Okan Güray Bülbül
Emeklilik bütün çalışanların hayalidir. Ancak bazı durumlarda emekli olmak, çalışmanın sonlanması anlamına gelmiyor. Genellikle çocukların okumaya devam etmesi veya başka bazı nedenlerle emekliler çalışmayı sürdürüyorlar. Bu durumda emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişilerin akıllarına işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alıp alamayacakları ve emekli aylıklarının emekli olduktan sonra çalışmaları nedeniyle artıp artmayacağı soruları geliyor. Emekli olduktan sonra 4/a’lı olarak yani eski adıyla SSK’lı olarak çalışmaya devam etmek isteyenler için belirleyici olan bu kişilerin ilk kez ne zaman sigortalı olduklarıdır.
ÖNÜNDE İKİ SEÇENEK VAR
SSK’lı olarak emekli olan kişiler, emekli olmaları nedeniyle işverenlerinden kıdem tazminatlarını alabilirler. Dolayısıyla 25 yıl aynı işyerinde çalışan bir kişi emekli olurken 25 aylık brüt ücreti tutarındaki kıdem tazminatını alarak işyerinden ayrılabilir. Bu durumdaki kişi emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya devam ederse kıdem tazminatını hangi hallerde alabileceği farklılık arz eder. Emekli olduktan sonra SGDP ödeyerek yani aylığını kestirmeden çalışmaya devam eden bir kişi çalışmasını sonlandırmak istediğinde emekli olmak nedeniyle kıdem tazminatı talep edemez.
SGDP KRİTERİ ÖNEMLİ
Ancak SGDP ödemek yerine aylığını kestirip çalışmaya devam ederse, istediği zaman çalışmasını sonlandırıp işverenden kıdem tazminatı talep edebilir. SGDP ödeyerek çalışmaya devam eden kişiler de, işverenin işten çıkarması halinde ve bazı durumlarda kıdem tazminatı alabilirler. Ancak emekli olmak nedeniyle istifa edip kıdem tazminatı alamazlar. Bu kişilerin kıdem tazminatlarını alabilmeleri için İş Kanunu'nda belirtilen diğer nedenlerle işten çıkartılmaları veya ayrılmaları gerekir.
Aylığını kestirip çalışan kazanır
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişilerin emekli aylıklarının artıp artmayacağı da, kendi tercihlerine bağlıdır. Emekli olduktan sonra SGDP ödeyerek çalışmaya devam eden kişiler, bu işlerinden ayrıldıklarında da aynı emekli aylığını almaya devam ederler. Bu dönemde yaşlılık sigortasına prim ödenmediği için emekli aylığı yeniden hesaplanmaz. Ancak emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden ve aylığını kestiren kişiler için durum farklıdır. Çalışan emekli eğer ayılığını kestirip çalışmaya devam etmişse çalışması sonlandığında daha yüksek bir aylık alabilir.
HAKKI SIFIRLANIP, BAŞTAN HESAPLANIYOR
Yargıtay, emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanın tekrar aynı işyerinde çalışmaya başlaması halinde emekli olunan tarihte kıdem tazminatı ödenirse kıdem hakkının sıfırlandığı görüşünde. Dolayısıyla emekli olup kıdem tazminatı aldıktan sonra aynı işyerinde çalışan kişi için yeni bir çalışma dönemi başlar. Örneğin çalışan 20 yıl aynı işyerinde çalışıp kıdem tazminatını alarak emekli olmuş ve emekli olduktan sonra yeniden aynı işyerinde çalışmaya devam ederek 3 yıl daha çalışmış ise ikinci kez kıdem tazminatına hak ettiğinde yalnızca 3 yıllık süre üzerinden kıdem tazminatı alabilecektir.
1 Ekim 2008 sonrası farklı
Öte yandan ilk kez 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olmuş kişiler emekli olduktan sonra çalışmaya 4/a’lı yani eski adıyla SSK’lı olarak çalışmaya devam etmek isterlerse SGDP ödeyemezler. Aylıklarını kestirip bütün sigorta kollarına prim ödeyerek çalışmak durumundadırlar. Dolayısıyla ilk kez 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olmuş kişiler emekli olduklarında SGDP ödeyerek çalışma imkanı elde edemeyecekler.