ŞENAY BÜYÜKKÖŞDERE
Sadece barajlardaki su miktarı belirgin bir şekilde azaldığında gündemimize girmeyi başarsa da ‘su’ aslında artık dünyanın en önemli meselelerinden biri. Küresel ısınmanın etkileri ve su kaynaklarının yanlış kullanımı nedeniyle dünya nüfusunun yüzde 40’ı susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya. “Dünya Doğal Kaynaklar Enstitüsü” (WRI) tarafından hazırlanan rapora göre Türkiye ise su sıkıntısı çeken ülkeler arasında 32’nci sırada yer alıyor. Türkiye’de birçok şehir de şu anda barajlardaki doluluk seviyesi açısından alarm veriyor. Bu noktada mevcut suyu dikkatli harcamak, herkesin kendi çapında su tasarrufu yapması önemli bir tedbir olarak öne çıkıyor.
200 MİLYON KİŞİLİK KAYIP
Elektrik piyasasından aşina olduğumuz kayıp-kaçak kavramı, söz konusu su olduğunda tekrar karşımıza çıkıyor. Suda kayıp-kaçak oranı, barajlardan şehir şebekesine pompalanan miktardan, İSKİ’nin faturaladığı miktarın çıkarılmasıyla ortaya çıkıyor. Eğer barajlardan bir şehire 60 metreküp su basılmış, ancak bunun 40 metreküpü faturalanmışsa, bu o şehirde 20 metreküp kayıp-kaçak olduğu anlamına geliyor. Dünya Bankası’nın verilerine göre günlük yaklaşık 45 milyon metreküp, yani yaklaşık 200 milyon insanın ihtiyacına karşılık gelen miktar içme suyu şebekelerinde kayboluyor.
TEKNOLOJİYLE AZALIR
Bazı akademik araştırmalara göre Türkiye’de kayıp kaçağın yüzde 40’ın üzerinde olduğu görülüyor. Yani yer altından musluğa gelinceye kadar suyun yüzde 40’ı buhar olup uçuyor. Su çözümleri üreticisi Grundfos’un Türkiye ve Orta Asya Genel Müdürü Burak Gürkan, bazı şehirlerde bu oranın çok daha yukarı çıktığını belirterek, “Karadeniz’de bir belediyeyle yaptığımız informal bir görüşmede kayıp oranının yüzde 70 seviyesine çıktığı bilgisini paylaşmışlardı. Teknolojiye yapılacak yatırımlarla bu kayıpları önlemek mümkün. Mesela Danimarka’da bu oran yüzde 6 seviyesinde” dedi. Gürkan, Grundfos’un endüstrilerin suyu daha etkin ve uygun maliyetli şekilde yeniden kullanmaya yardımcı olan akıllı ürünler sunduğunu kaydetti.
10 YILI AŞAN POMPALARIN YENİLENMESİ GEREKİYOR
Pompa teknolojileriyle İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nin çözüm ortağı olan Masdaf’ın yönetim kurulu üyesi Denizhan Polatoğlu ise, şunları söyledi: “Akıllı su şartlandırma sistemleriyle küresel anlamda yaşanmakta olan su krizini önlemeye yönelik adımlar atıyoruz. Kullanım ömrü 10 yılı aşan pompaların yenilenmesini öneriyoruz. Çünkü renovasyon sonrası konutlarda ve işletmelerde hem sudan hem de enerjiden tasarruf sağlamak mümkün. Pompa teknolojileri tüketimi yüzde 80’e varan oranda azaltıyor.” Burak Gürkan da, suyun etkin kullanımına yönelik yatırım yapmak isteyen belediyelerin uluslararası birçok kuruluştan karşılıksız fon bulabileceğini kaydetti.
Sıcak su beklerken 2-3 litre boşa gidiyor
Ev ve işyerlerinde soğuk akan suyun, sıcağa dönmesi için beklenen sürede 2 -3 litre soğuk suyun boşa akmasını da israf olarak değerlendirdiklerini belirten Polatoğlu, “Akıllı bir pompa teknolojisi, doğru basınçlandırma sağlayarak birkaç saniyede sıcak suyu temin eder. Su kaynaklarının etkin yönetilmesi ise hem sudan hem de enerjiden tasarruf sağlar” ifadelerini kullandı.