AKŞAM GAZETESİ
Türkiye'de restoran ve kafe işletmelerinde uzun süredir tartışma konusu olan servis ücreti ve bahşiş uygulamaları yeniden gündemde. Türkiye Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD), bu iki kavramın yıllardır aynı başlık altında değerlendirilmesinin hem tüketici hem de çalışan açısından kafa karışıklığı yarattığını belirtiyor. Derneğe göre servis ücreti, işletme tarafından belirlenen ve çalışanlara paylaştırılan resmi bir gelir kalemiyken; bahşiş, tamamen müşterinin memnuniyetine bağlı, gönüllü bir ödeme olarak tanımlanmalı.
KAYIT DIŞILIĞI ARTIRIYOR
TURYİD'in dikkat çektiği temel sorun ise gönüllü bahşişin dijital ödeme sistemlerine entegre edilememesi. Nakit kullanımının hızla azalmasına rağmen, kredi kartı veya temassız ödeme sırasında bahşiş eklenememesi hem kayıt dışılığı artırıyor hem de çalışanlara ulaşması gereken gelirin şeffaf biçimde dağıtılmasını zorlaştırıyor. Dernek, bu boşluğun yeni bir yasal düzenlemeyle doldurulabileceğini savunuyor. TURYİD Başkanı Kaya Demirer, kredi kartıyla bahşiş ödenebilmesine imkân tanıyacak sistem için kapsamlı bir model önerdiklerini söyledi.
POS CİHAZINA EKLENECEK
Buna göre POS cihazlarına "gönüllü bahşiş" seçeneği eklenmesi, bahşiş gelirlerinin işletme cirosundan tamamen ayrı izlenmesi ve dağıtım sürecinin işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan ortak bir kurul tarafından yönetilmesi planlanıyor. Demirer, tüketicinin de açık ve net biçimde bilgilendirilmesinin şart olduğunu vurguladı. Yeni modelin hayata geçmesi halinde işletmelerin bahşişten doğacak yüzde 10'luk vergiyi üstlenmeye hazır olduğunu belirten Demirer, sistemin 2026 yılına kadar yasal çerçeveye kavuşabileceğini ifade etti.
VERGİYİ İŞLETME ÜSTLENSİN
TURYİD, gönüllü bahşiş gelirinin çalışanlar açısından bir hak kaybına yol açmaması gerektiğini savunuyor. Derneğe göre bahşişlerin kişisel gelir vergisine tabi tutulmaması, gelirin doğrudan çalışanlara yansımasını sağlayacak. Bu kapsamda yüzde 10 stopajın işletmeler tarafından karşılanması öneriliyor. Modelin hayata geçmesi, kamu-özel sektör işbirliği açısından da örnek bir adım olarak görülüyor.
ZORUNLU SERVİS ÜCRETİNE FREN
Ticaret Bakanlığı ise Fiyat Etiketi Yönetmeliği'nde yapılması planlanan değişiklikle, işletmelerin tüketicilerden zorunlu servis, masa ücreti veya benzeri adlar altında bedel talep etmesini engellemeye hazırlanıyor. Düzenleme hayata geçtiğinde restoran, kafe ve benzeri işletmeler menülerinde bu tür ücretlere yer veremeyecek. Böylece tüketiciler yalnızca tükettikleri ürünlerin bedelini ödeyecek.
2 MİLYON ÇALIŞAN İÇİN EK GELİR KAPISI
Dijital bahşiş sistemi sayesinde gelirler kayıt altına alınacak, şeffaf bir dağıtım mekanizması kurulacak. Hesap ödeme ekranlarında bahşiş seçeneğinin yer almasıyla çalışanların kazancı artacak, sektörde sürdürülebilir bir ek gelir modeli oluşacak. TURYİD, uygulamanın ilerleyen dönemde farklı hizmet sektörlerine de örnek olabileceğini belirtiyor.