Sabah
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın, "Yakın takibe alacağız" dediği zincir marketlere yönelik Rekabet Kurulu'nun geçen yıl başlattığı soruşturmada sona gelindi. Raportörler, belgeler ve iktisadi analizlerle ortaya koydukları rekabet ihlaline karşı yaptırım istiyor. Kurul, 26 Ekim'de perakende zincir marketlerin sözlü savunmalarını almayı planlıyor. Kurul, sözlü savunmaları dinledikten sonra kararını açıklayacak.
Sabah'ta yer alan habere göre; Rekabet Kurumu'nun hızlı tüketim malları perakendeciliği sektör incelmesi ön raporunda, 5 zincir marketin sektörde toplam pazar payının hızla arttığına dikkat çekilerek, bu alanda düzenlemeler yapılması önerildi. Raporda, "alıcı gücün kötüye kullanılmaması garanti altına alınmalı" tespitinde bulunuldu.
Başkan Erdoğan'ın "5 market piyasayı alt üst ediyor" diyerek Ticaret Bakanlığı'nın bu konuda gerekli tedbirleri alacağını belirtmesinin ardından gözler atılacak adımlara çevrildi. Hükümet, gıda fiyatlarındaki artışa ilişkin olarak denetim başta olmak üzere pek çok idari tedbiri alıyor. Bu kapsamda üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik her türlü tedbiri almak amacıyla geçen yıl Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturuldu.
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu başta olmak üzere Rekabet Kurumu, Gelir İdaresi gibi kurumlar da piyasadaki haksız fiyat artışlarına yönelik denetim ve incelemelerde bulunuyor. Gıda Komitesi, her kurumun gıda fiyatlarındaki artışı önlemek konusunda yapacağı işbirliğinin çerçevesini belirledi.
Rekabet Kurumu da yaş meyve ve sebze başta olmak üzere gıda piyasasında rekabeti bozucu eylemlerde bulunan kişi ve kurumlar (üretici, aracı, taşımacı, nihai satıcı gibi her türlü aktör) hakkında devreye giriyor. Fiyat atışları ve artışa katkı sağlayan tüm aktörleri yakından takip eden Kurum, söz konusu kişi ve kurumlar hakkında Rekabet Kanunu ile belirlenen idari para cezalarının uygulanacağını duyurmuştu.
Rekabet Kurulu'nun aralarında zincir marketlerin de yer aldığı 29 teşebbüs hakkında rekabeti ihlal edip etmediklerini belirlemek için başlatılan soruşturmada da sona gelindi. Perakende zincir marketlerin sözlü savunmalarının 26 Ekim'de alınması planlanıyor. Kurum, salgının başlamasından bu yana fiyat artışları, arz zincirindeki birtakım piyasa aksaklıklarına dair uyarılarda bulunmuştu. Edinilen bilgiye göre raportörler eldeki belgelere, analizlere dayanarak rekabet ihlale olduğunu iddia ediyor. Bu nedenle de idari para cezası talep ediyorlar. Nihai kararın savunmalar alındıktan sonra büyük olasılıkla 28 Ekim'de açıklanması bekleniyor.
Ticaret Bakanlığı 81 ilde market, pazar yeri, çarşı ve toptancı hallerinde fahiş fiyat artışlarına yönelik denetimler gerçekleştirirken, denetleme sonucu elde edilen tespitler Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendiriliyor. Haksız fiyat artışında bulunduğu tespit edilenler hakkında 10 bin 911 liradan 100 bin 910 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunduğu belirlenenlere ise 54 bin 555 liradan 545 bin 550 liraya varan idari para cezası yaptırımı uygulanıyor. Bakanlık, vatandaş başvuruları ve resen yapılan çalışmalar neticesinde denetimlerini gerçekleştiriyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı da gıda maddeleri yanında bazı temel tüketim ürünlerinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapanları yakından takip ediyor. Başkanlık, söz konusu mükelleflerin etkin şekilde takip edilmesi amacıyla, Vergi İletişim Merkezinde ihbar hattı (189) kurdu. Başkanlığın internet sitesi "gib.gov.tr"den erişilebilecek şekilde "Haksız Fiyat Artışı ve Stokçuluk İhbar Bildirimi" menüsünü de devreye aldı. Başkanlık, vergi dairelerindeki denetim ekipleri aracılığıyla gıda ve temel ihtiyaç malzemelerinin satışı gibi alanlarda faaliyette bulunan mükellefler nezdinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk konularında denetim de yürütüyor.
Bazı mükellefler de ilgili mevzuat kapsamında işlem yapmak üzere il ticaret müdürlüklerine bildiriliyor. Mali Suçları Araştırma Kurulu da özellikle salgın sürecinde yaşanan fiyat artışları üzerine, bazı gıdalar, temel ihtiyaç maddeleri, hijyen ürünleri ve bazı tıbbi ekipmanlar ile ilgili haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapan firmalar hakkında inceleme başlatmıştı. Kurulun, söz konusu görevine ihtiyaç duyulması halinde devam etmesi bekleniyor.
Rekabet Kurumu, şubat ayında hazırladığı hızlı tüketim malları perakendeciliği sektör incelemesi ön raporunda zincir marketlere karşı düzenleme istedi. "Alıcı gücün kötüye kullanılmaması garanti altına alınmalı" vurgusu yapılan raporda, düzenleme önerilen noktalar şöyle sıralandı:
*Alıcının tek taraflı sözleşme değişiklikleri
*İşlemle ilgili olmayan ödeme talepleri
*Ticari sırların alıcı tarafından kötüye kullanılması
*Alıcı tarafından yapılan ticari misillemeler
*Bozulabilir tarımsal ve gıda ürünleri bakımından 30 günü aşan ödeme vadeleri
*Diğer tarımsal gıdalar bakımından 60 günü aşan ödeme vadeleri
*Bozulabilir gıdalarda kısa sürede yapılan iptal bildirimleri
*Kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferi
*Satılmayan ürünlerin iadesi
*Listeleme, raf ve stok bedellerini tedarikçinin ödemesi
*Pazarlama için tedarikçinin ödeme yapması
*Reklam için tedarikçinin ödeme yapması