Asgari ücrete yüzde 34.04'lük zammın ardından hem özel sektör hem de kamuda bordrolar 1 Temmuz'dan itibaren geçerli olmak üzere yeniden düzenleniyor. Asgari ücrete kadar olan kazançlar vergi dışı kaldığı için milyonlarca çalışan daha az vergi ödeyecek.
Asgari ücretli bir çalışan için gelir vergisi istisnası Temmuz ayında 1710 lira, Ağustos'ta 1903 lira, Eylül ve yılın kalan her bir ay için 2280 lira olacak. Böylece yılsonuna kadar gelir vergisi istisnası 12 bin 734 lira olacak. Aylık 101,82 lira damga vergisi istisnası da yılsonuna kadar 610 lirayı bulacak.
Sabah'ta yer alan habere göre; Yeni asgari ücretle birlikte isteğe bağlı sigortalılık ödemelerinden Bağ-Kur primlerine kadar, ev hizmetlerinden borçlanmaya kadar birçok prim tutarı da güncellenecek. Yeni asgari ücretle günlük kazanç alt sınırı 447,15, aylık kazanç alt sınırı 13 bin 414,50, günlük kazanç üst sınırı 3.353.63, aylık kazanç üst sınırı 100 bin 608 lira uygulanacak.
Sosyal destek sistemini güçlendiren, yoksulluğu önleyen asgari ücretin net 11 bin 402 liraya çıkmasının ardından vergi istisnasından yeni prim tutarlarına kadar merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
Yeni asgari ücret 1 Temmuz'dan geçerli olmak üzere uygulanacak. Asgari ücretle çalışanlar yeni tutar üzerinden ilk ücretlerini 31 Temmuz'da alacaklar.
ASGARİ ÜCRETTE VERGİ İSTİSNASI NASIL HESAPLANIYOR?
Ocak 2022 yılından bu yana işçi, memur tüm çalışanların kazançlarının asgari ücrete kadar olan kısmı gelir, damga vergisinden istisna tutuluyor. Çalışanın tabi olduğu vergi dilimine göre ilgili aydaki kazancının gelir vergisi hesaplanacak. Hesaplanan vergiden, asgari ücret için ödenmesi gereken gelir vergisi ve damga vergisi mahsup edilecek.
Kalan vergi tahsil edilecek. Ağustos ayından itibaren çalışanların gelir vergisine uygulanacak istisna tutarı artacak. Brüt asgari ücretten yüzde 15 sigorta primi kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutara yüzde 15 gelir vergisi uygulanarak gelir vergisi tutarı bulunuyor. Asgari ücretli çalışanın Temmuz ayında 1710,35 lira olan gelir vergisi istisna tutarı Ağustos'ta 1902,62 lira, sonraki aylarda 2280,47 liraya çıkacak.
Vergi istisnası daha yüksek ücretlilerde de avantaj sağlıyor. Bu indirim yüksek ücretlilerin vergi hesabında da eksi olarak dikkate alınırken, ücret bordrolarında daha az vergi hesaplanacak.
İKRAMİYE, PRİM, EK DERS ÜCRETİ DE İSTİSNA KAPSAMINDA MI?
İstisna aynı ayda yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerin toplamına bir kez uygulanacak. Maaş ödemesiyle aynı dönemde yapılan prim, ikramiye, huzur hakkı, mesai ücreti, döner sermaye ücreti, ek ders ücreti gibi ödemeler de dikkate alınarak istisna uygulanacak.
BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN ÜCRET ALANLAR, PART-TİME ÇALIŞANLAR İÇİN DE VERGİ İSTİSNASI SÖZ KONUSU MU?
Birden fazla işverenden ücret alanın vergi istisnası sadece en yüksek olan ücrete uygulanacak. Örneğin, bir işverenden 16 bin lira, ikincisinden 14 bin lira ücret alan sadece 15 bin lira aldığı ücret için vergi istisnasından yararlanacak. Diğer işverenden aldığı ücretin tamamı veriye tabi tutulacak.
Yıllık beyanname verilmesi gerektiği durumda da istisnadan faydalanılabilecek. Kısmi zamanlı çalışıp, tam zamanlı çalışmayan, taksici, dolmuşçu, terzi, kuaför gibi basit usule tabi mükelleflerin yanında çalışanlar da istisnadan yararlanacak.
Serbest, teknoloji bölgeleri, Ar-Ge Kanunu kapsamında uygulanan teşviklerde çalışanların ücretlerine öncelikle istisna uygulanacak, istisna sonrası kesilen vergi tutarı işveren lehine muhtasar beyannamede tahakkuktan terkin edilecek.
VERGİ İNDİRİMİ BÜTÜN ÇALIŞANLARA YANSIYOR MU?
Asgari ücrette yapılacak artışla brüt ücretle çalışanların eline geçen net ücret, gelir vergisi ve damga vergisinde sağlanacak aylık avantaj tutarında artacak. Net ücretle çalışanların eline geçen ücret ise değişmeyecek.
Bu işçiler için sağlanan vergi avantajından işveren yararlanacak. Memurların kazançlarının büyük kısmı vergi dışı bırakılıyor. Asgari ücretteki artış, yıl içindeki vergiye tabi kümülatif kazanç tutarı 70 bin lirayı aşan memurların maaşlarında artış sağlayacak.
İŞSİZLİK MAAŞI, KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NE ZAMAN ARTACAK?
İşsizlik maaşı son 4 aylık ortalama ücretin yüzde 40'ı oranında ödenirken brüt asgari ücretin yüzde 80'inini geçemiyor. İşsizlik ödeneği asgari 5 bin 325 lira, azami de 10 bin 650 lira olarak yatırılacak. Bugün itibariyle işsizlik ödeneği alanlar için işsiz kaldığı tarihten itibaren son 4 aylık ortalama brüt ücreti 20 bin liranın altında olanların alacağı tutar değişmeyecek, mevcut tutarı almaya devam edecekler.
Ancak ortalama ücreti 20 bin lira olanların işsizlik ödenekleri artacak. Kısa çalışma ödeneği tavanı 19 bin 968 liraya çıkacak. Bugün itibariyle kısa çalışma ödeneği alanlardan 12 aylık ortalama brüt ücreti 30 bin liranın altındakilerin ödenekleri değişmeyecek, 30 bin liranın üzerindekilerin ödenekleri temmuz ayından sonra yeni tavanı aşmamak koşuluyla artacak.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE KADAR OLACAK?
Bugün itibariyle asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 10008 lira düzeyinde bulunuyor. 1 Temmuz'dan itibaren asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 13 bin 414 lira olacak. Kıdem tazminat tavanı tutarı ise asgari ücrete göre belirlenmiyor.
Kıdem tazminatının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesini aşamayacağı yasayla belirlenmiş durumda. Kıdem tazminatı tavanı halen 19 bin 982,83 lira olarak uygulanıyor. Bu rakam temmuz ayında yeniden belirlenecek.
İSTEĞE BAĞLI BAŞTA OLMAK ÜZERE YENİ SİGORTA PRİMLERİ KAÇ LİRA OLACAK?
İsteğe bağlı sigortalılıkta prim tutarının üst ve alt sınırı bulunuyor. En az brüt asgari ücretin yüzde 32'si, en çok da brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32'si kadar prim ödenebiliyor. En düşük prim tutarı 3 bin 202 TL, en yüksek prim ise 24 bin 19 TL olarak uygulanıyor.
1 Temmuz'dan itibaren en düşük 4 bin 291 lira, en yüksek 32 bin 195 liraya çıkacak. Bağ-Kur sigortaları temmuz ayından itibaren aylık en az 4 bin 628 lira ödeyecek. Tarım Bağ-Kurlusu da en düşük 4 bin 628 lira prim ödeyecek. Ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar için günlük prim 167,68 lira, aylık 5 bin 30 lira, 10 günden az çalışanlar için de 8.94 lira ödenecek.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM TUTARI, ENGELLİ AYLIĞI DEĞİŞTİ Mİ?
Aynı hanede kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte birinden az olması durumunda gelir testine giren ve düşük olduğu belirlenenlerin GSS primini devlet ödüyor.
Bu yılın ikinci yarısında GSS için aylık 402 lira, yıllık da 4 bin 829 lira prim yatırılacak. Engellilere ödenen maaş da artıyor. Yüzde 40-69 arası engelli aylığı 2 bin 624 lira, yüzde 70 ve üzeri engelli aylığı 3.813 liraya çıkacak. 18 yaşından küçük engellilerin yakınlarına ise 2 bin 542 lira aylık ödenecek.
YAŞLILIK AYLIĞINDAN YARARLANMA KOŞULLARI DA DEĞİŞECEK Mİ?
Yaşlılık aylığı sosyal güvencesi, geliri olmayanlara veriliyor. Yeni asgari ücretle birlikte 65 yaş aylığından yararlanma koşulları da değişmiş oldu.
Aylıktan yararlanmak için gelirin asgari ücretin aylık net tutarının 3'te birinden az olması koşulu bulunuyor. Bu durumda aylık geliri 3 bin 800 liranın altındakiler yaşlılık aylığı alabilecek. Yeni asgari ücretle birlikte 65 yaş aylığı da 3 bin 184 liraya çıkmış oldu.