Sıfır Atık; israfın önlenmesi, kaynakların daha verimli kullanılması, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan 'atık yönetim anlayışı' olarak tanımlanıyor. Bu kapsamda Türkiye'de, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca 2017'de 'Sıfır Atık Projesi' hayata geçirildi. Proje, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde atıkları kontrol altına alma, gelecek nesillere temiz ve gelişmiş bir Türkiye ile yaşanabilir dünya bırakma amacını taşıyor. Projeyle geri kazanım oranının yüzde 35'e çıkarılması ve düzenli depolama oranının yüzde 65'e indirilmesi hedefleniyor.
62.2 MİLYARLIK KAZANÇ
Yapılan çalışmalar sonucunda 2017 yılı Haziran ayından bu yana Sıfır Atık Yönetim Sistemi'ne geçen bina ve yerleşke sayısı 164 bin oldu. Ayrıca proje başlangıcından bu yana 20.4 milyon ton kağıt-karton, 5.4 milyon ton plastik, 2.3 milyon ton cam, 0.5 milyon ton metal ve 5.2 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atıklar olmak üzere toplamda yaklaşık 33.8 milyon ton geri kazanılabilir atık, bakanlıkça lisanslı işletmelerce işlenerek, ekonomiye kazandırıldı. Toplanan atıklardan, 62.2 milyar lira ekonomik kazanç sağlandı. Ayrıca 530 milyon kilovatsaat enerji tasarrufu, 572 milyon metreküp su tasarrufu ve 69 milyon metreküp depolama alanından tasarruf sağlandı. 3.9 milyon ton sera gazı salınımı önlendi, 347 milyon ağaç kurtarıldı, 87 milyon varil petrol, 650 milyon ton ham maddeden tasarruf edildi.
ATIK LASTİKLER SES BARİYERİNE DÖNÜŞTÜ
Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu İşletmecisi ICA, Kuzey Çevre Otoyolu'ndan toplanan atık lastiklerin geri dönüştürülmesiyle elde edilen 'Ses Bariyeri'nin montajını tamamladı. ICA'nın 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü'nde duyurduğu proje döngüsel ekonomiye katkıda bulunurken, otoyoldan kaynaklanan gürültünün azaltılmasını da sağlıyor. Kuruluş sayısı 66 oldu.
BAŞARISI ÜLKE SINIRLARINI AŞTI
Eylül 2022'de Birleşmiş Milletler (BM) 77'nci Genel Kurulu görüşmeleri sırasında ABD New York'ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir araya gelen Emine Erdoğan, ikili iklim kriziyle mücadele kapsamında 'Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı'nı imzaladı. Ardından 15 Aralık 2022'de yapılan BM Genel Kurulu'nda, Türkiye tarafından Birleşmiş Milletler 77'nci Genel Kurulu'na sunulan 'Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmak için sıfır atık uygulamalarının teşvik edilmesi' konulu 'sıfır atık' kararı kabul edildi. Genel Kurul, bu kararla 30 Mart'ı Uluslararası Sıfır Atık Günü ilan etti. Böylece, Emine Erdoğan'ın himayesinde yürütülen ve birçok ulusal ve uluslararası ödüle layık görülen 'Sıfır Atık Projesi', BM Genel Kurulu kararıyla da desteklenmiş oldu.
2.24 MİLYAR TONLUK BELEDİYE ATIĞI
Dünya Bankası'nın verilerine göre, dünya genelinde kişi başına günde ortalama 0.74 kilogram atık çıkarılıyor. Bu değer 0.11 ila 4.54 kilogram arasında değişiyor. Bu şekilde devam ederse, 2050'ye kadar yılda 3.88 milyar ton atık oluşması bekleniyor. Dünyada 2020'de yaklaşık 2.24 milyar ton belediye atığı oluştu. Dünya genelinde 2022 itibarıyla belediye atıklarının ortalama yüzde 82'si toplanıyor ve yüzde 55'i atık işleme tesislerine gönderiliyor. Küresel bazda sera gazı emisyonlarının yüzde 2'sine neden olan atıkların yüzde 33'ü ise halen düzensiz depolanıyor.
19 MİLYON KİŞİYE EĞİTİM
Vatandaşlar için sıfır atık konusunda eğitim-farkındalık çalışmaları da yürütülüyor. Bu kapsamda proje başlangıcından bu yana yaklaşık 19 milyon kişiye 'Sıfır Atık' eğitimi verildi.