Hakkı KURBAN
Başbakan Binali Yıldırım, 2017-2019 Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladı. Ekonomide büyüme ve kalkınma hedefiyle hazırlanan program döneminde enflasyonun yüzde 5 seviyesine düşürülmesi, kişibaşı gelirin ve istihdamın artırılarak cari açığın aşağı çekilmesi öngörülüyor. Bu yılsonunda yüzde 7.5 olacak enflasyon, gelecek yıl yüzde 6.5’e, 2018’de yüzde 5’e indirilecek. Başbakan Yıldırım, 2017-2019 OVP’yi dün Çankaya Köşkü’nde açıklarken, hem hedefleri hem beklentileri sıraladı. Yıldırım, OVP’nin beş hedefini şöyle açıkladı:
İŞTE BEŞ KRİTİK HEDEF!
¦ İSTİKRAR KORUNACAK: İstikrarlı ve kapsayıcı niteliğiyle büyüme artırılacak. Bu amaçla, ileri teknoloji sanayi üretimi, savunma sanayi, uzay ve havacılık, bilişim, ilaç sektörleri ile kimyasallara yoğunlaşılacak. Bu alanlarda yerlileşme ve millileşmeyi artırıcı tedbirler alınacak.
¦ CARİ AÇIK AZALACAK: OVP’nin ana hedeflerinden biri cari açığı aşağı çekmek. “Satarken azimli, alırken nazlı olacağız” diyen Başbakan Yıldırım, içeride yapılan bir şey varsa fuzuli yere dışarıdan alınmayacağının altını çizdi.
¦ EXIMBANK DESTEĞİ 3 KAT ARTACAK: İhracatını artırana destek verileceğini de müjdeleyen Yıldırım, Eximbank’ın destek bütçesinin üç kat artırılarak 1 milyar TL’den 3 milyar TL’ye yükseltileceğini vurguladı.
¦ EKONOMİDE VERİMLİLİK: OVP, 'ekonomide verimliliği ve rekabet gücünü artırmayı' hedefliyor. Artık farklı ürünler yapmanın gerekliliğine işaret eden Başbakan Yıldırım, bu konuya odaklanılacağını vurguladı.
¦ Mali disiplinden taviz yok: OVP’nin ana hedeflerinden biri de 'mali disiplin' olacak. Başbakan Yıldırım, "Savurganlık yok, hovardalık yok. Nereye ne para lazımsa, onu vereceğiz, öncelikleri belirleyeceğiz. Hesabımızı, kitabımızı düzgün yapacağız" diyerek bu hususun altını çizdi.
Enflasyon iki yılda %5'e iner
Başbakan Yıldırım, enflasyonda bu yıl oranın yüzde 7.5 öngörüldüğünü açıkladı. 2017 hedefi yüzde 6.5 olarak planlanırken, 2018 ve 2019 yılları için rakam yüzde 5 olarak hedeflendi. Yıldırım, ilk işe başladığı dönem olan 1970’lerin sonunda yüzde 135 enflasyon gördüğünü belirtirken, "Sabah parayı alan dövizcilere koşuyordu, öğlen olmadan alırsa kar ettiğini sanıyordu. Öyle günlerden bugünlere geldik" dedi.
'ÇOK BİLMİŞLER'E YANIT BAKANLARDAN!
Başbakan Yıldırım, OVP’nin teknik detaylarını ilgili bakanların açıklayacağını vurgularken, ilginç ifadeler kullandı. Yıldırım, "Ben vatandaşa açıklamalarda bulundum. Çok bilmiş ekonomistlere açıklamaları arkadaşlarımız yapacaklar" dedi. Gelen bazı soruları bakanlar şöyle yanıtladı:
¦ ÖZELLEŞTİRMEDEN 15 MİLYAR TL: Maliye Bakanı Naci Ağbal, yılsonuna kadar 15 milyar, gelecek yıl ise 13 milyar lira özelleştirme geliri hedeflediklerini söyledi. Bütçe açığının gelecek yıl neden 1.9’a yükseleceğinin gereçesini anlatan Ağbal, Doğu ve Güneydoğu’da 22 ilde kapsamlı bir yatırım hamlesi başlatıldığını hatırlatarak, "2017 yılında yatırım harcamalarını bu nedenle artırıyoruz" ifadelerini kullandı.
¦ İŞSİZLİKTE 'İSTİKRARLI' DÜŞÜŞ: Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, gelecek 3 yıla dair işsizlik ve dış ticaret hedeflerinin sorulması üzerine, "İşsizlik oranlarında OVP döneminde istikrarlı bir düşüş öngörüyoruz. 2016 yılında bir miktar yükseliş olacak. Özellikle tarımdan tarım dışı alana kayışla ilgili bir problem var. Oradan gelen istihdam talebinin karşılanması nedeniyle böyle bir rakam ortaya çıkıyor ama daha sonraki yıllarda yine tarımdan tarım dışı alana talep artışı öngörülmesine rağmen bu oranlar yakalanacak" dedi. Canikli, 2017'den itibaren daha yüksek oranda yatırım hedefleri çerçevesinde istihdam dostu bir büyüme gerçekleştirileceğini vurguladı.
¦ ŞİMŞEK’TEN 'YÜZDE 5' VURGUSU: Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de, OVP'nin mali disiplin esas alınarak hazırlandığını belirterek, yapılacak kapsamlı yapısal reformlara dikkat çekti. Şimşek, "Önümüzdeki dönemde inşallah bunları hızlandırıp, büyümeyi daha yüksek bir patikaya, yani tekrar yüzde 5 patikasına oturtmaya çalışacağız" diye konuştu.
¦ PROMOSYONDA SON SÖZ BAŞBAKAN’IN: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu da, emeklilere promosyon verilmesi konusundaki çalışmaların belli bir noktaya kadar geldiğine dikkat çekerken, "Son değerlendirmeyi Başbakanımızla yapacağız" diyerek son gelişmelerden sır vermedi.
¦ ELVAN % 1.9’LUK AÇIĞI AÇIKLADI: Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan da, 2017'de bütçe açığının yüzde 1,9'a çıkmasının temel nedeninin yatırımlardaki önemli artış olduğunu kaydetti. Elvan, "2016 başlangıç ödeneğine baktığımızda yatırımların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı 2,3'tü. 2017'de 2,8'e çıkarıyoruz. Yaklaşık 67 milyar liralık sermaye giderlerimiz var, 11 milyar lira civarında da sermaye transferi söz konusu" ifadesini kullandı.
Kalkınma atağı: İstihdam olanağı artırılacak
Başbakan Yıldırım, 2017-2019 OVP’sini açıklarken, izlenecek stratejilere de dikkat çekti. Bu süreçte şu hususlarda atılım yapılacak:
¦ BÜTÇE AÇIĞI % 2’NİN ALTINDA OLACAK: 2017 Bütçesi’nin en geç 17 Ekim’de Meclis'e sunulacağını kaydeden Yıldırım, turizm gelirlerinin azalmasına, darbe girişimine, terörle mücadeleye karşın bütçe açığının yüzde 2’nin altında olacağını, 1.6'da kapatılacağını vurguladı.
¦ Kişibaşı gelir yükselecek: Yeni istihdam olanakları yaratılacağına da değinen Yıldırım, "Kişibaşına gelirin artılması ve yeni iş aş alanları oluşturulması hedeflerimiz arasında. Doğu ve Güneydoğu Anadolu destek ve kalkınma hamlesinin ana maksatlarından bir tanesi bu. Türkiye'nin kalkınmasına da kaldıraç etkisi yapacak" dedi.
¦ İHRACATTA 2017 HEDEFİ 153 MİLYAR $: Yeni OVP kapsamında 2017 yılında ihracatın 153 milyar dolar olması hedefleniyor. İthalat ise 214 milyar dolar olarak gerçekleşecek.
¦ ULAŞIM PROBLEMİ KALKACAK: Delice-Ankara otoyolu başlayacak. 2018 yılı sonunda Ankara-Kırıklale-Yozgat-Sivas Hızlı Demiryolu başlayacak.
¦ 'İŞ'TE ARABULUCULUK: İş uyuşmazlıklarının 'arabuluculuk' ile çözülmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacak. Her konunun mahkemeye gittiğini belirten Yıldırım, "Hem şikayetçi hem davalı mağdur oluyor" diyerek, küçük hak ihlallerinde arabuluculuğa dikkat çekti.
¦ BİLİRKİŞİLİK 'DESTEK' UNSURU: Bilirkişilik ve noterlik sistemi yeniden yapılandırılacak. Yıldırım, "Sadece bilirkişiye emanet edilmiş bir yargı sistemiyle bir yere varamayız" diye konuştu. Bilirkişi ana unsur değil, destek unsuru olacak.
¦ İHTİSAS MAHKEMESİ KURULACAK: Finans ve bilişim başta olmak üzere ihtisas mahkemeleri hayata geçecek.
¦ UZAYA ÇIKIYORUZ!: Türkiye Uzay Ajansı kurulacak. Kanunu bu yasama yılında çıkarılacak.
Kamuda araç personel ve bina alımına 'sınır'
Kamu harcamalarına yönelik tasarrufta kamunun örnek olacağının altını çizen Yıldırım, "Önce kendimizden başlayacağız. Araç alınmasına, yeni bina alınmasına, yapılmasına, kiralanmasına mecburiyet olmadıktan sonra izin vermeyeceğiz. Gereksiz dış seyahatleri sınırlandıracağız. Personel alımında asgari düzeyde, güvenlik, eğitim dışında fazla personel alımı düşünmüyoruz" diye konuştu.
Yüzde 5'in altına inmeyecek
Yüzde 3-4 bandında bir büyümenin asla Türkiye’nin hedeflediği bir büyüme olmadığını vurgulayan Yıldırım, “Küresel olumsuzluklar bizi de etkiliyor. Avrupa'da eksi düzeylere giderken, biz yine yüzde 3'ün üzerinde bir büyümeyi 2016'da yakaladık" dedi. Yeni OVP döneminde büyümenin artacağına dikkati çeken Yıldırım, "Büyümeyi 2017'den başlayarak 2019'a kadar yukarıya çekeceğiz. Bu, yüzde 5'in altında olmayacak" ifadesini kullandı.
İşi kış tuttuk yaz çıkarsa bahtımıza!
Başbakan Yıldırım, OVP’deki tahminlerin kötümser olarak konulduğunu belirtirken, "İşimizi kış tutuyoruz, yaz çıkarsa bahtımıza' anlayışıyla hazırladık" dedi. Türkiye’nin dünyaya açık bir ülke olduğunu vurgulayan Yıldırım, “Sınırlarımızı kapatsak, kimseyle alışveriş yapmasak, hiçbir derdimiz olmaz. Ne bütçe açığımız, ne enflasyon olur ama elde de hiçbir şey olmaz. Kuzey Kore gibi oluruz. Onu da hiçbir vatandaş herhalde istemez" diye konuştu.
Hedefler revize edildi
Yeni OVP’de hedeflerde de revizyona gidildi. Bu kapsamda, büyüme tahmini, 2016 için yüzde 4,5'ten yüzde 3,2'ye çekildi. 2017 için yüzde 5'ten yüzde 4,4’e indirilirken, 2018 ve 2019 için yüzde 5 büyüme hedeflendi. Yüzde 7,5 olan yılsonu enflasyon hedefinde değişikliğe gidilmezken, enflasyon tahmini 2017'de yüzde 6'dan yüzde 6,5'e revize edildi. 2018 ve 2019'da enflasyonun yüzde 5 olarak gerçekleşeceği tahmin edildi. İşsizlik oranı ise bu sene için yüzde 10,2'den yüzde 10,5'e, 2017'de yüzde 9,9'dan yüzde 10,2'ye, 2018'de yüzde 9,6'dan yüzde 9,8'e yükseltildi.
Finans Merkezi Kanunu çıkacak
¦ 'Uzlaşma' müessesi kurulacak.
¦ Firmalara ihracat artış oranına bağlı olarak prim desteği verilecek.
¦ İstanbul Finans Merkezi Kanunu çıkacak.
¦ Küçük esnafın işyeri açmasına yönelik bürokratik işlemler azaltılacak.
¦ Taşınır Rehni Kanunu çıkarılacak.
¦ Vergi Usul Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunları yasalaştırılacak.
¦ Patent Kanunu çıkarılacak.
Sanayide yerli üretim
¦ Sanayide yerli üretimin kamu alımları yoluyla destekleyecek programlar uygulamaya konulacak.
¦ Sağlık endüstrilerinin yerlileştirilmesine yönelik programlar hayata geçecek.
¦ Esnafın işyeri açmasındaki sıkıntı giderilecek. İşlemler tek bir merkezden makul zamanda yapılacak.
İŞ DÜNYASI NE DEDi?
Hedefleri aşacağız
Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi: Dünya ekonomisinde yaşanan gelişmeler, petrol ve emtia fiyatlarındaki düşük seyir ile jeopolitik gelişmeler büyüme ve ihracat beklentilerini olumsuz etkiledi. Türkiye ekonomisi, atılacak yapısal reform hamleleriyle bu tahminlerin üzerinde performans gösterecek, ihracatımız da OVP hedeflerini aşacaktır.
Yeni sektörler çok önemli
İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar: Hain darbe girişimini atlatırken, küresel çalkantı ortamında bu yılki makro hedeflerimizi küçük revizyonlarla geçmemiz büyük şanstır. Sayın Başbakan'ın dikkat çektiği gibi büyümenin kalitesi ve yeni hedef sektörler çok önemli. Büyüme kalitesini artırmamızın şart olduğu bir döneme girdik.
Yatırım şevki canlandırılmalı
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir: Yapısal reformlara devam edilmeli, yatırım ortamını iyileştirecek tedbirlere devam edilmelidir. Hükümet birçok reform paketi açıkladı. Bunların bazıları Meclis'ten geçti bazıları da geçecek. Ancak, iş adamının yatırım şevkinim yapılacak reformlarla canlandırılması gerekir.
İŞTE OVP HEDEFLERİ