgili "Türkiye iç piyasasında son dönemde yaşanan gelişmeler Türkiye üzerinde oynanan oyunları net bir şekilde gösteriyor. TL'nin dolar karşısında bu denli değer kaybetmesinin arkasında spekülatif söylemlerin olduğu açıkça ortadadır” değerlendirmesinde bulunmuştu. İşte dolar üzerinden bu oyun oynanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tarihi çağrısı geldi. Cumhurbaşkanı bu çağrıyı yaptığında dolar 3.54 lira seviyesindeydi.
'Bu oyunu bozarız' demişti
Cumhurbaşkanı Erdoğan dolar üzerinden Türk ekonomisine operasyon yapılırken “Yastığının altında döviz olanlar, gelsin parasını altına dönüştürsün. Gelsin, parasını TL'ye dönüştürsün. Ne lüzum var gideceğiz, dövize değer kazandıracağız? Gelin bunu yapın. Bu adımı attığımız sürece birilerinin oyunu da bozulacaktır. Hiç endişe etmeyin. Bu oyunu kısa zamanda bozarız. 2007-2008'de de bunu yaptılar, o zaman ne dedim? Teğet geçecek, dedim. Aynı şeyi yine söylüyorum. Teğet geçecek" açıklamasında bulundu.
Borsa rekor üstüne rekor kırıyor
Dolarda bu düşüş yaşanırken Borsa İstanbul’dan da her gün yeni bir rekor geliyor. BIST 100 endeksi dün 95.330,25 puanla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Analistler, ABD Başkanı Donald Trump'ın hafta sonu yaptığı açıklamada Kuzey Kore ile ilgili yumuşak bir ton kullanmasının yatırımcıların risk algısını azalttığını, bununda gelişmekte olan ülke varlıklarına talebi artırdığını belirtti.
Artık kâra geçme zamanı
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısıyla ellerindeki doları 3.54 liradan bozduranlar pişman olmadı. Şimdi ise kâra geçemeye hazırlanıyorlar. Uzmanlar ‘evet’le gelen bahar havası ve artan risk iştahının Türk varlıklarını desteklemeye devam edeceğini belirtiyor.
Çok büyük destek gördü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısı büyük destek gördü. Vatandaşlar döviz büroları önünde kuyruklar oluşturdu. Şirketler de ellerindeki nakti TL olarak tutmaya başladı. Hükümet de ihalelerin TL cinsi yapılması gibi önemli kararlarla buna destek verdi.
Gözler şimdi Fed'e çevrildi
Doların 3.53 liraya kadar gerilemesiyle gözler Fed'in faiz toplantısına çevrildi. Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Görevlisi Kutay Gözgör “Fed bu yıl 3 veya daha fazla faiz artışı olabileceğine yönelik mesaj verirse doların değer kazandığını görebiliriz. Ancak, bu ihtimal düşük" dedi.
TL ile ihracatta rekor
Dövize talebin düşmesi için dış ticaret yapan firmaların da TL kullanması çok önemliydi. TL ile ihracat, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 133 artarak 3.6 milyar dolara yükseldi ve bu tutarla tüm çeyreklerin rekorunu kırdı.